Austurglugginn - 29.07.2021, Síða 11

AUSTUR · GLUGGINN Fimmtudagur 29. júlí 11
„Mannlíf án menningar er
leiðinlegt líf,“ segir Sigurður
Guðmundsson listamaður sem
nú er staddur á Djúpavogi í
tengslum við einkasýningu sína
sem opin er til 15. ágúst. Sigurður
er einn af þekktustu listamönnum
þjóðarinnar bæði hér heima og á
alþjóðavísu. Djúpivogur er einn
af fimm dvalarstöðum hans í
heiminum.
„Við hjónin keyptum lítið hús hér á
Djúpavogi fyrir þrjátíu árum síðan.
Það hús er eiginlega horfið, það er
að segja drukknað í viðbyggingum,“
segir Sigurður sem nú vinnur að því
að koma upp öðru húsi á staðnum,
Listasafninu Ars Longa, í samvinnu
við heimamenn og fleiri.
„Það sér nú fyrir endann á því
verki og að listasafnið verði opnað,“
segir Sigurður sem lætur þess
getið að nafnið á safninu sé hálfur
málsháttur á latínu sem hljóð svo í
heild: Listin er löng en lífið er stutt.
Eins og fram hefur komið í
fréttum var nýtt útilistaverk eftir
Sigurð, Frelsi, afhjúpað á Dúpavogi
þann 10. júlí s.l. Það var Katrín
Jakobsdóttir forsætisráðherra sem
afhjúpaði listaverkið við hátíðlega
athöfn fyrir utan Löngubúð.
Útilistaverkið er tileinkað
þrælnum Hans Jónatan sem er ein
þekktasta sögupersóna Djúpavogs
frá upphafi vega. Einkasýning
Sigurðar, Alheimurinn er ljóð,
var opnuð samhliða í Bræðslunni.
Um er að ræða samstarfsverkefni
Múlaþings, Kínversk-evrópsku
menningarmiðstöðvarinnar –
CEAC og ARS LONGA með
stuðningi frá Uppbyggingarsjóði
Austurlands.
Sýningin Alheimurinn er ljóð
er samansett af ólíkum verkum
Sigurðar frá árunum 1969–2021.
Ferill Sigurðar er fjölbreyttur og
miðlarnir ólíkir en ljóðrænn tónn
hefur umvafið verk hans alla tíð, hvort
sem um er að ræða ljósmyndaverk,
höggmyndir, teikningar, grafíkverk
eða gjörninga hans. Sigurður hefur
þar að auki samið tónverk, ljóð og
gefið út fjórar skáldsögur. Tvær af
skáldsögum hans voru tilnefndar til
Íslensku bókmenntaverðlaunanna,
Ósýnilega konan árið 2000 og Dýrin
í Saigon 2010.
Lögheimilið í Kína
Sem fyrr segir á Sigurður, og
hollensk eiginkona hans Ineke,
fimm dvalarstaði í heiminum. Fyrir
utan Djúpavog eru það Reykjavík,
Amsterdam, Skánn og Xiamen í
Kína. Sigurður segir að lögheimili
þeirra sé í Xiamen, hafnarborg við
Suður Kínahaf mitt á milli Hong
Kong og Sjanghæ.
„Við fluttum til Kína fyrir tuttugu
og fjórum árum,“ segir Sigurður.
„Ástæða þess var að þar í landi er
unnið úr granít upp á gamla mátann.
Hér á Vesturlöndum er þetta allt
unnið í vélum nú til dags.“
Dæmi um kínverska handbragðið
má finna í Fjöruverki Sigurðar í
Reykjavík sem afhjúpað var árið
2002.
„Fjöruverk Sigurðar er úr
granítsteinum er fluttir voru frá
námum í Svíþjóð til vinnustofu
Sigurðar í Kína, þar sem þeir
voru handslípaðir áður en þeir
yrðu ferðbúnir til að setjast
endanlega að hér í brimgarðinum
við norðurströnd Reykjavíkur í
svonefndri Rauðarárvík,“ segir m.a. í
umfjöllun Morgunblaðsins á þessum
tíma.
