Læknablaðið : fylgirit - 06.03.2015, Blaðsíða 7

LÆKNAblaðið 2015/101 FYLGIRIT 83 7
B R Á Ð A D A G U R I N N 2 0 1 5
F Y L G I R I T 8 3
aldraðra. Við flutning frá sjúkrahúsi yfir á annað þjónustustig geta orðið
misbrestir hvað varðar lyfjaupplýsingar.
Markmið: Að meta gæði lyfjaupplýsinga, gera samantekt og samanburð
á lyfjaávísanavillum við útskrift aldraðra einstaklinga af lyflækn-
ingasviði Landspítala á hjúkrunar- og dvalarheimili. Einnig að hanna
lyfjaskýrslu sem fylgir sjúklingum sem fluttust frá lyflækningasviði á
Hrafnistu, Eir og Vífilsstaði á 8 vikna tímabili á árinu 2014. Með hönnun
lyfjaskýrslunnar var rannsakandi að leitast við að draga úr lyfjavillum
við útskrift sjúklinga. Gæði lyfjameðferðar hjá sjúklingum sem útskrif-
uðust frá Landspítala á hjúkrunarheimili voru metin með gæðavísum.
Aðferð: Lyfjalisti sjúklings við útskrift, staðfestur af lækni, sendur til
skömmtunarfyrirtækis. Það móttekur upplýsingarnar, skammtar lyfin
og sendir þau á viðkomandi hjúkrunarheimili. Í rannsókninni var metin
villuhætta og fjöldi villa í þessu ferli. Sautján einstaklingar fengu lyfja-
skýrslu við útskrift, skýrslan var síðan borin saman við skömmtunarkort
sjúklings. Með samanburðinum var kannað hvort misræmi ætti sér stað í
ferlinu. Í viðmiðunarhópnum voru sjúklingar sem útskrifuðust á önnur
hjúkrunarheimili af lyflækningasviði Landspítala, á sama tímabili árið
2013.
Niðurstöður: Við útskrift reyndist meðalfjöldi lyfja vera 11,4 lyf á
hvern sjúkling. 53% þeirra sem fengu lyfjaskýrslu við útskrift voru með
eina eða fleiri lyfjavillu, en hlutfallið var 78% hjá viðmiðunarhópnum.
Algengustu lyfjavillurnar voru úrfellingar þ.e. lyfið var á útskriftarnótu
en birtist ekki á skömmtunarkorti. Gæði lyfja voru einnig könnuð,
óæskileg lyf voru fundin og flokkuð samkvæmt IPET og skilmerkjum
Beers. Samkvæmt skilmerkjum Beers voru 78% sjúklinga með eitt eða
fleiri óæskilegt lyf, en samkvæmt IPET voru það 43% sjúklinga.
Ályktanir: Niðurstöðurnar gefa til kynna að bæði lyfjavillur og óæskileg
lyf er algengt vandamál við útskriftir aldraðra frá lyflækningadeildum
Landspítala. Út frá gögnum rannsóknarinnar er ekki hægt að álykta
hversu stórt hlutfall lyfjavilla var vegna ígrundaðra breytinga lækna eða
vegna lyfjavilla.
E-7 Má mylja öll lyf? Lyfjagjafir á hjúkrunarheimilum
Pétur S. Gunnarsson1,3, Hlynur Torfi Traustason1, Ólafur Samúelsson2,3,4, Jón
Eyjólfur Jónsson2,3,4, Aðalsteinn Guðmundsson2,4
1Lyfjafræðideild, 2læknadeild Háskóla Íslands, 3sjúkrahúsapóteki, 4öldrunardeild flæðissviðs
Landspítala
petursg@landspitali.is
Bakgrunnur: Lyfjanotkun íbúa hjúkrunarheimila er mikil og algengt að
kyngingarörðugleikar eða aðrar færniskerðingar hamli notkun og gjöf
hefðbundinna lyfjaforma.
Markmið: Að kanna stöðu lyfjagjafa á hjúkrunarheimilum. Skoðað
var hvaða lyf var verið að gefa og fylgst með því hvort að þau væru
meðhöndluð og gefin í samræmi við fylgiseðil.
Aðferðir: Rannsóknin fór fram á tveimur hjúkrunarheimilum þar sem
farið var á tvær deildir á hvoru hjúkrunarheimili í fjóra daga. Íbúar voru
flokkaðir eftir aldri, kyni og hvort að þeir voru með vitræna skerðingu.
Fylgst var með hjúkrunarfræðingunum taka til lyfin, undirbúa lyfjagjöf-
ina og gefa íbúum lyfin. Skráð voru niður nöfn lyfjanna, fjöldi og hvort
að þau voru brotin í skömmtunarpokanum. Einnig var skráð hvort að
lyfin voru mulin eða hylkin opnuð og þá í hvaða íblöndunarfasa þau
voru gefin.
