Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Side 219
Materialet
217
ydr gudi j valid DI 5:486, [1467]. - Mulige æ.b.: PBpx 434 (hskr.
c. 1600-1650), JJC 673 (hskr. c. 1600). - bifalanarmaSr m. ‘befalings-
mand, kommissær’ (1): apturfæringar ok bijfalanarmadur ok postuligur
sendjbodj DI 6:591, 1487 (afladsbrev fra pavens repræsentant). Blfalan
f. er et verbalsubst. til bifala, jf. fsv. befalan. Se også næste ord. - bifaln-
ing f. ‘befaling, anbefaling’ (1): af hans sierdeilis bifalningu DI 6:420,
1481 > c. 1720-1730 (ægteskabsbevilling fra pavens repræsentant, over-
sat fra latin, muligvis 1498). Verbalsubstantiv til bifala. Ældre norsk d.s.
(befalningh 1529, jf. Hægstad 1917:25), gida. befaling, befalning, fsv.
befalning, mnty. bevalinge. Jf. også gida. befalingsman, fsv. befalnings-
man. Formen bifaling er ikke registreret i breve før 1500.
bifela st.vb. ‘overgive nogen eller noget i nogens varetægt’, sideform
til bifala i forbindelsen bifala e-n e-m l vald (1): bif el eg ydur gud j ualld
DI 7:238, [før 1495] (privatbrev); jf. bifala i samme konstruktion (se
ovenfor). Mno. sv.vb. haffde befelt (DN 6:510, 1440), gida. befale (fx
befool ON all hans rettigheed 1425, K 5:69a), fsv. befala (fx befålir jak
til hans nadh min swen 1405, Sdw. 1:84a); mnty. bevelen. Muligvis
påvirket af det hjemlige fela (e-m e-t) i vald.
bihaga vb. i forbindelsen sem mér/honum/henni blhagar ‘som det be-
hager eller passer nogen’ (5): bihagar IslDipl 317, 1434. Mno. d.s. (be-
hagadhe DN 1:543, 1435), gida. behaghe, fsv. behagha', < mnty. beha-
gen (NÅN, Hq.). - Æ.b.: Encm736 70 (hskr. c. 1400); også i paralleltek-
sten EncHI624 33 (hskr. c. 1500).
bihalda vb. ‘holde, indehave (en jordejendom); beholde’ (8): bruka
og byhallda j [...] (en gård) DI 3:631, 1398 > 19. årh./1737; bihallda ok
eiga pau tuau kugilldi DI 5:7, 1431 > c. 1460-1500 (inv.); niota ok bi-
hallda DI 4:613, [1440] > før 1459. (Det ældste af belæggene er p.g.a.
dokumentets overlevering af tvivlsom værdi). Mno. d.s. (bihalda DN
3:308, 1376; behaldæ DN 2:395, 1389; beholdæ DN 3:525, 1436), gida.
behalde, fsv. behalda; dannet efter mnty. beholden, behalden (NÅN).
Ordet er blandt de mere almindelige bl-ord i diplomerne. Objektet til
verbet står i akkusativ i 4 af 5 belæg hvor det styrer kasus, fx bihallda
iordina DI 5:455, 1465, og én gang i dativ: Kyrkia l Adalvijk bijhelldur
nu vij kugilldum DI 7:83, [1491-1518] > c. 1750.
bihentiligr (-hendiligr) i obihentiligr (-hendiligr) adj. ‘ubehændig,
hård, dårlig’ (1): «/[...] obihentiligri medferd (om heste) DI 7:296,
1496. Gida. behændelik, ænyda. ubehændelig, fsv. behændeliker, <
mnty. behendelik (jf. L&B). Association med oisl. hentugr, hentiligr