Milli mála - 2022, Page 51
MILLI MÁLA
50 Milli mála 14/1/2022
hans (Cummins 2001), sveigjanleiki í nýtingu tungumála (Cenoz
og Gorter 2020) og markviss kennsla sem stuðlar að yfirfærslu
tungumálafærni á milli tungumála. Sumir þættir geta færst á milli
tungumála, til dæmis lestrarfærni og hæfni tengd læsi, leiðir til að
læra orðaforða eða að tileinka sér efni eða hugtök sem nemendur hafa
lært á einu tungumáli og dugar því nú að finna orð fyrir á skóla-
tungumáli (Berthele og Lambelet 2018). Fjöltyngdir nemendur, sér-
staklega nemendur sem koma til Íslands á skólaaldri, eiga móðurmál
og námsfærni sem þeir hafa aflað sér í heimalöndum en þau geta
gagnast sem undirstaða og stoðir (e. scaffolding) fyrir námið í íslensku
og námsgreinum, t.d. með því að nýta orðabækur, verkfæri á netinu
eða heimildir á tungumáli nemenda.
Krosstynging og meðvitund um tungumál eru tvær helstu nálg-
anir á kennslu fjöltyngdra nemenda. Krosstynging er sveigjanleg fjöl-
tyngd kennsluaðferð sem nýtir fjöltyngda hæfni nemenda og byggir á
tungumálaforða þeirra. Tungumálaforði er sífellt nýttur til að skapa
og miðla merkingu, hafa samskipti og læra. Krosstynging styðst
við sjö meginreglur, sem eru misleitni, samvinna, fókus á nemanda,
samþætting tungumáls og viðfangsefnis, notkun tungumála út
frá nemandanum, reynslunám og sjálfstæði og ábyrgð nemandans
(García, Sylvan og Witt 2011). Krosstynging í þágu menntunar (e.
pedagogical translanguaging) er markviss notkun tungumála til þess að
ná námsmarkmiðum (Cenoz og Gorter 2020). Meðvitund um tungu-
mál felst í því að þróa aukna vitund og næmi gagnvart formi og til-
gangi tungumáls. Nemendur ígrunda tungumál, bera saman orð eða
aðrar tungumálaeiningar úr ýmsum tungumálum, ígrunda uppruna
orða og skyldleika tungumála og læra um tungumál til að skilja þau
betur. Til þess er hægt að nýta t.d. vinnu með lík orð úr mismunandi
tungumálum (e. cognates). Vinna sem stuðlar að aukinni vitund um
tungumál eykur skilning og leiðir til jákvæðari viðhorfa til tungu-
mála og tungumálanáms (Kirwan 2013; Young og Helot 2003).
FJÖLTYNGDAR KENNSLUAÐFERÐIR OG NÁLGANIR Í TUNGUMÁLAKENNSLU
10.33112/millimala.14.1.3