Austurglugginn - 26.04.2013, Blaðsíða 15

Föstudagur 26. apríl AUSTUR · GLUGGINN 15
Í rúm 50 ár hefur það fyrirtæki
sem ég er í forsvari fyrir, Gullberg á
Seyðisfirði, staðið vel. Það veiðigjald
sem okkur er nú gert að greiða mun
gerbreyta stöðu fyrirtækisins til verri
vegar og þar með stöðu samfélagsins
sem við búum í. Sama gildir um fjöl-
mörg önnur fyrirtæki og byggðarlög
í svipaðri stöðu. Margföldun veiði-
gjalda, sem samþykkt var á Alþingi
á síðasta ári, mun óhjákvæmilega
leiða til enn frekari samþjöppunar
og fækkunar fyrirtækja.
Dæmi Gullbergs
Úttekt endurskoðunarfyrirtækisins
Deloitte á stöðu Gullbergs sýnir að
fyrirtækið fer úr því að geta vel staðið
við skuldbindingar sínar yfir í það að
verða órekstrarhæft. Hlutfall veiði-
gjaldsins af framlegð fyrirtækisins
fer úr 11% árið 2011 upp í 61% árið
2018, þegar áhrif gjaldsins verða að
fullu komin til framkvæmda.
Það getur ekki verið ætlun löggjafans
að gera vel rekin fyrirtæki órekstr-
arhæf með tilheyrandi áhrifum á
byggðarlög um land allt.
Íslenskur sjávarútvegur skorast ekki
undan því að greiða skatta og skyldur
til samfélagsins. En gjaldið þarf að
vera hóflegt svo það raski ekki rekstr-
argrundvelli fyrirtækjanna. Einnig
þarf gjaldið að vera reiknað út frá
réttum forsendum. Í dag er stuðst við
gögn Hagstofunnar um hag veiða og
vinnslu. Gögnin eru ekki ætluð sem
grundvöllur til skattlagningar eins
og forsvarsmenn Hagstofunnar hafa
sjálfir bent á.
Þessu þarf að breyta
Það eru einkum eftirfarandi þættir
sem þarf að breyta:
• Gjaldið er lagt á fyrirtækin miðað
við metna meðaltalsafkomu sjáv-
arútvegsins í heild þrátt fyrir mjög
ólíka stöðu og aðstöðu þeirra.
• Miðað er við þorskígildisstuðla
þar sem ekkert tillit er tekið til
mismunandi kostnaðar við veiðar
einstakra tegunda.
• Ekki er látið staðar numið við
útgerðina heldur er afkoma fisk-
vinnslunnar einnig skattlögð.
• Útgerðir sem ekki stunda
fiskvinnslu eru látnar greiða
sérstakan skatt vegna afkomu
fiskvinnslunnar.
• Í sumum tilfellum nema veiði-
gjöldin hærri fjárhæð en sem
nemur öllum hagnaði fyrirtækj-
anna á sama ári.
• Ekki er tekið tillit til
þess fjármagns sem
bundið er í greininni við
mat á reiknaðri ávöxtun
rekstrarfjármuna og eins
á fjárbindingum vegna
kaupa á aflaheimildum.
• Lögin eru afar óskýr
og uppfylla ekki þær
kröfur sem gerðar eru til skýrleika
skattlagningaheimilda samkvæmt
stjórnarskrá.
• Lögin fela í sér mismunun gagn-
vart öðrum atvinnugreinum sem
nýta náttúruauðlindir.
Eykur ekki gjaldeyristekjur
Stjórnmálamenn ræða þessa dagana
nauðsyn þess að auka gjaldeyristekjur
þjóðarinnar. Gjald sem raskar rekstr-
argrundvelli fjölda fyrirtækja í sjáv-
arútvegi, felur í sér neikvæða hvata
til verðmætasköpunar og
skekkir samkeppnisstöðu
íslensks sjávarútvegs er
ekki til þess fallið að auka
flæði gjaldeyris til landsins
- heldur þvert á móti.
Nauðsynlegt er að endur-
skoða bæði upphæð gjalds-
ins og þá aðferð sem notuð
er til útreikningar þess til
að forða því tjóni sem blasir við.
Adolf Guðmundsson, framkvæmda-
stjóri Gullbergs ehf og formaður LÍÚ
(Skoðun í Fiskifréttum 18. apríl)
Um daginn las ég ævisögu og rakst þar
á setninguna:„við rákum fyrirtæki sem
veitti 40 manns atvinnu.“ Ég hef alltaf
borið virðingu fyrir fólki sem hefur
verið stolt af því að geta veitt öðrum
vinnu og með því lagt til samfélagsins.
Eins ber ég virðingu fyrir fólki sem er
stolt af því að leggja til samfélagsins
með því að greiða sína skatta.
Á Íslandi eigum við mikið af auð-
lindum, bæði mikið nýttar og ónýttar.
Arður af auðlindum verður ekki til
fyrr en einhver nýtir þær. Til að nýta
auðlind þarf þekkingu og framtaks-
semi. Á síðustu árum hefur því miður
oft verið talað niður til þeirra sem
valið hafa að nota sína þekkingu og
framtaksemi til þess.
