Fréttabréf Siglfirðingafélagsins í Reykjavík og nágrenni - okt 2017, Qupperneq 6

Siglfirðingablaðið6
áföngum, 1929, 1934 og 1942.
Hlaðan var um 1800 rúmmetrar að
stærð; í henni voru 8 votheysgryfjur
sem rúmuðu um 1000 hesta af heyi.
Samstaða í Hólsbúsnefnd
Öll nýting á landi
Siglufjarðarkaupstaðar kom
til kasta Hólsbúsnefndar
Siglufjarðarkaupstaðar, sem fór
með formlega stjórn Hólsbúsins og
afgreiddi allar breytingar sem gerðar
voru á rekstrinum. Í nefndinni
áttu jafnan sæti menn úr pólitískri
forystu bæjarins, s.s. Þormóður
Eyjólfsson, Sigurjón Sæmundsson,
Hlöðver Sigurðsson, Kristján
Sigurðsson, Jóhann G. Möller, Bjarni
Jóhannsson og Stefán Friðbjarnarson.
Stjórnendur bæjarins vildu stuðla að
vexti og viðgangi Hólsbúsins með
stækkun ræktarlandsins, en jafnan
var töluvert land í firðinum í eigu
bæjarins sem búið hafði ekki tök á að
nýta. Nefndin úthlutaði ræktarlandi
til áhugasamra einstaklinga og
félagasamtaka í bænum, landi sem
ekki var tök á að nýta í sjálfum
búrekstrinum. Þetta starf var ærið,
t.d. voru árið 1953 gerðir samningar
við 40 aðila um ræktarland til 10 ára.
Þetta land var nýtt til heyframleiðslu,
en líka til skógræktar; þannig var
Vestfirðingafélaginu úthlutað
skógræktarlandi á Saurbæjarási, og
Skógræktarfélagi Siglufjarðar hluta
úr Skarðdalslandi norðan Leyningsár.
Áberandi er af lestri fundargerða
nefndarinnar hversu mikil samstaða
var jafnan um afgreiðslu mála.
Ábyrgð á rekstri og sölu
Hólsbúsnefndin réði bústjóra til
að stýra sjálfum búrekstrinum og
hafa forgöngu um þróun hans. Alls
stýrðu fimm einstaklingar búinu, þeir
Jóhannes Þorsteinsson (1928-1933),
Snorri Arnfinnsson (1933-1939),
Árni Ásbjarnarson (1940-1947),
Guðmundur Jónasson (1947-1962;
faðir þess sem þetta skrifar) og Árni
Theodór Árnason (1963-1966).
Oft var rekstur Hólsbúsins
fjárhagslega erfiður. Sérstaklega þurfti
að taka lán til heykaupa. Gengust
Hólsbúsnefndarmenn (engin kona
var í nefndinni) yfirleitt í persónulega
ábyrgð fyrir víxillánum til heykaupa.
Þó var reksturinn í góðu jafnvægi flest
ár frá 1953 til 1961—árið 1960 var
besta árið, með 15% rekstrarafgangi.
Efnahagsaðstæður, samgöngur og
tíðarfar höfðu mikil áhrif á afkomu
búsins.
Rekstur Hólsbúsins snerist ekki
bara um framleiðslu mjólkurinnar
heldur einnig um sölu hennar.
Fyrstu áratugina rak búið sölubúð
í bænum, um tíma í samstarfi
við Félagsbakaríið. Kaupfélag
Siglfirðinga tók við sölu mjólkurinnar
fyrir þóknun árið 1952 og síðan
Mjólkursamsalan, samstarfsfyrirtæki
KS og KEA, árið 1963.
Fjölþjóðlegt samfélag
Hólsbúið var líka samfélag
starfsfólksins. Fáeinir voru við störf
yfir veturinn, nefna má Sigmar
Magnússon, Jón Sigurbjörnsson, Hans
Adamsen, Gest Frímannsson, Þorleif
Einarsson, Kjartan Gústafsson og
Jóhönnu Olsen. En yfir sumarið þurfti
að fjölga fólki verulega vegna heyanna,
sem var oft ekki auðvelt. Flestir
bæjarbúar vildu frekar vera í störfum
við síldarvinnslu eða síldveiðar, þar
sem tekjuvon var meiri. Faðir minn,
Sigmar Magnússon, Haraldur Harðarson og Júlíus Matthíasson.
Við Steinaflatir. Eiríkur H. Jónsson, Helga Skúladóttir, Þórhallur Gestsson,
Arnfríður Guðmundsdóttir, Stefán Sigmarsson, Jónas Guðmundsson og Ólöf
Skúladóttir.