Tímarit rafvirkja - 01.08.1939, Blaðsíða 6

4
TÍMARIT RAFVIRKJA
1939
Utn vínnslu o$ notkun raforkuá Íslandí
Úfvarpseríndí, flufi i fílefní af 25 ára afmælí V. F. \.
Sljóin Veikfræöingafélags íslands hefur
bcðió niig að flytja hér erindi um raf-
orkuvinnslu og raforkunotkun hér á landi
i róð þeirra erinda sem í útvarpið eru ílutt
vegna 25 ára afmælis Verkfræðingafélags
íslands. Lýtur þetta að einni grein þeirra
verklegu framkvæmda, sem við verkfræð-
ingar og félag okkar höíum látið til okkar
taka.
Raforkumálin eru ofarlega á dagskrá
hjá íslenzku þjóðinni eins og stendur og
ekki að ástæðulausu. 1 fyrsta lagi erum við
nefnilega orðin langt á eftir tímanum í
þessum efnum. í fimmtán ár, eða síðan
rafstöðvar Revkjavíkur og Akureyrar-
kaup taðar voru gerðar, hefur engin veru-
leg aukning orðið á rafokuvinnslunni,
ekki verið gerðar nema tiltölulega smáar
stöðvar fyrir einstaka staði, þangað til nú
er Sogið er virkjað, auk þess sem ísafjarð-
arkaupstaður hefui komið sér upp all-
stórri rafveitu.
Rftir skýrslum fi'á árinu 1930 er Island
17. landið, að raforkuvinnslu eftir ibúa-
tölu, reiknað á hvern mann í landinu.
Höfðu Norðmenn þá virkjað 16 sinnum
meira afl til raforkuvinnslu en íslending-
ar og unnu á ári hverju 30 sinnum meiri
raforku en við. Jafnvel Danmörk, sem
ekkert vatnsafl hefur, framleiðir þá helm-
ingi meiri raforku, á hvern ibúa landsins,
en við hér.
Ennfremur er á það að líta að nú á síð-
ustu árum c þörfin á raforku orðin
brý'nni liér á landi en hún hefur áður vér-
ið . Bæði er það, að naumast verða á ann-
an hátt fremur aukin lífsþægindi íbúa
landsins, en með þeirri birtu, þeim vinnu-
létti, hreinlæti og hlýju sem því fylgir. En
jafnframt er það orðin hin mesta nauðsvn
fyrir atvinnulif landsins, að nægileg og
ódýr raforka sé fyrir hendi. Eins og kunn-
ugt er, eru nú að verða allmiklar breyt-
ingar á alvinniilífi íslendinga í þá átt að
auka iðnað i landinu. Egþarf ekki að rekja
ástæðumar til þessara breytinga, þær eru
mönnum kunnar. Viðleitnin gengur bæði
í þá átt, að vinna úr afurðum iands og
sjávar til útflutnings og að vinna sjálíir
það, sem við þurfum að nota í landinu, eða
með öðrum orðum, að flytja sem mest út
aí innlendri vinnu og sem minnst inn af
erlendri. þetta knýr okkur tií þess að
koma nú á skömmum tíma upp iðnaöi í
allstórum stíl, en sérstaklega krefst þetta
fjölbreyttari iðnaðar en áður og þá er það
ekki sízt, sem þörfin á raforku nú kemur
í ljós. — Rví það er óhugsandi að hér
þróist fjölbreyttur nútímaiðnaður, nema
við höfum gnægð af ódýrri raforku í al-
menningsrafveitum, sem iðnaðinum stend-
ur til boða þar og þá er hann þarf á henni
að halda.
Pá er og önnur hlið þessara mála, sú
er lýtur að hagnýtingu innlendrar orku.
Pær einustu orkulindir í landinu, sem við
kunnum enn að hagnýta okkur og máli
skipta, eru fallvötn landsins, og jarðhiti
Af skógum og öðrum yfirborðsgróðri er
hér of lítið, til þess að nokkru máli skipti
í þessu sambandi. (Regar verið var að und-
irbúa rafstöð handa húsmæðraskólanum á
Hallormsstað var athugað hvort komið
gæti til mála, að nota viðinn úr skóginum
sem aflgjafa í stöðinni. En það kom í.ljós
að til þess að fá nægan við í 25 ha. rafslöð,
sem var nokkurn vegin það minnsta, sem
skólinn gat komist af með, hefði þurft að
margfalda viðartökuna í skóginum frá því,
sem nú er, svo að óvist var að skógurinn
þyldi það).
Vindaflið er svo stopult og erfitt að
lieizla það, að það kemur varla til greina.
— í sjávarföllum býr reginafl, en mjög
crfiil að virkja jiað. — Víða liggur bundin
orka eða ónotuð, svo sem í hitamun sjáv-
ar og jökla, í geislunum sem sólin hellir
yfir landið, i sjálfum frumeindum efnisins
o. s. frv. o. s. frv. — og er eklci gott að
spá neinu um það, hverja möguleika
framtiðin ber í skauti um hagnýtingu
þeirra orkútegunda. Framhald næst.