Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Blaðsíða 220
218
Middelnedertyske låneord
‘passende, heldig, bekvem’ er sandsynlig, jf. fx j hentiligum peningum
DI 3:683, 1403 > 1500-t.
bihjålpligr adj. ‘behjælpelig, hjælpsom’ (1): sem [...] sic best bij-
hialpliger par til syna DI 4:648, 1443 > 1600-t.; bihjålpliga adv. ‘be-
hjælpeligt, hjælpsomt’ (1): pess villivgligar og bijhialpligar oss par til
at syna loc.cit. Ordene er kun fundet i et brev af den hollandske biskop i
Skålholt, Gozewijn Comhaer. Gida. beh(f)elpelik, fsv. behiælpliker,
dannet efter mnty. behelp(e)lik (NAN); jf. mno. bihiælppoge
(DN 10:155, 1449), sprogformen er stærkt svenskpåvirket (Grøtvedt
1969:31); fsv. behiælpogher.
bihof n. ‘behov’ (3): sem honum er bezst til bihof IslDipl 343, 1440.
Mno. d.s. {behof DN 6:379, 1392), gida. behof, fsv. behof, < mnty. behof
(NÅN, Hq.). To gange forekommer ordet i genitiv, uden bøjningsendel-
se, i det ovennævnte belæg samt i et i IslDipl 363, 1443: til fyr greinz
Reynenes klavstvrs bihof. I disse tilfælde er præpositionsleddet til [...]
bihof sandsynligvis lånt som en helhed, jf. mno. till konongs behof
(DN 6:379, 1392), gida. tijl righens gaffn og mith behov (1495) og
ænyda. thes til behojf ville wij thet saa bestille (1559), fsv. ider naadh til
behooffi 1463?, Sdw. 1:89a). Det tredje islandske belæg er i et brev om-
trent samtidigt med de øvrige: epter pui sem oss picker bijhof uera Isl-
Dipl 362, 1443.264
bikenndr adj. (perf.part.) 1) ‘stå inde for noget (over for nogen)’ (1):
sem per meghit [...] fyrer [...] oss ok audrum dande monnum bijkender
uera IslDipl 361, 1443 (jf. note ved blhofy, 2) ‘indrømmende, erkenden-
de, være bekendt med, vidende om’ (1): aboti var bijkendvr ath hann
hafdi heyrth sackth at nockvrer peningar hafi Ivckter verith IslDipl 400,
1449 (udstedt af biskop Gottskålk Keneksson, norsk). Perf.part. til vb.
blkenna. Mno. d.s. (bekender DN 1:611, 1456), ænyda. bekendt, gida.
bekænne vb. (1399), fsv. bekænder, bekænna vb., vara bekænder (se
Moberg 1989:48); < mnty. bekennen, perf.part. bekant wesen/sTn. Jf.
NÅN, Hq. ONP har 7 belæg på ordet i bet. 1 fra islandske diplomer
1443-1522, altid i forbindelsen vera bikenndr fyrir e-m. Lignende kon-
struktion som ordet i bet. 2 kendes i ældre østnordisk, jf. ænyda. ther fore
264 Hægstad (1942:135) opfattede sprogformen i brevet som norsk; jf. Stefan Karlsson
(1963:xxvii) som i dag dog anser dette for tvivlsomt, idet han mener, på grund af skrive-
rens sikkerhed i bøjningen at denne, snarere må have været islandsk (private oplysninger,
august 2001).