Stúdentablað Siglufjarðar - 01.12.1939, Blaðsíða 7

STÚDENTABLAÐ
Er Siglufjörður
óbyggilegur?
Allir, sem eitthvað þekkja til
Sigluíjarðar, vita fyrst og. fremst,
að þar er miðstöð sildarútvegs og
síldarverkunar þessa lands, svo
þykjast flestir vita að þar sé ærið
sukksamt um síldartímann, og það
svo, að hyggilegast sé fyrir þá sem
annt er um scma sinn, að koma
þar hverni nærri.
Af þessari þekkingu mótast svo
skoðun og viðhorf alls þorra lands-
manna á þessum bæ. Reyndar
kemur hér mikill fjöldi manna og
hefir hér einhverja viðdvöl, en
þeirra þekking nær ekki miklu
lengra en hinna, því að flestir
koma hér á þeim tíma sem sild-
arvertíðin, með allan sinn ys og
þys og athafnahraða. stendur yfir.
Þá er bærinn yfirfullur af að-
komufólki, sem er í yfirgnæfandi
meiri hluta og setur sinn svip á
bæinn. Þann svip og þann brag
þekkja þeir og ekki annan.
En menn vita að síldin fer og
aðkomufólkið fer, og þá finnst
þeim, að allt hljóti að verða á-
kaflega autt og tómlegt á eftir,
og sú hugmynd, sem menn gera
sér um líf og athafnir þeirra sem
eftir verða, (sem flestirhaldaraun-
ar að séu miklu færri en er), verð-
ur þá andstæða þess, sem þeir
kynntust og í aðal dráítum sú, að
þetta fólk, sem ekki fer með síld-
inni, hypji sig, þegar haustar að,
inn í kofa sina og sitji þar vetur-
inn yfir í leiðindum og úrræða-
leysi og bíði þess að síldin, lífið
og fjörið komi til þeirra aftur. Út
fyrir húsdyr fari þetta fólk varla,
sem heldur ekki sé von, því að
þangað sé ekki annað en illviðri
og ófærð að sækja.
Svona álit á íbúum og brag
þessa bæjar hefi eg þrásinnis orð-
ið var við í umtali manna um
staðinn, en þó allmiklu sjaldnar
í seinni tíð. Svipað hefur komið
fram opinberlega, bæði í ræðu og
riti, þar sem því hefur verið hald-
ið fram, að Siglufjörður ætti að
vera útgerðarstöð aðeins, en enginn
fastur bústaður fyrir menn, því að
til þess væri hann ekki hæfur
vegna sólarleysis og illviðra, og
auk þess vantaði hann það upp-
land sem hverjum bæ væri nauð-
synlegt. Svo var að skilja, að
varla gæti legið annað fyrir þeim,
sem hefðu verið svo léttúðugir að
setjast þar að, en að verða með
tímanum andlega volaðar og víta-
mínsnauðar vometuskepnur, þjóð-
inni íil vansæmdar og ergelsis.
Ástæðurnar eru harla veigalitlar.
Sólarleysi á vetrum og óstöðugt
veðráttufar eru ekki svo sjaldgæf
fyrirbrigði hér á iandi, að ástæða
sé til að leggja niður byggð í
heilli sveit þessvegna. Raunar sést
hér ekki sól í 10—ll vikur í
skammdeginu, en það er ekkert
einsdæmi, auk þess hefur mér
vitanlega aldrei verið hér á landi
gerðar neinar rannsóknir á því,
hvað mikið sé misst við að sjá
ekki sól á lofti í nokkrar vikur,
þegar hún er lægst á lofti, en
samkvæmt erlendum athugunum
liggur nærri að ætla það ekki
áberandi mikið, a.m.k. ekki í bæj-
um. Vöntun upplandsins er auð-
vitað bagaleg, og veldur nokkrum
erfiðleikum, en engum skorti á
framleiðsluvöru sveitanna, og ef
dæma má eftir þeim hraða, sem
er á vegalagningunni yfir Siglu-
fjarðarskarð til sambands við
gott uppland, þá virðist ekki upp-
landsleysi Siglufjarðar liggja for-
ráðamönnum þjóðarinnar sérlega
þungt á hjarta.
Nú mætti ætla, að málsmetandi
menn héldu ekki slíkum skoðun-
um á lofti, ef þeir hefðu ekki
aðrar ástæður til en illviðri og
sölaríeysi, og kynni reynslan að
sanna þeirra mál, þótt forsendurn-
ar séu rangar.
Svo lengi hefir fólk búið hér,
að óheilnæmi staðarins, ef áber-
andi væri, ætti að vera farin að
segja til sín í heilsufarinu, með
aukinni kvillasemi almennt, vax-
andi manndauða og aukningu
þeirra sjúkdóma, sem kunnir eru
að því að standa í nánu sambandi
við illa aðbúð, svo sem berkla-
veiki.
Til athugunar á þessu er varla
— fyrir utan persónulegan kunn-
leika, sem eg tek ekki tillit til hér
— í annað hús að venda en heil-
brigðisskýrslur landsins, svo og
prestþjónustubækur staðarins.
Eg hef nú rannsakað þetta fyrir
8 árin 1929—’36. Að eg hefi ekki
tekið fleiri ár en þetta, sem þó
hefði verið æskilegt, stafar af því,
að fyrir 1929 eru skýrslur ekki
aðgengilegar í þessu skyni, en
skýrslur ekki komnar út nema til
ársins 1936.
Þessi athugun hefir leitt i ljós,
að meðal dánartala hér þessi ár
(10,9 °/00) hefir verið ívið lægri en
meðal dánartala fyrir allt landið
á sama tíma (11,2 °/oo)- Aftur á
móti hefir dánartala ungbarna á
fyrsta ári (57,8 °/o0) verið hér nokk-
uð hærri en landsins í heild
(49,2 o/oo), en barnkoma hefir líka
verið hér um þriðjungi meiri en á
landinu í heild (23,7 °/0Q).
Samkvæmt heilbrigðisskýrslun-
um, sem að vísu eru ekki áreið-
anleg heimild hvað þetta snertir,
hefir almenn kvillasemi, á þessum
sömu árum, verið hér (ein sýking
á 3,6 íbúa) mjög svipuð og á Ak-
ureyri (ein á 3,7) og minni en í
Reykjavík (ein á 3,1). En ekkert