Austurglugginn - 26.04.2013, Blaðsíða 13

Föstudagur 26. apríl AUSTUR · GLUGGINN 13
Nú við lok kjörtímsbils er ekki úr vegi
að líta yfir farin veg, meta stöðuna og
líta fram á veginn.
Staðan í upphafi árs 2009 var
u.þ.b.eftirfarandi:
• Um 85% af fjármálakerfinu var
fallið, hið nýja bankakerfi ófjár-
magnað og gríðarflókið en um leið
afdrifaríkt verkefni beið að ná nið-
urstöðu í uppgjör milli gömlu og
nýju bankanna.
• Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn reikn-
aði með því að fólksfækkun gæti
orðið 3-4% á misserunum á eftir
hruni.
• Nálægt 50% af lánum allra fyr-
irtækja voru í vanskilum. Fjár-
mál tugþúsunda heimila voru í
uppnámi.
• Gengi krónunnar var fallið um
50% og vextir og verðbólga voru
nálægt 20%.
• Skuldatryggingarálag (CDS) á
Ísland var 1.000-1.100 punktar.
• Í gildi var frysting íslenskra
eigna í Bretlandi á grundvelli
hryðjuverkalaga.
• Ísland var ofarlega á lista yfir þau
tíu lönd sem líklegust eru talin
til að lenda í greiðslufalli eða
gjaldþroti.
• Seðlabankinn er nýorðinn gjald-
þrota með um 200 milljarða kostn-
aði fyrir ríkissjóð.
• Ísland var komið í samstarf við
Alþjóðagjaldeyrissjóðinn, alþjóð-
legir fjármálamarkaðir lokaðir og
fjármagnshöft komin á.
• Halli á rekstri ríkissjóðs var
af stærðargráðunni 200 millj-
arðar króna, 10-14% af vergri
landsframleiðslu.
• Atvinnuleysi á leið í 9-10%.
• Önnur lönd í Evrópu þar sem
vandi steðjaði að kepptust við að
fullvissa umheiminn um að þau
séu ekki eins illa stödd og Ísland.
• Ríkisstjórn, Alþingi, Seðlabanki,
Fjármálaeftirlit og bankakerfi
voru rúin trausti, orðspor landsins
á alþjóðavettvangi hrunið og sam-
félagið á barmi upplausnar.
Þjóðargjaldþroti afstýrt
Það var því verk að vinna þegar
við Vinstri græn tókum þá djörfu
ákvörðun að setjast í ríkisstjórn við
þessar ógnarlegu aðstæður 1. febrúar
2009. Við völdum að axla ábyrgð
þegar skyldan kallaði vitandi vel að
framundan voru erfiðustu verkefni
sem nokkur ríkisstjórn í sögu lýð-
veldisins Íslands hafði staðið frammi
fyrir. Í hnotskurn snerist verkefnið
um að afstýra þjóðargjaldþroti og
endurheimta efnahagslegt sjálfstæði
landsins. Til þess þurfti að gera margt
í senn; verja raunhagkerfið sem eftir
stóð, verjast hættunni á keðjuverk-
andi fjöldagjaldþrotum, tugpró-
senta atvinnuleysi og stórfelldum
landflótta, en ekki síst að
verja velferðarkerfið og
tryggja eins og kostur var
stöðu hinna lakast settu í
samfélaginu.
Hvað hefur svo gerst?
Hagtölur hafa, frá miðju
ári 2010, farið jafnt og þétt
batnandi. Í tvígang hefur íslenska
ríkið gefið út ríkisskuldabréf á alþjóð-
legum fjármálamarkaði á ásættan-
legum kjörum. Með öðrum orðum;
aðgangur að erlendum fjármála-
mörkuðum er opinn á nýjan leik.
