Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Page 327
Materialet
325
arisklædi sex. tuo i huoRi stuku DI 4:210, 1397 > apogr. (inv.). Ordet er
muligvis af samme oprindelse som oisl. stuka, fsv. stuka ‘vidt ærme’,
d.v.s. fra mnty. stuke (Hq.) eller ohty. stuhha (se ÅBM). Jf. sv. dialekt-
form stuka ‘nedgang til kælder (ved en kirke)’ som Hq. dog mener mu-
ligvis kan være hjemligt. - ONP har c. 20 belæg på ordet, ét fra et is-
landsk diplom (1523), 5 fra norske diplomer (1293-1320), de øvrige
bl.a. fra Sverris saga og Sturlunga saga.
stykki n. ‘sag’ eller ‘forhold, handling ... ’ (2): opit bref[...] skiluisligha
skipat j ollum sinum styckium IslDipl 40, 1363 (sandsynligvis norsk skri-
ver); med aull stycke ok ærlighheit sem honum hefir burt ath giora med
[...] konunghinn DI 6:292, 1480. Også i breve i svensk sprogform fra
1420, IslDipl 223 (kunnukt om alla stykke) og 225 (witerlikt vm allæ
stykke). Gno./mno. j ollum stykkium DN 6:277, 1358, j engum stykkiun
DN 3:319,1378, gida. stykke ‘sag, forhold’ m.m. og yngre da. i alle stykker
(< hty. in allen Stiicken, F&T), fsv. stykke (se Sdw., specielt betydningerne
7 & 8). Sandsynligvis et betydningslån fra middelnedertysk, jf. mnty.
stiicke, in allen (jenigen) stiicken (se L&B u. stiicke, led D. 1.2 s. 566; også
SchL u. stucke, bet. 3 ‘Sache, Ding’); i breve fx DN 6:312, 1365: in alle
dessem vorbenomden stucken. I bet. ‘stykke, del, lod’ (konkret) er ordet
derimod hjemligt i de nordiske sprog. F&T anser det dog for muligt at “so-
gar das wort selbst [...] stammt aus dem deutschen” (s. 1139).
svod(d)an adj. ‘sådan’ (-d-): med suodan skilmala IslDipl 398, 1415
> 1449; (-dd-)\ j suoddan mcata DI 3:661, 1401 > apogr.; svadan (1):
med svadan skial IslDipl 353, 1442; sod(d)an (4): med sodan fridleika
DI 5:122, 1454; med soddan skilmala DI 7:526, 1500 > apogr. Mno. d.s.
{swa dant DN 3:528, 1436), sodane (penninge) (DN 21:514, 1498),
gida. svadan, svodan, sodan m.fl., fsv. svadan, sodan m.fl.; < mnty.
sodan(e): so ‘således’ og dan ‘gjort’, o: beskaffen (ÅBM, NÅN). Ordet
er meget almindeligt i 1400-tallet (excerperingen er afsluttet ved c. 50
belæg). I originaldiplomer har ordformerne i næsten alle tilfælde enkelt-
konsonant, -d-. Af 32 belæg excerperet i originaldiplomer frem til 1500
og afskrifter foretaget i 1400-tallet er der blot ét på formen svadan (Isl-
Dipl 353, 1442) og tre på sodan (DI 5:122, 1454; TrinColl 1. 19, 1485;
DI 10:55, [1497]), ellers er ordet i formen svodan (29). I afskrifter fra
1500-1700-tallet (og yngre) er former med dobbelt d omtrent lige så al-
mindelige som former med enkelkonsonant. - ONP har nogle belæg fra
andre tekster, dog ingen ældre end de ovennævnte, de fleste er fra unge
afskrifter af riddersagaer.