Milli mála - 2022, Side 194

MILLI MÁLA
Milli mála 14/1/2022 193
vakið athygli. Í myndinni koma ólík stéttarstaða jafnt sem aldurs-
og menningarmunur ekki í veg fyrir það að örlög sögupersónanna
samtvinnist. Undir háværri mexíkóskri rokktónlist, á fjölförnum
gatnamótum, mætast á sekúndubroti ólíkir menningarheimar og
fjölmenning stórborgarsamfélagsins hellist yfir áhorfandann þegar
umferðarslys verður. Persónulegar aðstæður aðalpersónanna verða
spegilmyndir ólíkra menningarkima og málnotkunar sem saman
mynda heildstæða ásýnd borgarsamfélagsins þar sem enginn virðist
passa inn í það hlutverk sem honum eða henni er ætlað eða hefur
valið sér („Anuario…“ 2019).27 Heimspekilegum vangaveltum um
tilgang lífsins er fléttað saman við átök og ofbeldi af ýmsum toga.28
Lífshlaup einstaklings verður að ferðalagi sem mótast af endurmati á
gildum og aðstæðum.
Aðkallandi þemu sem vert væri að rýna í með nemendum og
blasa við í þessum nýrri myndum eru misskipting auðs, óréttlæti og
spilling, þar sem valdabarátta og átök verða eins konar eðlilegt fram-
hald þessara aðstæðna. Frumbyggjar álfunnar, afkomendur þræla,
verkafólk, bændur, konur og börn eru sjaldan í leiðandi hlutverkum
eða eiginlegt umfjöllunarefni myndanna. Sé réttlætis gætt verður
þó að gangast við því að þegar umræddir þjóðfélagshópar, menn-
ing þeirra og málnotkun birtast á skjánum, gjarnan baksviðs, er það
ósjaldan til staðfestingar á vel þekktum staðalímyndum.29 Örfáar
undantekningar hafa komið fram og nefna má sílensku myndina
Machuca (2002). Þar er saga Síle í aðdraganda valdaráns Pinochet
sögð frá sjónarhóli tveggja 12 ára drengja. Annar er af indíánakyni
og býr í illræmdasta fátækrahverfi Santíagó-borgar en hinn er af
evrópskum uppruna og alinn upp í hverfi yfirstéttarinnar. Leiðir
þeirra liggja saman í einkareknum kaþólskum drengjaskóla þegar
skólastjórinn, í óþökk foreldra, ákveður að bjóða nokkrum drengjum
úr fátækrahverfi nágrennisins skólavist. Þegar þeir uppgötva ólíkar
27 50 leiknar kvikmyndir voru framleiddar í Mexíkó á árinu 2008. Árið 2019 voru þær 216.
28 Karlremba og ástleysi óháð efnum og aðstæðum verður að öfgafullu ofbeldi í myndinni Hundaástir
(s. Amores perros) en tilfinningaleg átök og samskipti kynjanna í myndum eins og Og mamma þín
líka (s. Y tu mamá también) og Glæpur föður Amaro (s. El crimen de Padre Amaro).
29 Rétt er að nefna leiknar myndir bólivíska kvikmyndagerðarmannsinns Jorge Sanjinés. Þar er lífi
og aðstæðum frumbyggja ítrekað gerð skil. Enn fremur framlag félaga í samtökum þeldökkra
kvikmyndagerðarmanna í Brasilíu, Cinema Negro.
HÓLMFRÍÐUR GARÐARSDÓTTIR