Milli mála - 2022, Blaðsíða 118

MILLI MÁLA
Milli mála 14/1/2022 117
lífið ólíkt því sem gerist í dreifðum byggðum við strendur landsins
þar sem grænlensk menning og tunga eru allsráðandi. Aðstæður
nemenda til dönskunáms þar eru því með allt öðrum hætti en
í helstu bæjum. Margir Grænlendingar eru tvítyngdir en fæstir
Dananna kunna grænlensku og því fara samskipti oft fram á dönsku.
Danskt efni er áberandi í sjónvarpi Grænlands, KNR (Kalaallit
Nunaata Radioa), en samkvæmt heimildum var einungis 10% efnis
þar á grænlensku árið 2011 (Jacobsen 2021, 72–73). Í ritinu Greenland
in Figures (2014, 26) segir að útsendingar KNR árið 2014 hafi verið
5.295 tímar, þar af 2.056 tímar á grænlensku en 3.239 á dönsku og
öðrum málum. Danskar kvikmyndir hafa ekki grænlenska undir-
texta. Af þessum sökum geta eða jafnvel þurfa mörg grænlensk ung-
menni, einkum í bæjum, að nota dönsku í daglegu lífi.
Nokkur fjöldi Dana er búsettur í Færeyjum en þeim hefur farið
fækkandi undanfarna áratugi5. Danskt fjölmiðlaefni er áberandi í
daglegu lífi Færeyinga og stór hluti efnis í færeyska sjónvarpinu
(Kringvarp Føroya) er á dönsku (Jógvan i Lon Jacobsen 2021, 37).
Danskar kvikmyndir eru ekki textaðar á færeysku. Allt efni ætlað
börnum er hins vegar á færeysku eða talsett á málinu. Samkvæmt
rannsókn Mitchinsons er efni ætlað unglingum með dönskum undir-
texta. Mörg börn hafa þó haft kynni af dönsku í ýmsu samhengi áður
en þau byrja að læra hana í skóla (Mitchinson 2012, 172–173, 206).
Ólíkt því sem hér hefur verið lýst eru dönsk áhrif í íslensku
samfélagi hverfandi og því sjaldgæft að nemendur þurfi eða hafi
tækifæri til þess að nota dönsku í daglegu lífi. Rannsóknir gefa vís-
bendingar um að margir nemendur átti sig ekki á notagildi dönsku-
kunnáttu fyrr en að loknu námi í grunn- og framhaldsskóla (Auður
Hauksdóttir 2012, 157–164 og 188–194). Slíkar aðstæður geta dregið
úr hvata nemenda til þess að læra málið.
3. Viðhorf nokkurra nemenda til dönsku
og dönskunáms
Til þess að fá innsýn í dönskunám á vestnorræna svæðinu var gerð
könnun eða þarfagreining meðal lítils hóps nemenda haustið 2013.
5 Ekki hefur tekist að fá upplýst um fjölda Dana búsettra í Færeyjum.
AUÐUR HAUKSDÓTTIR