Bibliotheca Arnamagnæana - 01.10.2003, Síða 330
328
Middelnedertyske låneord
ar og lignende tekster. -Æ.b.: texti ‘tekst’ Stj1 25 (hskr. c. 1360-1370).
- ferdatexti m. ‘rejseevangeliarium’ (1): ferda texti IslDipl 124, 1396
(inv.). - textabunadr m. ‘omslag om evangeliarium’ eller ‘dekoration
på evangeliarium’ (4): textabunat [akk.] med silfur DI 2:686, [1332] >
1598 (inv.). - textadukr m. ‘stofbeklædning på bog (evangeliarium)’
(se F 4) (3): Textadvkur med typping DI 4:104, 1397 > 1600-t. (inv.).446 -
textakoddi m. ‘pude under evangeliarium’ (1): textakoddæ DI 4:372,
1429 (inv., JE kop.). - textaspjald n. ‘perm, bind på evangeliarium’ (4):
rexta spiolld. ij. af messing DI 2:452, 1318-c. 1400 > 1639 (inv.).
tidarenta —> renta
tilfelli n. ‘omstændighed; forhold’ (6): En til pess at æigi taki ndckuR
[...] afpersu tilfelli ofdirfd DI 2:180, 1280 > c. 1360-1400 (æbpst.; om
statuttens sprogform og/eller oversættelsestid se kort diskussion s. 51
ovenfor); med huerivm greinum edur tilfellum path hefer hellztt or dit
DI 6:155, 1478. Gno. d.s. (NGL 3:97, 1312), gida. tilfælle {tilfæld
NÅN), fsv. tilfælle', sandsynligvis dannet efter mnty. toval ifølge NÅN
(jf. også ODS 23:1264); Hq.: “mojl. med utlåndsk forebild, jfr mity.
tov al". Det beslægtede vb. tilfalla skal være dannet efter mnty. tovallen
(AJ, WN; WN henviser til F og CIVigf om tilfelli i sin diskussion af ver-
bet). Fire ud af seks belæg er fra statutter 1280-1326. - Æ.b.: Boli 292
(hskr. c. 1330-1370).
tilgefa vb. ‘tillade’ (1): skipadi ok tilgaf [...] at aull baurn fyr-
greindra manna [...] skyldu skilgetin til arf s DI 7:493, 1500 > apogr.
Mno. d.s. (til giffuit ‘tilgivet’ NGL 3:211, [c. 1380?]447), gida. tilgive
‘indrømme; tilgive’ m.m., fsv. tilgiva ‘tilgive; eftergive (gæld)’ (Hq. u.
till)', dannet efter mnty. togeven ‘give med i købet, indrømme, tilgive’
m.m. (NÅN, Hq., ODS 23:1282, Tomqvist 1977:102). I et brev fra de-
cember samme år bruges tillåta om det samme (DI 7:530). - Forekom-
mer i Reykjaholabok (c. 1530-1540), men ældre belæg er ikke fundet i
denne betydning. I en måldagi fra 1397 (DI 4:187, 1397 > 1600-t.) fore-
kommer tilgefazt i bet. ‘tilføje’; det bør betragtes som en hjemlig sam-
mensætning.
tilheyra, heyra til vb. ‘tilhøre’ (12): syndiz mer sa orskurdr her til
heyra DI 2:167, [c. 1280] > c. 1350 (Grimr Holmsteinssons brev til ab-
bed Runolfr Sigmundarson); sem [...] Melalande til heyrer DI 3:180,
^Typpingr m. ‘frynser’ (jf. Falk 1919:31).
447 NGL 5:643 (Glossarium): “dansk ord: tilgive; han hejfuer hennar then gløp til giffuit”•