Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Page 259
Materialet
257
påvirkning være helt perifer, men forekomster af gno./mno. luda viser
dog at selve ordet mnty. luden er blevet lånt til de nordiske sprog i sen-
middelalderen og kan have påvirket de hjemlige ord: eptir py sem pau
[o: breve] luda sealf DN 1:290, 1362; bref [...] swa ludænde DN 1:547,
1436. - I materialet til nærværende arbejde blev ordet kun fundet i ét
brev (DI 7:4295-9,23), men efter WN’s materiale at dømme er denne sam-
menblanding af verberne i islandsk vokset i 1500-tallet. Se WN, Hq.,
NÅN, GG 1:349, 350 & 7:216-217 (om middelnedertysk indflydelse se
Hq., GG).
hringapanzari —> panzari
hropa vb. ‘råbe, skrige’ (2): hroppudu peir upp par j laugriettunne
lemiande sinum hondum saman med op ok kali hark og hareysti DI
6:380, 1481. Mno. d.s. (DN 1:497, 1424), gida. rope, fsv. ropa. I hvert
fald bet. ‘råbe, skrige’ stammer vel fra mnty. ropen (NÅN, WN, jf. Hq.;
ÅBM nævner ikke denne mulighed). Den ældste betydning var ‘bagtale,
dadle’. At der her kan være tale om et egentligt låneord, er dog ikke ude-
lukket (jf. NÅN); i hvert fald er samme ordstamme lånt i uthropa ‘ud-
råbe’ (ikke i diplomerne) < mnty. utropen, jf. ænyda. udråbe, fsv. utro-
pa. - Æ.b.: Bevers saga: kalladi BevB 243: hropadi BevC 243, note
(hskr. fra hhv. 1400-1425 og 1450-1475); ordet forekommer også - vel i
denne betydning - i Svarfdæla saga322 (næsten kun bevaret i unge hånd-
skrifter) og i Lårentfuss saga biskups: æpter LBpA 519: hropadir LBpB
5125 (hskr. fra hhv. c. 1530 og c. 1500). Også subst. hrop n. i bet. ‘råb’ er
kun belagt i unge tekster, fx v.l. i unge håndskrifter af Yngvars saga
vføforla (Yngv 36, hskr. fra 1600- og 1700-tallet) som har hrope dat.sg.
mod hovedtekstens dpi (hskr. c. 1450-1475).
hugmodr m., hugmod n. 1) ‘fornærmelse, uret, krænkelse’ (10):
brott oc hugmod (akk.) DI 4:415, 1430 (JE kop.); honum hvgmod giora
DI 5:778, 1475 > apogr.; motblastur ok hugmod (akk.) DI 6:390,
1481 ;323 2) ‘heftighed’ (1): taladi [...] med mikit hugmod i moti hird-
stioranum DI 7:138, 1492; hugmot n. = bet. 1 (1): j pat hugmot [fyrer
322 Karl hropadi mikit å Ljotolfok had hann heyra til pess, er hann taladi. [...] Ljotolfr
lætr eigi sem hann heyri SvarfcT 170 (hskr. fra 1600-tallet).
323 Kun tre gange kan det afgøres om belæg på ordformen hugmod i denne betydning er
akk. af hugmod n. eller hugmodr m.: penna hugmod DI 6:741, 1491, pann hugmod DI
7:342, 1497 > 1500-t og pann hugmod DI 7:469, 1500 > apogr. De øvrige belæg er: jfullt
forprot ok hvgmod med heilaga kirkiv DI 6:96, 1477; huorke [...] jforprot ne hugmod uid
heilaga kirkiv op.cit.:97; j trastz eda hugmod uid heilaga kirkiu DI 6:726, 1490; medfullt
fortrott och hugmod DI 6:740, 1491.