Milli mála - 2022, Side 95
MILLI MÁLA
94 Milli mála 14/1/2022
1.2 Málkunnátta á tveimur og þremur tungumálum
Lögð voru fyrir stöðluð málþroskapróf á íslensku og ensku sem beinast
að orðaforða í skilningi og tjáningu. Einnig voru notuð sjálfsprottin
málsýni, en þau veita annars konar upplýsingar um málkunnáttu
en formleg málþroskapróf.1 Stærð orðaforðans er mikilvægur hluti
málkunnáttu barna á öllum aldri, hann er nátengdur öðrum þáttum
málkunnáttu þeirra (Milton 2010) og er oft notaður þegar málkunn-
átta tvítyngdra og eintyngdra barna er borin saman. Íslenskar og
enskar mælingar voru gerðar með um viku millibili og aldrei af sama
prófanda. Málþroskaprófin gefa af sér mælitölur þar sem stigafjöldi
þátttakenda er metinn í samanburði við árangur M1 viðmiðunar-
hóps. Í mörgum fyrri rannsóknum á enskukunnáttu íslenskra barna
eru notuð próf sem meta námsárangur í ensku með samanburði við
námskrár og þann árangur sem ætlast er til að börn nái í ákveðnum
bekkjum (t.d. Ásrún Jóhannsdóttir 2018). Hér var tilgangurinn hins
vegar sá að kanna hversu sambærilegu málstigi unglingar hafi náð á
málunum tveimur með því að bera saman hversu nálægt þeir standa
jafnöldrum sem tala hvort mál um sig sem M1. Ekki var hægt að
gera beinar mælingar á móðurmáli M2 þátttakenda vegna fjölda
þeirra tungumála, en tvenns konar óbeinar mælingar voru gerðar:
þátttakendur voru sjálfir beðnir að meta færni sína á íslensku, ensku
og móðurmálinu (hvort þeir skilji, tali, lesi, og skrifi hvert mál: alls
ekki, sæmilega, vel eða mjög vel). Þá voru foreldrar þeirra beðnir að
meta færni barna sinna í íslensku og móðurmálinu á sama skala.
(Nánar í Elín Þöll Þórðardóttir 2021a).
1.3 Viðhorf til íslensku og ensku
Viðtöl voru tekin við M1 og M2 unglingana þar sem spurt var hversu
mikilvæga þau teldu íslensku vera fyrir sig, hversu mikilvæga þau
1 Á íslensku: Málþroskaprófið Milli mála (Elín Þöll Þórðardóttir 2011b), og Peabody Picture
Vocabulary Test (PPVT, Dunn og Dunn 1997) í íslenskri þýðingu frá Greiningar-og ráðgjafarstöð
Íslands með seinni viðbót á atriðum fyrir eldri þátttakendur (Elín Þöll Þórðardóttir 2008). Þetta
próf var notað til samanburðar við sama próf á ensku með fyrirvara um minnkaðan áreiðanleika
sem fylgir þýddum prófum. 2) Á ensku: PPVT (Peabody Picture Vocabulary Test, PPVT-3, Dunn
og Dunn 2007), og EVT (Expressive Vocabulary Test, Williams 2007). Úr málsýnunum var
fengin meðallengd segða (e. MLU, mean length of utterance), og fjöldi mismunandi orða sem
notuð voru (e. NDW, number of different words).
ÁHRIF ENSKU Á MÁLKUNNÁTTU UNGLINGA SEM HAFA LÆRT ÍSLENSKU SEM
FYRSTA EÐA ANNAÐ MÁL
10.33112/millimala.14.1.5