Þjóðin hagnast á auðlindum sínum
þegar úr þeim eru framleidd verð-
mæti, verðmætin geta verið vara sem
við notum innanlands og spörum
með því gjaldeyri eða vara sem
við seljum úr landi. Fólk fær störf,
greiðir skatta og notar launin sín til
að kaupa aðra vöru. Fyrirtækið sem
nýtir auðlindina greiðir launatengd
gjöld og aðra skatta. Fyrirtækið þróar
sína framleiðslu og kaupir til þess
aðstoð og þekkingu annars staðar
frá o.s.frv. Þannig nýtur þjóðin arðs
af auðlindinni.
Hvernig skilar arður af auðlind-
unum sér best til þjóðarbúsins, er
það með því að skapa sem flest störf
á Íslandi? Eða er það með
því að fá sem flestar krónur
fyrir hráefnið? Eigum við
að reyna að skapa sem flest
störf og mest verðmæti
við úrvinnslu úr fiskinum
okkar eða að flytja sem
mest út beint af hafnar-
bakkanum? Eigum við að
flytja orkuna beint úr landi þannig
að fyrirtækið Landsvirkjun hagnist
sem mest á pappírunum eða eigum
við að nýta orkuna til þess að skapa
sem flest störf og verðmæti innan-
lands? Er ekki tímabært að umræðan
um auðlindarnar okkar fari að snú-
ast um það hversu mörg störf við
getum byggt á þeim en ekki um
hvernig megi taka sem mesta pen-
inga út úr framleiðslunni. Þannig
þarf umræðan um Landsvirkjun að
snúast um það hvernig við getum
nýtt orkuna til að skapa sem flest
störf innan lands en ekki um það
hvort Landsvirkjun geti fengið fleiri
krónur í hagnað í ársreikningum með
því að senda orkuna úr landi á meðan
Íslendingar eru á atvinnuleysisbótum
eða í vinnu í Noregi.
Auðlindir eru ekki óþrjótandi og
með aukinni þekkingu og tækni
höfum við þurft að taka ákvarð-
anir um það hverjir hafa nýtinga-
réttinn að þeim og hvaða auðlindir
við viljum nýta. Þessi árin snýst
umræðan í þjóðfélaginu um mótun
framtíðarstefnu um það
með hvaða hætti eigi að
greiða fyrir nýtingar-
réttinn á auðlindunum.
Höfum við nokkuð týnt
aðalatriðunum í þeirri
umræðu - sjálfbærni og
atvinnusköpun?
Hver eru lykilatriðin í umræðu um
auðlindirnar okkar:
• Auðlindirnar þurfa að vera í eigu
þjóðarinnar.
• Þeir sem nýta auðlindirnar
þurfa að eiga möguleika á því
að gera samninga um nýtinga-
réttinn til svo langs tíma að unnt
sé að gera langtíma áætlanir í
atvinnugreininni.
• Samkomulag um nýtunguna þarf
að tryggja viðhald auðlindanna
þ.e. tryggja sjálfbærni.
• Fyrir nýtingu auðlinda þarf svo
að greiða sanngjarnt gjald sem
tekur mið af arðsemi í viðkom-
andi atvinnugrein.
• En fyrst og fremst, einbeitum
okkur að því að nýta þekkingu
og frumkvæði okkar sjálfra til að
skapa sem flest störf um allt land
úr auðlindum Íslands.
Líneik Anna Sævarsdóttir,
skipar 3. sæti á framboðslista fram-
sóknarmanna í Norðausturkjördæmi.
Líneik Anna Sævarsdóttir
Nýtum auðlindirnar
– sköpum störf
Veiðigjöldin þarf að endurskoða
Adolf Guðmundsson
Ert þú með fréttaskot?
Senda má fréttaskot, ábendingar og athugasemdir á netfangið frett@austur-
glugginn.is, einnig má hringja í fréttasíma Austurgluggans 477-1750.
Sveitakeppni
grunnskóla
í skák
Sveitakeppni grunnskóla á
Fljótsdalshéraði fór fram í fyrsta
sinn í Fellaskóla föstudaginn
19. apríl síðastliðinn. Það var
Lionsklúbburinn Múli sem stóð
fyrir mótinu og lagði til vegleg verð-
laun. Fyrirkomulagið var þannig að
sveitirnar voru skipaðar tveimur
drengjum og tveimur stúlkum og
umhugsunartími var 13 mínútur á
skák. Keppnin var nokkuð jöfn og
skemmtileg og urðu úrslit þannig
að Hallormsstaðarskóli varð
efstur, hlaut 5 stig. Egilsstaðaskóli
og Brúarásskóli fengu 3 stig en
Egilsstaðaskóli hlaut annað sætið,
þar sem hann fékk 6 vinninga á
móti 4 ½ vinningi Brúarásskóla.
Fellaskóli rak svo lestina með 1
stig. Hallormsstaðaskóli fékk að
launum veglegan farandbikar og
annan til eignar. Mótið gekk vel
fyrir sig og verður þeim sem þátt
tóku vonandi hvatning til frekari
skákiðkunar.
Sverrir Gestsson