Í ágúst 2011 lauk samstarfinu við
Alþjóðagjaldeyrissjóðinn með mjög
jákvæðum umsögnum. Meira en
helmingur gjaldeyrislánanna, sem
tengdust samstarfsáætluninni, hefur
þegar verið endurgreiddur. Rekstur
ríkissjóðs hefur því sem næst kom-
ist í jafnvægi og opinberar skuldir
fara nú lækkandi á nýjan leik sem
hlutfall af VLF. Skráð atvinnuleysi
hefur lækkað í 5,3% og gæti lækkað
í 3-4% á háannatímanum í sumar.
Hagvöxtur var 2,9% árið 2011 og
1,6% árið 2012 og spáð er 2-3% hag-
vexti næstu ár. Óvissa tengist fleiri
og fleiri ytri aðstæðum, sérstaklega
efnahagshorfum í okkar helstu við-
skiptalöndum. Verðbólguhorfur eru
á nýjan leik betri en þær hafa verið
um langa hríð, m.a. vegna styrkingar
krónunnar. Skuldatryggingarálag á
Ísland er nú um 150 stig og hefur
ekki verið lægra frá því allnokkru
fyrir hrun. Allar þessar hagtölur
tala sínu máli og staðfesta
efnahagsbatann.
Íslendingar snúa heim
Spár um mikla fólksfækkun
á Íslandi gengu ekki eftir
sem betur fer. Á síðustu
tveimur ársfjórðungum hafa
umtalsvert fleiri flutt til
landsins en frá því samkvæmt tölum
Hagstofunnar. Þetta ásamt mun fleiri
fæðingum en nemur fjölda þeirra sem
falla frá veldur því að þjóðinni fjölgar
nú myndarlega. Það að fleiri íslenskir
ríkisborgarar snúa nú heim en fara
frá landinu hlýtur að mega túlka sem
vísbendingu um aukna bjartsýni og
trú á framtíðina á Íslandi.
Ísland komið fyrir vind
Engin önnur ríkisstjórn lýðveldis-
tímans hefur tekið við landinu á
barmi gjaldþrots. Verkefnið hefur
tekist, landið er á réttri leið. Það er
líka mat umheimsins, þeirra sem
fjalla almennt um efnahagsmál,
alþjóðastofnana, greiningaraðila
og markaðarins. En áfram þarf af
ábyrgð og festu að treysta batann í
sessi. Skuldum vafin heimili, einkum
yngri kynslóðarinnar, munu áfram
þurfa mikinn stuðning.
Kosningaloforð sem ganga út á
gríðarlegar almennar skuldaniðurfell-
ingar eru hins vegar óábyrgar. Ekki
er í hendi hvort einhver umtalsverður
fjárhagslegur ávinningur verður af
þeim mikilvægu og vandasömu
aðgerðum sem tengjast afnámi
gjaldeyrishafta og uppgjöri þrota-
búa gömlu bankanna í heild. Þaðan
af síður hvenær slíkt gæti orðið. Allir
eru hins vegar sammála um að gæta
hagsmuna Íslands í því sambandi eins
og best verður á kosið. Enginn einn
flokkur á þá hugmynd og þaðan af
síður réttinn á að eigna sér slíkt til
kosningaloforða. Þá er einnig óraun-
hæft að skerða tekjur ríkissjóðs með
tugmilljarða skattalækkunum í þágu
hinna tekjuhæstu og efnuðustu. Það
síðasta sem landið þarf á að halda er
ábyrgðarlaus kosningabarátta með
yfirboðum og loforðum um að nú sé
hægt að gera allt fyrir alla og án þess
að nokkur þurfi að borga fyrir það.
Stóra spurningin
Hin stóra spurning komandi kosn-
inga er; hvort vilja menn áfram-
haldandi endurreisn og bata í
anda félagshyggju samábyrgðar og
umhverfisverndar eða gömlu hrun-
og helmingaskiptastórnina aftur?
Enginn deilir um að erfið ár eru
að baki, né hitt að þrátt fyrir mik-
inn árangur er margt enn óleyst og
áfram verk að vinna. Ef við komumst
að þeirri niðurstöðu að við séum á
réttri leið þrátt fyrir allt þá er valið
skýrt. Við getum haldið þeirri stefnu
áfram, en ef menn vilja gefa þeim sem
því sem næst settu landið á hausinn
annað tækifæri þá mekja menn við
B eða D.