Niðurstöður: Heildarfjöldi íbúa á deildunum fjórum var 73 og að
meðaltali tók hver þeirra 9,5 lyf. Meirihluti allra lyfja sem gefin voru
á rannsóknartímabilinu voru mulin (54%). Ef litið er á dreifinguna
eftir lyfjaformum er algengast að töflur bæði með og án filmuhúðar
séu muldar (61%). Niðurstöður sýna að mulningur á lyfjum er algeng
verklagsaðferð hjá hjúkrunarfræðingum og umtalsverðum fjárhæðum
er eytt í lyf sem verða við það óvirk. Oft vantar heimildir um það hvort
mylja megi töflur eða opna hylki og það getur komið í veg fyrir rétta
lyfjagjöf. Úr niðurstöðum rannsóknarinnar var unninn listi yfir þau lyf
sem ekki má mylja.
Ályktanir: Mulningur lyfja er almennur á hjúkrunarheimilum og getur
ógnað lyfjaöryggi. Mörg lyf verða ónýt eða minna virk við mulning. Þörf
er á frekari úttektum og endurskoðun verkferla.
E-8 Sjúkraflug til Landspítala árin 2011-2012
Elín Rós Pétursdóttir1, Þorsteinn Jónsson1,2 , Brynjólfur Mogensen3,4
1Aðgerðasviði Landspítala, 2hjúkrunarfræðideild, 3læknadeild Háskóla Íslands, 4rannsókna-
stofu Landspítala og HÍ í bráðafræðum
elin.ros@simnet.is
Bakgrunnur: Flutningur sjúklinga milli staða með flugvél hefur aukist
á Íslandi síðastliðin ár. Umræða um notagildi og kostnað sjúkraflugs
hefur verið mikil, ásamt því að staðsetning á flugvelli í Reykjavík er
umdeild. Sjúkraflug hefur lítið verið rannsakað hér á landi.
Markmið: Að greina umfang og eðli sjúkraflugs til Landspítala árin 2011
og 2012.
Aðferð: Stuðst var við afturvirka lýsandi aðferðafræði, þar sem unnið var
með gögn úr gagnagrunni þjónustuaðila sjúkraflugs á Íslandi (Mýflug)
og úr sjúkraskrárkerfi Landspítala. Í úrtaki rannsóknarinnar voru allir
sjúklingar sem fluttir voru með sjúkraflugi Mýflugs til Landspítala frá 1.
janúar 2011 til og með 31. desember 2012.
Niðurstöður: Alls voru 703 sjúklingar fluttir með sjúkraflugi til
Landspítala á rannsóknartímabilinu. Börn 18 ára og yngri voru 11,2%
(n=74) og einstaklingar 67 ára og eldri 36,5%(n=241). Meðalaldur
var tæp 53 ár (0-95). Flest sjúkraflug voru frá Akureyri (29%) og
Vestmannaeyjum (19%). Meirihluti sjúkrafluga voru í F1 (37%) eða F2
(27%) forgangi vegna bráðra og alvarlegra veikinda eða sjúklinga með
áverka. Sjúklingar voru oftast fluttir vegna veikinda og flestir voru með
hjarta- og æðasjúkdóma (36%). Algengustu áverkar hjá sjúklingum í
sjúkraflugi voru áverkar á mjaðmagrind og á neðri útlimum (34%).
Algengasta ástæða flutnings barna var tengt fæðingu, meltingarfæra-
sjúkdómum, áverkum, eitrunum eða bruna. Hjá öldruðum voru hjarta-
og æðasjúkdómar algengasta orsök flutnings með sjúkraflugi. Alls voru
586 sjúklingar (89,7%) lagðir inn á Landspítala. Legutími var að meðal-
tali 8,6 dagar (spönn: 1-103 dagar). Þar af voru rúmlega 21% lagðir inn
á gjörgæsludeild. Rúmlega helmingur sjúklinga (54,3%) sem fluttir voru
með sjúkraflugi til Landspítala fór í aðgerð. Þrjátíu daga dánartíðni
sjúklinga sem fluttir voru með sjúkraflugi til Landspítala á rannsóknar-
tímabilinu var 3,8% (n=25).
Ályktanir: Flest sjúkraflug eru í bráðum forgangi. Sjúklingar sem
fluttir eru með sjúkraflugi til Landspítala eru alvarlega veikir eða mikið
slasaðir. Innlagnartíðni þeirra er há. Fimmtungur sjúklinga þurfti á
gjörgæslumeðferð að halda og helmingur allra innlagðra fór í aðgerð.