Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Page 209
Materialet
207
ste er hentet i Ordbog over det norrøne prosasprog (1.-2. bind og sed-
delsamlingen) og i Fritzners ordbog. Disse belæg markeres med årstal
og henholdsvis forkortelserne ONP og F (belæg fra 4. bind markeres un-
dertiden med forkortelsen F 4). En del belæg har jeg selv optegnet ved
en gennemgang af norske diplomer; for dem gengives bindnummer, side
og årstal i Diplomatarium Norvegicum. Nogle belæg er hentet i Marius
Hægstads Vestnorske maalføre fyre 1350, hos Grøtvedt (1954, 1969,
1970) eller i andre kilder.244 Belæg fra andre norske tekster end diplomer
anføres sædvanligvis kun når der ikke er fundet gamle belæg i diplomer,
lovreformer og lignende; dog nævnes det hvis ordene forekommer i de
ældste norske håndskrifter fra omkr. og kort efter 1200 (fx i Gammel-
norsk Homiliebog). For nærværende undersøgelse er det imidlertid til-
strækkeligt at kunne konstatere at et ord i norsk er ældre eller nogenlun-
de samtidigt med et tilsvarende islandsk ord.245
Nogle belæg fra gamle færøske breve er anført til sammenligning, de
er hentet i Diplomatarium Færoense (DF).
Danske paralleleksempler er hentet i Kalkars ordbog for så vidt det
har været muligt at aldersbestemme belæg i den; ellers er de især hentet
i Lund (1877) og NÅN, nogle gange hos Kristensen (1906), Marquard-
sen (1908) og Westergård-Nielsen (1946). Også ODS er undertiden kon-
sulteret samt Brøndum-Nielsen (1928-1973) og Holst (1903). Nogle be-
læg fra Jyske lov (1241) og Flensborg Stadsret (c. 1315) er citeret efter
Hyldgaard-Jensen (1992). Et antal belæg har Simon Skovgaard ved
Gammeldansk Ordbog i København kontrolleret for mig. Gammeldan-
ske gloser er med få undtagelser normaliseret i henhold til den praksis
der bruges af Gammeldansk Ordbog (se præsentationen hos Jørgensen
et al. 1992, spec. s. 24 ff.); direkte citater gengives dog bogstavret. Ek-
sempler fra ældre og yngre nydansk er almindeligvis normaliseret efter
gældende regler medmindre der er en særlig anledning til at betone de-
res egentlige ortografiske form. Svenske paralleller er hovedsagelig fra
Sdw. Nogle eksempler er hentet i Hq. eller andre værker (bl.a. Thors
1957 og SAOB). Sdw.’s normalisering følges i alle hovedtræk; dog ud-
skiftes <qv>, <å>, <o> og <j)> med <kv>, <æ>, <ø> og <th> (i forlyd), <dh>, i
244 Jeg vil takke Erik Simensen, Oslo, for personlige oplysninger om nogle ord fra norske
kilder. Nogle ord er også hentet i hans artikel fra 1995.
245 Dette er ikke altid lykkedes, på trods af en ret grundig eftersøgning i ordbøger, Diplo-
matarium Norvegicum (både den trykte udgave og en søgbar Intemetversion, http://www.
dokpro.uio.no/diplnorv) samt en del andre værker.