Steingrímur J. Sigfússon,
atvinnu- og nýsköpunarráðherra og
1. þingmaður Norðausturkjördæmis.
Kjörtímabil á enda runnið
Steingrímur J. Sigfússon
Á fjögurra ára fresti
Nú um mundir eru frambjóðendur á
þeysireið um kjördæmið, hitta mann
og annan, boða stefnu flokks síns og
persónulegar áherslur í stjórnmálum.
Það er að sjálfsögðu hið besta mál
þó auðvitað glotti sumir við tönn og
segja pólitíkusanna aðeins láta sjá sig
á fjögurra ára fresti. Það er varla hægt
að neita því að þar er að finna sann-
leikskorn, engu að síður eru kynn-
ingar framboða og frambjóðenda
nauðsynlegar til að kjósendur geti
gert upp hug sinn fyrir kosningarnar.
Vinstrihreyfingin grænt framboð
Það er ekki hægt að segja að kosn-
ingaloforðin hafi streymt frá Vinstri
grænum fyrir þessara kosningar
frekar en fyrir kosningarnar 2009.
Fyrir síðustu kosningar var mál-
flutningur framboðsins raunsær, árin
framundan yrðu erfið, laun myndu
lækka og skattar hækka. Ekki yrði
vikist undan því að takast á við ríkis-
fjármálin ella blasti við gjaldþrot.
Íslendingar eiga sjálfir heiðurinn af
því að vel tókst til og raunverulegur
árangur hafi náðst svo eftir er tekið
á alþjóðavettvangi. Árangur okkar í
ríkisfjármálum gerir okkur nú kleift
að leggja aftur raunsætt mat á stöð-
una fyrir næsta kjörtímabil. Vg er
eina framboðið sem hefur kynnt
útreikninga á því hvernig reka skuli
ríkissjóð næstu fjögur
árin. Samkvæmt þeim
útreikningum telur fram-
boðið ekki þörf á frekari
skattahækkunum miðað
við óbreytt skattkerfi og
lögð er áhersla á að sótt
verði fram og forgangs-
raðað í þágu heilbrigðis-,
velferðar- og menntamála.
Í grunnþjónustunni liggja nefnilega
mikilvægustu lífsgæðin fyrir alla.
Suðurkjördæmi
Yfirferð frambjóðenda Vinstri
grænna um kjördæmið þjónar ekki
aðeins þeim tilgangi að þeir kynni sig
fyrir kjósendum heldur lítum við svo
á að  með fundum okkar fáum við að
vita hvað vinnuveitendur okkar ætlast
til af okkur á þingi. Í svo víðfeðmu
kjördæmi eru hugmyndir íbúa um
hvað myndi auka lífsgæði þeirra mjög
ólíkar. Á Reykjanesi er lögð áhersla
á atvinnumál og skuldamál heimil-
anna. Á Hornafirði er mikið horft
til betri og öruggari samgangna, t.d.
yfir Hornafjarðarfljót og Lónsheiði.
Á Kirkjubæjarklaustri
er mjög brýnt að fundin
verði lausn á málefnum
brennslustöðvarinnar. Í
Vestmannaeyjum eru sam-
göngumálin í brennidepli
líkt og á Hornafirði en þá
er horft til öruggari sam-
gangna til Landeyjahafnar.
Þó hér séu aðeins nefnd
nokkur dæmi um hvað er ofarlega í
hugum íbúa Suðurkjördæmis eru það
einmitt áherslumál Vinstrihreyfing-
arinnar græns framboðs sem íbúarnir,
sama hvar drepið hefur verið niður
fæti, telja mikilvæg til að auka lífsgæði
þeirra. Það er fyrst og fremst grunn-
þjónustan, að íbúar búi við sterkt heil-
brigðis-, velferðar- og menntakerfi.
Arndís Soffía Sigurðardóttir
lögfræðingur skipar 1. sæti á lista
Vinstri grænna
Arndís Soffía Sigurðardóttir