Heilbrigðisskýrslur - 03.12.1990, Qupperneq 5

INNGANGUR
Lög um tóbaksvarnir, frá 1984, leggja þá skyldu á TÓbaksvarnanefnd aó
fylgjast meó tóbaksneyslu í landinu. Þetta rit er tekið saman til aó hægt
sé að glöggva sig á þróun og stöðu þeirra mála. Her eru tölulegar upplýs-
ingar um sölu tóbaks frá 1941 til 1988 og kannanir á reykingavenjum 1985-
1988, auk yfirlits yfir aórar kannanir og samanburð við önnur lönd.
Sölutölur gefa hugmynd um breytingar milli ára en mæla ekki nógu vel þróun
yfir lengra tímabil vegna breytinga á samsetningu sigaretta og þyngd
þeirra. Örtakskannanir eru taldar gefa betri hugmynd um reykingavenjur.
Hjartavernd hefur kannað reykingavenjur i rannsóknum þeim sem hófust árið
1967, og benda niðurstöðurnar til að dregið hafi úr reykingum siðan þá.
Árin 1983 og 1984 létu Reykingavarnanefnd og Krabbameinsfélagið kanna
reykingavenjur Islendinga, en spurningarnar i þeim könnunum voru ekki
fyllilega sambærilegar við siðari kannanir. Jafnframt hefur borgarlæknis-
embættið i Reykjavik kannað reykingavenjur grunnskólanema með fjögurra ára
millibili frá 1974 til 1986. Landlæknisembættlð hefur athugað reykinga-
venjur framhaldsskólanema tvivegis, 1984 og 1986.
Tóbaksvarnanefnd samdi við Hagvang hf. um þátttöku i svonefndum
spurningavagni þrisvar á ári hvert áranna 1985-1988. Fyrstu tvö árin var
heildarúrtakið 1000-1500 manns á aldrinum 18-69 ára, en síðustu tvö árin
var úrtakió 1150-1500 manns á aldrinum 15-79 ára. Sveiflur milli einstakra
kannana voru taldar innan þeirra marka sem við var að búast. Þess vegna var
unnið saman úr öllum þrem könnunum hvers árs fyrlr sig.
Meginefni þessa rits eru töflur og myndir sem sýna helstu niðurstöður úr
áðurnefndum könnunum á reykingavenjum íslendinga árin 1985-1988. Daglegar
reykingar hafa minnkað úr 40% árið 1985 i 36% árlð 1986, 35% árið 1987 og
35% árið 1988. Állka mikið hefur dregiö úr reykingum karla og kvenna. Þetta
er mikil breyting á fáum árum og er ekki að efa' aó þessi árangur er að
miklu leyti vegna hinna nýju tóbaksvarnalaga svo og þess fræóslustarfs sem
unnió hefur verið siðasta áratug. Ef vel gengur má búast við að um næstu
aldamót verði tóbaksreykingar ungs fólks að mestu úr sögunni en liklegt að
15-20% fulloróinna reyki.
Af hálfu Tóbaksvarnanefndar hefur Jónas Ragnarsson unniö úr þessum könnunum
i samráði við Þorsteinn Blöndal.
J. R. Þ. Bl.
3