Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Blaðsíða 233
Materialet
231
godum ] dægiligum (AM 125 8vo, 1600-tallet) samt i nogle få andre tek-
ster, fx SgrlaSf1 443 (hskr. c. 1750-1800).
edill (edla) adj. ‘ædel, fornem’ (3): alla edla prelata DI 6:219, 1479.
Mno. d.s. (och andre edle stene DN 6:581, 1456280), gida. ædel, fsv.
ædhel, ædhla;281 < mnty. edel(e) (ÅBM, NÅN, Hq.; L&B). Bruges om
fornemme mænd, to gange sammen med prelåtar (DI 6:219, 220) og én
gang med herra (DI 6:390). Jf. edliborinn i OH 216, 219, 226 (hskr.
c. 1250-1300) og i Laxd 90 (hskr. c. 1330-1370) som kan stamme fra oe.
ædelbore n.
eiginhustru —> hustru
eindubladr —> dubladr
eirlampi -»lampi
eyjarpartr -» partr
ekta adj. ‘ægte’ (o: født i ægteskab) (1): ekta og skilgetin til allra arfa
DI 7:538, [1500], Mno. ektabondi (DN 1:525, 1431), ektakona (DN
4:541, 1404), ektamadr (ekta man nom. DN 1:544, 1435), ektasonr
(iekta son akk. DN 6:561, 1449), fær. ektarkona (DF 41, 1403 > 1407),
gida. ækte, fsv. ækta; < mnty. echt(e) (ÅBM, NÅN, Hq.). - ektabarn n.
‘ægtebarn, ægtefødt barn’ (1): ecktaborn DI 5:151, 1457 > 1490. Fore-
kommer i et brev fra kong Christian I, udfærdiget i København 1457,
men oversat til islandsk 1490; brevet er på en blanding af islandsk og
dansk. Som et ægte islandsk eksempel på ektabarn er belægget derfor
tvivlsomt. Mno. ektarbarn (egtherbarnwm dat. DN 9:294, 1450), gida.
ækte barn, fsv. æktabarn. - ektaborinn adj. ‘ægtefødt’ (1): ekta boren
bavrn DI 7:538, [1500], Mnty. echteboren.
endiligr adj. ‘definitiv, afgørende’ (9): endileghan doom IslDipl 33,
1357 (norskpåvirket ortografi, jf. Stefan Karlsson 1963:xxvi f.); endilig-
ann vegh IslDipl 159, 1405. Gno. d.s. (DN 2:78, 1308), gida. ændelik,
fsv. ændeliker, < mnty. endelik ifølge F&T:193, NÅN m.fl. Muligvis er
dog kun betydningen lånt fra middelnedertysk. I oldnordisk forekommer
ordformen oendiligr adj. ‘evig, stedsevarende’ så tidligt som i AM 674 a
4to (Elucidarius), fra c. 1150-1200 (LL), også i den norske Barlaams
saga ok Josafats (BarlA 103), og ordformen dendaligr fx i Olåfs saga
280 Fra en erklæring fra oldermændene og købmændene ved Bryggen i Bergen; sprogfor-
men nærmer sig dansk.
281 Sdw. henfører “ådela” til mnty. edele, men “ådhel” til mnty. ed(d)el og sam-
menligner det med gida. ædel; K har kun gida. ædel som henføres til mnty. eddel og sam-
menlignes med sv. adel.