Milli mála - 2022, Page 189
MILLI MÁLA
188 Milli mála 14/1/2022
argentínsk kvikmyndagerð frá upphafi nátengdari þeirri evrópsku
en sú mexíkóska (Shaw 2001, 17–30).Unnið var markvisst að því
að kvikmyndin gegndi ekki einungis skemmtanahlutverki heldur
hefði eigin rödd sem tjáningarmiðill. Víðtækra áhrifa ítalskrar kvik-
myndagerðar gætti og hið svokallaða nýraunsæi beindi sjónum að
hversdagsaðstæðum fólks.14 Fyrir tungumálanema bregða þessar
myndir upp raunsönnum svipmyndum fyrri tíma. Efni þeirra var
tekið upp á götum úti þar sem óbreyttir borgarar gegndu mikil-
vægum hlutverkum og útkoman varð eins konar heimildamynd þar
sem ófegraður raunveruleikinn blasti við. Um svipað leyti spratt
upp hin svokallaða nýbylgja, sem André Bazin hélt á lofti í franskri
kvikmyndagerð, og hafði einnig afgerandi áhrif á kvikmyndagerð í
Rómönsku-Ameríku. Það er því fyrst við upphaf sjötta áratugarins
að bera fer á sérstæðum og afgerandi áherslum í kvikmyndum sem
frá álfunni bárust.
Í því samhengi skapast tækifæri til að skoða með nemendum
hvernig það gerðist að í kjölfar kúbversku byltingarinnar árið 1959
og andófs ´68-kynslóðarinnar var nýr tónn sleginn í suður-amerískri
kvikmyndagerð. Hann mótaðist ekki hvað síst af því að nýtt pólitískt
tungutak var í mótun fyrir tilkomu nýrra strauma í stjórnmálum
(Solanas og Getino 2003, 281–305).15 Til varð nýr tjáningarmáti
og nýjar túlkunaraðferðir í allri listsköpun og kvikmyndin veitir
greinargóða innsýn í þann veruleika.16 Markmið kvikmynda varð
fyrst og fremst það að fræða og upplýsa íbúa og umheiminn um
þær breytingar sem álfan var að ganga í gegnum. Samtímis var
þeim ætlað að skapa breytta ímynd af raunverulegum aðstæðum um
gervallan þriðja heiminn svokallaðan (Burton 1986, 87).17 Tungutak
og hefðir yfirstétta annars vegar og jaðarsettra hins vegar, rétt eins
og málsnið og málnotkun andstæðra fylkinga í stjórnmálum, veitir
14 Í brasilískri kvikmyndagerð gerðu kvikmyndagerðarmenn allt frá upphafi tilraunir til að skapa sér
sérstæði og sérstöðu með svokölluðum chanchadas-myndum þar sem áhersla er lögð á friðsamlega
sambúð fólks af ólíkum uppruna.
15 Solanas og Getino héldu því fram tæpum áratug síðar að kvikmyndin væri áhrifamesti samskipta-
miðilinn sem til væri. Hún samtvinnaði ólík listform, mynd, hljóð, ljós, liti o.s.frv., með þeim
afleiðingum að enginn áhorfandi yfirgæfi kvikmyndasýningu án þess að hafa orðið fyrir áhrifum.
16 Sem dæmi um kvikmynd sem hentað gæti nemendahópi á færnistigi A2-B1 má nefna kúbversku
myndina Lúsía (s. Lucía, 1968). Myndmálið er í öndvegi og samtöl eða samræður stuttar og hnit-
miðaðar.
17 Í þessum hópi voru brautryðjendur kúbverskrar kvikmyndagerðar og áhrifavaldar um álfuna alla
eins og Tomás Gutiérrez Alea, Humberto Solás og Julio García Espinosa.
INNSÝN OG AUKIN FÆRNI: AÐ „LESA“ MENNINGU ÞJÓÐA MEÐ AÐSTOÐ KVIKMYNDA
10.33112/millimala.14.1.9