Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Blaðsíða 174
172
Middelnedertyske låneord
‘vægtskål’, fsv. pundare, pyndare\ < oe. pundere eller mnty. punder <
miat. pondårium ifølge de Vries, ABM; sål. også Hq. om fsv. pundare
under diskussionen af fsv. besman; under selve ordet pyndare tager Hq.
derimod ikke afgjort stilling til et mellemled mellem nordisk og latin
(“ytterst av miat. pondårium”). Jf. Sdw. som sammenligner fsv. pundare
med mnty. punder og miat. pondårium. Ordets alder tyder dog på at mel-
lemleddet er et andet end middelnedertysk. Det forekommer ikke i de
ældste islandske håndskrifter, men er dog belagt i gamle tekster, fx
GrgKon'1 128 (hskr. c. 1250) og Stu'K 99 (hskr. c. 1350-1370), og sam-
mensætningen Ijodpundari ‘digt-vægt’ (o: tungen) forekommer i Egils
saga (Sonatorrek). Skautrup (1944:173) henfører ordet i gammeldansk
til tiden før 1100.1 diplomteksteme forekommer ordet næsten kun i mål-
dagar. - Sammensætningen handpundari ‘håndvægt’ forekommer i
DI 5:558, 1470. Gno. d.s. (Landsløg, NGL 2:166).
punktr m. ‘tidspunkt’ i daudapunktr, daudans punktr ‘dødsøje-
blik’: efhann er j dauda punt DI 2:35, 1269 > c. 1375-1400 (bpst.);206y
daudans punckt DI 6:592, 1487 (afladsbrev fra pavens legat). Gno. d.s. i
bet. ‘stilling, tilstand’ (NGL 3:92, 1311), gida. punkt, fsv. punkter, < oe.
punct eller mnty. punkt < lat. punctus, punctum ifølge ÅBM og de Vries.
F&T, Hq., SAOB og ODS tager ikke stilling til et mellemled mellem
nordisk og latin. (NÅN omtaler ikke ordet). Ordet forekommer i bet.
‘punktum’ i den Første grammatiske afhandling (Gramm1 216, hskr.
c. 1350) som stammer fra midten af 1100-tallet. Det tyder på at mellem-
leddet er oldengelsk eller oldsaksisk - i hvert fald for ordet i denne be-
tydning. ONP har over 90 belæg på punktr, ingen fra ældre islændinge-
sagaer (kun fra Gunnars saga Keldugnupsfifls), blot ét fra en fornaldar-
saga (Sorla saga sterka) og ingen fra diplomer. - punkta vb. ‘nedskrive,
notere, mærke’: handldgdustpeir [...] adpuncta maldagann og ganga a
landamerckinn. ad snioaldsre jordu DI 2:850, [c. 1350] > 1600-t. Dan-
net til punktr m. Jf. også vb. punktera < miat. punctare, fx enslydende
tekst i KlmBx 555 og JJ (Postola sogur s. 679): i pa mynd, sem hann
punckteri lågbokina som minder om det ovennævnte diplombelæg fra
1350. Æ.b.: Gramm3748 42 (hskr. c. 1300-1325).
skrifa vb. 1) ‘male’: paxblad oc annat blad. oc er a skrifad maria
magdalena DI 5:309, 1461-1510 (inv.); 2) ‘skrive’: petta kaup [...] sem
206 Svarer til efhann er daudvoni / daudvona i en bispestatut fra 1269, DI 2:27 (hskr. c.
1363 og c. 1480-1500).