Ský - 01.10.2004, Blaðsíða 10

spád ■ spilin
ERU KONUR LUFSUR?
- HVERS VEGNA LÁTA ÞÆR BJÓÐA SÉR LÁG LAUN?
Launamunur kynjanna hefur verið mikið í umræðunni að undanförnu og ekki í fyrsta skipti.
Til að mynda vakti það athygli á dögunum hversu fáar konur voru á blaði í árlegri úttekt
tímaritsins Frjálsrar verslunar, á tekjuhæstu skattgreiðendum landsins. Mörgum finnst erfitt
að kyngja því að enn sé jafnmikill munur á launum karla og kvenna og raun ber vitni. Á
þessu máli eru eflaust margir angar og ekki hægt að gera þeim öllum tæmandi skil hér.
í þessari grein beina Kristján Jónsson stjórnmálafræðinemi og Anna Kristine Magnúsdóttir
sjónunum að ákveðnum þáttum málsins sem forvitnilegt er að velta fyrir sér. Hér má til
dæmis lesa dæmi um hvað getur gerst þegar kona kvartar yfir því að karlmaður hafi hærri
laun en hún fyrir sambærilegt starf ...
Ijá&my.ndir Váll Stefám&an
SKY
10
LAUN KARLA HÆKKA MUN MEIRA EN LAUN KVENNA
-áF
Vefritið Tíkin (www.tikin.is) hefur mikið látið til sín taka í jafnréttisumræðunni undanfarin tvö
ár. Brynhildur Einarsdóttir er í ritstjórn á Tíkinni og er hún ein þeirra sem Ijáð hefur máls á
launamun kynjanna hér á landi. Brynhildur telur að vandinn minnki ekki nægilega mikið með
aukinni menntun kvenna því ekki sé mikill munur á launum karla og kvenna þegar úr námi er
komið, en hins vegar hækki laun karla mun meira þegarfrá líður:
„Jafnrétti til náms er einn af hornsteinum vestræna velferðarkerfisins. Konur hafa sömu réttindi til
um og konum hér á landi. En
býtum fyrir menntun sína og
körlum og konum með sömu
sr munurinn lítill eftir nám en
séu með lægri laun en karlar,
sta gleði sé dragbítur kvenna
nams og karlmenn og tölur:
þrátt fyrir jafna menntun og það að konur eigi að bera jafnmikið úi I
karlmenn, hafa rannsóknir leitt í Ijós að svo er ekki. Samanburður á
háskólamenntun sýnir að konur hafa lægri tekjur en karlar. I fyrstu
eftir því sem lengra dregur frá námslokum hækka laun karla meirr en kvenna. Mikilvægt er að
hæfni kvenna sé metin að verðleikum. Fyrirtæki sem velja karl fl m yfir hæfari konu hijota að
verða undir í samkeppni. Það er engan veginn viðunandi að konur
auk þess sem konur njóta ekki sömu virðingar og karlar í þjóðfélag
- Skipta breytt lög um fæðingarorlof máli?
„Það er kaldranalegttil þess að hugsa að það sem færir mörgum mes
í atvinnulífinu. Þetta er nefnt tölfræðilegt misrétti. Það merkir að onur eru ekki aðeins beittar
launamisrétti vegna þess að þær eiga börn, þær eru einnig beittai misrétti vegna þess að þær
geta eignast börn. Eftir að nýju fæðingarorlofslögin tóku gildi hefur staða kvenna oumdeilanlega
batnað. Þetta jafnar stöðu kynjanna á vinnumarkaðinum vegna þess að nu hafa karlmenn rett t
þess að fara í fæðingarorlof og stuðlar þar með að breyttri verkaskiptingu á heimilinu. Baratta
kvenna fyrir betri kjörum hefur staðið frá því konur hófu atvinnuþátttöku af fullum krafti í heimil
iðnaðar og tækni. Margt hefur unnist á þessum tíma en langt er í land. Jafnrétti kynjanna verður
fyrst raunverulegt þegar vinna, reynsla, þekking og viðhorf kvenna og karla njóta sömu virðingar
og viðurkenningar á öllum sviðum þjóðlífsins. Þegar konur og karla- njóta jafnra rettinda og axla
sömu skyldur sem þjóðfélagsþegnar og fjölskyldumeðlimir.'L
J