Milli mála - 2022, Page 190
MILLI MÁLA
Milli mála 14/1/2022 189
í tilfelli umræddra kvikmynda einstakt tækifæri til skoðunar á og
umræðu um þróun tungumálsins.
Argentínsku kvikmyndagerðarmennirnir Fernando E. Solanas
og Octavio Getino tóku virkan þátt í mótun þessa nýraunsæis og
eru í dag fyrst og fremst þekktir fyrir beittar ádeilumyndir og
tímamótagrein sína „Í átt að þriðju kvikmyndinni“ þar sem þeir
nálgast umræðuna á fræðilegan hátt og setja fram hugmyndir um
flokkun á kvikmyndaiðnaðinum. Þar leggja þeir m.a. áherslu á að:
Frásagnar-og áhrifamáttur kvikmyndarinnar og möguleikarnir sem hún
býður upp á til lifandi skrásetningar á nöktum veruleikanum, auk
máttarins sem hún býr yfir til að upplýsa með mynd og hljóði, gera hana
að besta samskiptamiðlinum. Þess gerist varla þörf að benda á að bestu
kvikmyndirnar eru þær sem ná að beita hinu myndræna formi skynsam-
lega og flétta saman við það hæfilegum skammti hugmynda (2003, 291).
Fyrir áhugasama um málefni Rómönsku-Ameríku skiptir máli að
vita að þeir, eins og svo margir aðrir róttækir menntamenn úr öllum
stéttum og af ólíkum uppruna, sóttu efnivið í það að álfan logaði í
pólitískum átökum. Í kvikmyndum sjöunda og áttunda áratugarins
má því finna birtingarmyndir landeigenda með heraflann að baki sér
sem berjast fyrir óbreyttri þjóðfélagsskipan á meðan frumbyggjar,
vinstrisinnaðir menntamenn og vopnaðar sveitir skæruliða leggja
líf sitt að veði fyrir uppstokkun nýlendufyrirkomulagsins (Sigurður
Hjartarson 1976; Skidmore og Smith 1997/2007). Fyrir heimamenn
sýndu kvikmyndir raunsanna mynd af raunverulegum atburðum,
en fyrir utanaðkomandi sýndu þær veruleika sem var framandi,
ögrandi, dulúðlegur og jafnvel seiðandi. Myndin Minningar um van-
þróun (s. Memorias de subdesarrollo, 1967), eftir Kúbverjann Gutiérrez
Alea, segir sögu manns sem ákveður að verða eftir á Kúbu þegar
fjölskyldan flytur til Bandaríkjanna eftir byltingu (Aja Díaz 2002,
16).18 Hann hefur lifað í velsæld í aðdraganda átakanna og finnur
til takmarkaðrar samkenndar með hugmyndum byltingarinnar. En
hann er Kúbverji og þar ætlar hann að lifa lífi sínu. Myndin Lúsía
(s. Lucía, 1968), eftir Humberto Solás, segir 200 ára þjáningasögu
18 Talið er að um eitt hundrað þúsund Kúbverjar hafi flust til Bandaríkjanna á árunum 1959–1960.
HÓLMFRÍÐUR GARÐARSDÓTTIR