Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Page 188
186
Middelnedertyske låneord
Tabel 19. Eksempler på verber med foransat præposition/adverbium.
Ord Kontekst
afhenda
afleggja
afreikna
tilbera
tillåta
tiHeggja
tilreikna
tilsegja
tilskrifa
tilsækja
umdraga
umlløa
undirbinda
undirgefa
uppbera
uppsegja
uppspenna
utgefa
utnefna
utspenna
utvfsa
peninga sem ek hefer [...] afhendat jDui sama klaustri DI 3:185,
1363 > apogr.
vili {rær æigi afleggia vpptekinn glæp DI 2:707, 1336 > c. 1360-
1400
at af reiknaudum annara manna peningum IslDipl 177, 1409
effter {svi sem jordunne hefur tilborid DI 3:594, 1394 > 1699
hefer [...] tillatid ad jretta hionaband [...] megi l&gligt vera DI
7:259, 1495
{ro at {reir uile eigi [...] sinn kost til leggia DI 3:303, 1375 >
c. 1450-1500
ath til Ræiknadum f>æim skoghe IslDipl 142, 1401
sem biskup[s]ins nader tilsegia DI 5:465, 1466
ad {tier hafid ecki oss tilskrifad DI 5:614, 1471
Jjo at Jaeir uile eigi [...] til sækia eda [...] DI 3:303, 1375 > c. 1450-
1500
hofum vlj {aetta reynt ok vmdregit {rolinmodligha med hann DI
5:726, 1473
med ord og umlidnar synder DI 7:243, 1495 > 1497
vnder batt hon segh {rat alt halda DI 3:761, 1415 > apogr.
ek vndir gef mig miskunar dom drottins mins IslDipl 199, 1403 >
1417
landz skylldir [...] vppbæra miær til æighnar DI 3:626, 1398 > apogr.
lofadhi ok vpp sagdi IslDipl 345, 1440
eyddar ok upp spentar DI 6:336, 1481
sem biskup sueinn adur fyr honum vt gaf DI 6:150, 1478
prestar sem ek wt nefndi DI 6:485, [c. 1483]
stadarins peninga eyda edur utspenna DI 5:607, 1471 > apogr.
sem erchibiskupsins bref vt visade IslDipl 264, 1427
setja, tilheyra.™ Den udenlandske indflydelse er sandsynligvis for det
meste kommet gennem norsk diplomsprog, dels med breve fra Norge
hvor al administration for Islands vedkommende fandt sted, dels sam-
men med de norskfødte biskopper på Island og deres følge. Desuden kan
man antage at islændinge der opholdt sig i Norge har bragt nye ord og
gloser med sig hjem.
218 Størstedelen af de registrerede eksempler på faste sammensætninger af denne type i
vores materiale er imidlertid i perf .part. eller i infinitiv (o: infinitte former) hvor ledstillin-
gen partikel - verbum er hjemlig og fællesnordisk. Se i øvrigt Karker (1967:644).