Ský - 01.01.2015, Blaðsíða 22

22 | SKÝ 1. tbl. 2015
Árið 1947
Yngsti þátttakandi Skákþingsins er 11 ára gamall, Friðrik Ólafsson að
nafni, en það er sá sami, sem lengst barðist við Baldur Möller í fjöltefli
því er Baldur háði hér nokkru fyrir jólin. Síðar sama ár var sagt frá því að
einn 12 ára drengur, Friðrik Ólafsson, hefði keppt um titilinn Hraðskák­
meistari Íslands „og er hann talinn sérlega efnilegur skákmaður.“ Ævintýri
var hafið.
Ári síðar er þess getið að 13 ára drengur hafi sigrað í 1. flokki, Friðrik
Ólafsson sonur Ólafs Friðrikssonar starfsmanns hjá Rúgbrauðsgerð­
inni. Fimmtán ára vann Friðrik Norðurlandameistaratitil í meistaraflokki
(næsthæsta flokki). Sautján ára varð hann Íslandsmeistari í fyrsta sinn og
átján ára varð hann Norðurlandameistari.
Sjötti janúar 1956
Lokaumferð í hinu þekkta Hastingsmóti er að hefjast. Í efsta sæti eftir
átta umferðir eru þeir Friðrik Ólafsson og Viktor Kortsnoj frá Sovét­
ríkjunum með 6 ½ vinning hvor. Íslendingar biðu spenntir eftir úrslitunum
Friðrik hafði þegar unnið marga glæsta sigra, en myndi hann þola spennu­
na í lokaumferðinni? Íslendingar biðu lokaskákarinnar við Ivkov, þekkt an
stórmeistara, með öndina í hálsinum. Hvernig myndi hinum tvítuga Íslend­
ingi ganga? Guðmundur Arnlaugsson skákmeistari lýsti stöðunni í hádegis­
útvarpinu og landsmenn gnístu tönnum þegar þeir heyrðu að staðan væri
ekki sem hagstæðust fyrir Friðrik, en á móti kom að Ivkov var kominn í
tímaþröng. Óvissan jók vissulega mjög á spenninginn.
Í síðdegisútvarpinu kom Guðmundur aftur með gleðitíðindi: Skákin
varð jafntefli og á sama tíma náði lítt þekktur Englendingur, Fuller að nafni,
jöfnu við Kortsnoj.
Morgunblaðið birti forsíðufrétt um afrekið daginn eftir og lýsti stemn­
ingunni: „Þegar svo fréttir bárust um að skák þeirra Friðriks og Ivkovs hefði
orðið jafntefli, lustu menn upp fagnaðarópum og með ýmsum orðum lýstu
þeir aðdáun sinni á frábærri frammistöðu Friðriks á skákmóti þessu. Aldrei
fyrr hafði íslenzkur skákmaður unnið jafn mikinn sigur sem Friðrik og víst
væri það, að ekki hefði þjóðinni borizt erlendis frá meiri gleðitíðindi síðan
Halldór Kiljan Laxness hlaut Nóbelsverðlaunin. Þetta afrek Friðriks væri að
nokkru sambærilegt.“
FyrSti Febrúar 1956
Friðrik hafði náð efsta sæti í Norðurlandamótin árið 1955 ásamt ungum
Dana, Bent Larsen að nafni. Ákveðið var að teflt yrði einvígi um titilinn
í Reykjavík. Teflt var í Sjómannaskólanum og það er ekki orðum aukið að
allt hafi farið á annan endann í Reykjavík vegna þessa. Íslendingar höfðu
nýlega náð langþráðu frelsi frá Dönum og engir andstæðingar voru jafn
miklir „óvinir“ og þeir. Það leit ekki vel út þegar Friðrik var orðinn undir
1­3 eftir fjórar umferðir. En í sjöundu umferð jafnaði hann metin í spenn­
andi skák. Í 15. leik fórnaði Friðrik peði fyrir sóknaraðstöðu og í 19. leik gaf
Larsen kost á mjög hagkvæmum mannakaupum fyrir Friðrik. Við það náði
Friðrik sóknarstöðu, sem leiddi til þess að Larsen gaf skákina eftir 24 leiki
enda hótaði Friðrik þá máti eftir tvo leiki sem ekki var bjargað.
Landsmenn voru sannfærðir um að Friðrik hefði sigur í lokaskák­
inni þar sem hann var með hvítt. Tíðindamaður Morgunblaðsins sendi
reglulega lýsingu á stöðunni. Klukkan 9:30 voru 16 leikir búnir. Hann sagði:
„Mér finnst þetta of mikill „hasar“ og of litið öryggi. Langa hrókunin hjá
Friðrik skapar einhverja hættu. En ég sé ekki hvor staðan er betri nú.“
Mikill mannfjöldi var viðstaddur lokaskákina. Vonbrigðin voru gífurleg:
„Það verður að segja hverja sögu eins og hún er, að þessi mikli mannfjöldi
varð eðlilega fyrir miklum vonbrigðum,“ sagði í frétt Morgunblaðsins sem
nánast var í sorgarramma. Friðrik sagði ekkert sérstakt um skákina nema
að „g5 var vafasamur leikur“.
Þegar friðrik ólafsson stórmeistari í skák varð áttræður
vann hann enn einn titilinn. Hann var kjörinn heiðursborgari
reykjavíkur. Þeir sem muna glæstan feril friðriks vita
að hann er vel að þessari viðurkenningu kominn. Hann
komst ungur í fréttirnar fyrir skákafrek. stiklum á nokkrum
dagsetningum þegar þjóðin stóð á öndinni
TexTi: benedikt JóhanneSSon
F r i ð r i k
Ó l a F s s o n