Milli mála - 2022, Page 177
MILLI MÁLA
176 Milli mála 14/1/2022
um svöruðu er viðhorf þeirra til notkunar orðabóka í málanáminu
afar jákvætt og hvetja þeir nemendur til að nota þessi hjálpargögn. Þá
upplýsa þeir þá um hvaða verkfæri séu þeim aðgengileg og hverjir séu
helstu kostir þeirra miðað við tungumálafærni notendanna.10
Það er eðlilegt að nemendur reyni að nýta sér nýjustu tækni og
fletti upp í rafrænum orðabókum eða öðrum stafrænum hjálpar-
gögnum á netinu í gegnum tölvu eða snjallsíma. Sú tækni ein og
sér gerir þeim hins vegar ekki endilega kleift að skilja það sem upp
kemur á skjánum (Domínguez Vázquez og Valcárcel Riveiro 2014,
184; Fredholm 2019). Nemendur verða að hafa ákveðinn grunn
eða forsendur til að túlka rétt þær upplýsingar sem við þeim blasa
og þeir verða að geta notað þær á viðeigandi hátt. Rétt er að hafa í
huga að stafræn hjálpargögn á netinu, þau sem hér eru í brennidepli,
byggja að megninu til á þeim kenningum sem liggja orðabókum til
grundvallar og skipan upplýsinganna er sú sama eða svipuð. Tæknin
flýtir hins vegar uppflettiferlinu og gerir notendum kleift að vafra
um tengla innan verksins og út fyrir það, hlusta á framburð og birta
myndir sem styðja við skýringu orða, m.m. Þá er flettufjölda engin
takmörk sett eins og í tilfelli orðabóka á pappír. Hvað sem því líður,
það þarf að læra að nota og nýta sér öll þessi hjálpargögn. Fyrir vikið
er æskilegt að nemendur fái markvissa þjálfun til þess að öðlast
þekkingu og leikni í að nýta sér orðabækur í tungumálanámi sínu,
hvort sem um er að ræða orðabækur á pappír eða á rafrænu formi,
eða þýðingaforrit.
Ekki er nokkur vafi á því að „det påhviler [...] især lærere, at
undervise i ordbøgers brug og ordbogsproblemer“ eins og Dollerup
(1998, 87) bendir réttilega á. Spænski orðabókafræðingurinn Alvar
Ezquerra (2003, 13) hefur hamrað á því að ef verðandi kennari eigi
að geta metið og mælt með því hvaða orðabækur á að nota á mis-
munandi málfærnistigum og kennt orðabókarnotkun verði hann
sjálfur að hafa einhverja hugmynd um gerð og uppbyggingu orða-
bóka, hvort sem um er að ræða einmála eða tvímála orðabækur,
orðabækur á pappír eða á rafrænu formi. Tilgangur námskeiðsins
sem hér hefur verið sagt frá er ekki einungis sá að undirbúa verðandi
spænskukennara undir það að kenna notkun og nota orðabækur í
10 Þess ber að geta að valið stendur ekki um margar útgáfur orðabóka.
ORÐABÆKUR, TUNGUMÁLANÁM OG TUNGUMÁLAKENNSLA
10.33112/millimala.14.1.8