Milli mála - 2022, Page 50
MILLI MÁLA
Milli mála 14/1/2022 49
að nýta og virkja tungumálaforða sinn til samskipta og miðlunar
(Piccardo og North 2020, 284), hæfni til að nota og læra fleiri en eitt
tungumál, hvort sem er ósjálfrátt eða í gegnum kennslu. Þessi hæfni
birtist í tungumálaforða fjöltyngdra nemenda. Tungumálaforði er
samanlögð þekking og færni í öllum tungumálum og mállýskum
sem einstaklingurinn hefur á valdi sínu að einhverju leyti, en tungu-
málin eru tengd og samvirk. Íslenska hugtakið fjöltyngi hefur tvær
þýðingar á ensku, nýrra orðið plurilingualism og betur þekkta hug-
takið multilingualism sem vísar oft í fjöltyngi í samfélaginu og er
oftast notað í málvísindum (Ortega 2017). Í þessum texta er orðið
fjöltyngi notað í merkingunni plurilingualism í þeim skilningi sem
Evrópuráðið notar. Fjöltyngi felur í sér menntagildi eða jákvætt sam-
þykki tungumálamargbreytileika (Council of Europe 2020) og hefur
djúpa merkingu fyrir nemendur, vellíðan þeirra og menntun. Það
þróast í fjölbreyttum námsaðstæðum eða námsrýmum (e. learning
spaces) (Hanna Ragnarsdóttir og Kulbrandstad 2018), sérstaklega í
kjöraðstæðum þar sem tengsl skapast, upplýsingum er miðlað og
samskipti byggjast upp (Gay 2000). Viðeigandi vinna með fjöltyngi
hjálpar öllum nemendum að skilja, upplifa og viðurkenna fjölbreytni
tungumála og hún hjálpar til við að búa nemendur undir flókin sam-
skipti og kröfur á læsi á 21. öld (Chumak-Horbatsch 2012).
Fjöltyngdar nálganir í kennslu hafa verið rannsakaðar og þeim
verið lýst, t.d. í verkum Cummins (2007) og Duff (2019). Nýjar
rannsóknir á fjöltyngi í menntun færast frá því að sjá tungu-
mál í tungumálaforða einstaklinga sem ótengd í átt að skilningi
fjöltyngis sem einnar heildar og sem eðlilegs ástands (García og
Kleifgen 2018; Van Deusen-Scholl 2018). Fjöltyngdar nálganir í
kennslu eru breitt hugtak sem spannar (með)vitund kennara um
fjöltyngi og vakningu slíkrar (með)vitundar hjá öllum nemendum
(Young og Helot 2003), aðferðir sem hjálpa nemendum að nýta
tungumálaforða sinn í námi, virkja fyrri þekkingu tungumála og
þekkingu sem orðið hefur til á öðrum tungumálum en skólamáli í
ýmsum námsrýmum (García og Kleifgen 2018). Enn fremur fellur
undir regnhlífahugtakið fjöltyngdar nálganir í kennslu, valdefling
nemenda til þess að verða meðvitaðir um eigin styrkleika og kunna
að nýta sér þá í námi (Hafdís Guðjónsdóttir o.fl. 2016), staðfesting
á tungumálaforða nemanda, nemanda sem heild og sjálfsmyndar
RENATA EMILSSON PESKOVÁ