Ferillinn nær yfir hálfa öld
Sigurður fæddist á Hverfisgötunni
í Reykjavík í miðri seinni
heimsstyrjöldinni og verður
því áttræður á næsta ári. Hann
er uppalinn á Bárugötunni í
Vesturbænum. Að loknu námi í
Myndlistar- og handíðaskólanum
(nú Listaháskóla Íslands) árið
1963 fór hann í framhaldsnám í
de Ateliers í borginni Haarlem
í Hollandi og settist síðan að í
Amsterdam. Árið 1966 kynntist
hann Fluxus hreyfingunni sem hafði
mikil áhrif á hann.
Ferill Sigurðar nær þannig yfir
hálfa öld og gott betur en hann
hefur í gegnum tíðina hlotið margar
alþjóðlegar viðurkenningar. Nefna
má að verk hans voru valin til sýningar
er Pompidou-listamiðstöðin í París
sem var opnuð 1977 og hefur hann
sýnt tvisvar á Feneyjatvíæringnum.
Hann hlaut Prins Eugen orðuna í
Stokkhólmi 1985, DAAD styrk í
Berlín 1987-88, Henrik-Steffens-
Preis í Hamborg 1989 og A. Roland
Holst, hollensku skáldaverðlaunin
árið 2000. Verk Sigurðar eru í eigu
allra helstu safna í Evrópu.
Köttur í Amsterdam
Aðspurður um hvort hann eigi sér
uppáhalds listform af því sem hann
hefur tekið sér fyrir hendur í gegnum
tíðina segir Sigurður sögu af ketti
sem hann kynntist í Amsterdam.
„Við hjónin fluttum eitt sinn
í hverfi í Amsterdam sem minnti
mjög á gömlu Blesugrófina í
Reykjavík, þar sem var stundaður
búskapur við nokkur húsanna,“ segir
Sigurður. „Þarna var köttur sem var
fyrst sá eini í hverfinu. Hann fór
víða um og pissaði hér og þar til
að merkja yfirráðasvæði sitt. Þegar
köttunum fjölgaði svo í hverfinu varð
þetta svolítið ströggl hjá honum.“
Sigurður segist sjá sjálfan sig að
einhverju leyti í þessum ketti. Fyrst
reyni maður allt en sníður sér svo
stakk eftir vexti. „Ég hef til að mynda
ekki ást á málningu þrátt fyrir að ég
máli,“ segir hann. „Nútímalistamenn
eru ófeimnir við að blanda saman
ólíkum listformum og nýta sér þá
möguleika sem þannig geta skapast,“
segir Sigurður. „Þetta er allt ferðalag
hugans þar sem listaverkin eru
útfærð í tíma og rúmi. Kúnstin er að
læra hvað eigi saman og hvað ekki.
Kötturinn hefur alltaf minnt mig
á fjarlægðirnar í mínu lífi, svæðið
sem ég nota við vinnu mína á milli
landa og jafnvel heimsálfa sem er
ekki mjög praktískt atvinnusvæði.“
Ars Longa stærsta
verkefnið
Fram kemur í máli Sigurðar að
stærsta verkefni hans framundan
sé að koma Ars Longa á koppinn.
Um er að ræða alþjóðlegt listasafn
sem yrði staðsett að Vogalandi 5 á
Djúpavogi.
„Við Þór Vigfússon höfum
unnið að þessu verkefni í fimm
ár með aðstoð heimamanna og
sveitarfélagsins,“ segir Sigurður.
Meðal þeirra sem standa að Ars
Longa ásamt Sigurði og Þór eru
Jóhann G. Jóhannsson, Gréta
Mjöll Samúelsdóttir, Kristín
Dagmar Jóhannesdóttir, Fríða Björk
Ingvarsdóttir.
„Þetta safn sem er sjálfseignar-
stofnun verður starfrækt á ársgrund-
velli eftir að það opnar, íbúum
Djúpavogs og öllum Íslendingum
til ánægju og yndisauka,“ segir
Sigurður.
FRI
Sigurður Guðmundsson listamaður
Mannlíf án menningar er leiðinlegt líf
Sigurður við verk sitt Frelsið á Djúpavogi. Mynd aðsend.