Ský - 01.01.2015, Blaðsíða 29

1. tbl. 2015 SKÝ | 29
er altaristafla í kapellu Keflavíkurkirkju, Engill vonarinnar, var
málað undir áhrifum frá sálminum.
Sálmur 73
Vissulega er Guð góður við Ísrael,
við þá, sem hjartahreinir eru.
En nærri lá, að fætur mínir hrösuðu;
lítið vantaði á, að ég skriðnaði í skrefi.
Því að ég fylltist gremju út af hinum hrokafullu,
þegar ég sá gengi hinna óguðlegu.
Gunnlaugur talar um kvikmyndina Commandments í tengslum
við þennan sálm. Í bókinni segir að kvikmyndin vinni ekki aðeins
á mjög frumlegan hátt með Jobsbók heldur nýti hún sér einnig í
ríkum mæli efnivið úr ýmsum öðrum ritum Gamla testament­
isins, einkum 1. og 2. Mósebók og Jónasarbók auk þess sem önn­
ur rit koma þar við sögu. Þetta á sannarlega við um sálm 73.
„Ég nota svo skáldsöguna Vetrarferðina eftir Ólaf Gunnars­
son sem dæmi um sálm 73. Bókin fjallar um konu í Reykjavík
í heimsstyrjöldinni síðari sem er eins konar Jobsgervingur; hún
ber svo mörg einkenni Jobs. Þar er fjallað um þjáningar hins
réttláta manns og glímu hans við Guð; af hverju ég? Af hverju
lendi ég í þessum hremmingum?“
Í bókinni er mynd af málverki eftir Einar Hákonarson sem
kallast Job. Af hverju ég? „Einar fór á námsárunum til Auschwitz,
hinna illræmdu útrýmingarbúða nasista. Ferðin hafði mikil áhrif
á hann og er haft eftir honum að ferðin hafi breytt honum sem
málara. Hún gerði hann að fígúratívum málara. Krepptir líkamar
í sumum myndum hans eru áhrif frá þessari heimsókn.“
Sálmur 121
Ég hef augu mín til fjallanna:
Hvaðan kemur mér hjálp?
Hjálp mín kemur frá drottni,
skapara himins og jarðar.
Gunnlaugur segir að sálmur 121 sé sinn uppáhaldssálmur.
„Ég hef stundum notað hann þegar ég hef þurft að flytja stutta
fyrirlestra um Davíðssálma og einnig í mínu trúarlífi.“
Hann tengir tvær kvikmyndir við sálminn; annars vegar Dag­
bók Önnu Frank og hins vegar Sound of Music.
Sögu Önnu Frank þekkja margir; sögu ungu gyðingastúlkunnar
sem á árum síðari heimsstyrjaldarinnar faldi sig ásamt fjölskyldu
sinni í íbúð í Amsterdam. Sálmur 121 er í kvikmyndinni lesinn
upp við hanúkkah­hátíðina sem fjölskyldan heldur í einu atriðinu.
Þá er vitnað í sálminn oftar í myndinni þegar hætta steðjar að eða
ótti sækir að fjölskyldunni.
Einu sinni er vitnað í sálminn í kvikmyndinni Sound of Music
og er það í lok myndarinnar þegar nasistar leita að eiginmanni
aðalpersónunnar sem þeir hafa skikkað í þjónustu sína honum
kvikmyndin um
dagbók önnu Frank
frá árinu 1959 hlaut
þrenn Óskarsverðlaun
á sínum tíma. Sálmur
121 („Ég hef augu mín
til fjallanna“) gegnir
mikilvægu hlutverki í
myndinni.
kvöldmáltíðargestirnir,
hin kunna mynd Svíans
Ingmars Bergmans
(1918­2007), fjallar um
m.a. um hinn þögula og
fjarlæga Guð, eins og
13. davíðssálmur.
kvikmynd leikstjórans
kunna Cecils demille
Boðorðin tíu (The Ten
Commandments) frá
árinu 1956 er líklega
einhver áhrifamesta
biblíukvikmynd allra
tíma. 95. davíðssálmur
kemur við sögu
í myndinni.
Gyðingakvikmyndin
The Chosen gerist í
new york á árinum
1944­1948 og fjallar
um samskipti tveggja
unglingspilta sem báðir
eru Gyðingar en heyra
til gjörólíkum menn­
ingarheimum. Sálmur
1 kemur við sögu í
myndinni.
kvikmyndin Jesus
Christ Superstar (1972)
var umdeild á sínum
tíma en vinsældir
hennar byggðust ekki
síst á tónlistinni enda á
hún rætur í sam nefnd­
um söngleik. Í henni
er byggt á píslarsögu
guðspjallanna og þar
kemur 22. davíðs­
sálmur við sögu.
Úr kvikmynd Stevens
Spielberg „Saving
Private ryan“ (1998)
sem fékk m.a. fimm
Óskarsverðlaun.
myndin er gott dæmi
um notkun davíðs­
sálma í stríðsmyndum.
Davíðssálmar
áHrifa davíðssálma gætir víða í kvikmyndum