Íslenska leiðin - 01.10.2001, Síða 35

ekki hækkun á tekjur sínar á móti. Þau fyrirtæki sem einna
helst fagna veikingu krónunar eru útflutningsfyriræki líkt og
sjávarútvegsfyrirtækin þar sem framtíðartekjur þeirra aukast.
Ljóst er að þessi slæma þróun auk samdráttar í þjóðfélaginu
verður til þess að fjöldi fyrirtækja þarf að ráðast í endurskipu-
lagningar á sínum reksti og sum hver að leggja upp laupana.
Áhrifanna er þegarfarið að gæta í þjóðfélaginu og Ijóst er að svo
verður áfram. Þau hryðjuverk sem framin voru í Bandaríkjun-
um í september munu augljóslega ekki bæta það ástand sem
hér var orðið á gjaldeyrismarkaði. Þegar hefur komið fram að
ferðaþjónstan í
hagsmálum landsins. Hringrás verðbólgu, gengisfellingar,
launahækkanir auk sveiflna í afkomu sjávarútvegsfyrirtækja. í
byrjun tíunda áratugarins, eftir að atvinnuleysi hafði gert
hressilega vart við sig, mátti sjá fram á endalok verðbólgu-
draugsins. Um leið varð gengið stöðugra. Um miðbik áratugar-
ins, þegar síðasta uppsveifla var að byrja, voru vextir, verðbólga
og atvinnuleysi að koma á það stig sem víða var að finna annars
staðar í Evrópu. Þessi ávinningur varð hins vegar skammvinur
og hefur verðbólgan farið aftur af stað, krónan er orðin óstöðug
og útlitfyrir að atvinnuleysti aukist á næstunni þó svo að banka-
stjórar Seðlabankans
25,0%
20,0%
15,0%
Flökt íslensku krónunnar
landinu mun drag-
ast töluvert sam-
an en á síðustu
árum hefur mikil-
vægi hennar auk-
ist mjög fyrir gjald-
eyrisviðskipti lands-
ins.
Frá miðju ári 2000
og einkum eftir af-
nám vikmarkanna
í mars á þessu árí
hafa sveiflur krón-
unnar aukist til
muna. Flökt (e.
volatility] er mæli-
eining sem mælir í
prósentum breyt-
ingu á ársgrund-
velli miðað vió dag-
legar breytingar á gefnu tímabili. Á meðfylgjandi mynd sést
flökt íslensku krónunnar gagnvart helstu gjaldmiðlum og ís-
lensku gengisvísitölunni. Það sem er eftirtektarvert er að flökt
hefur hækkað verulega á síðustu 6-12 mánuóum eða frá þeim
tíma sem peningamarkmiði Seðlabankans var breytt.
Framtíö krónunar
Því hefur oft verið haldið fram að lítil mynt sé dýr fyrir hagkerfi
lands. Allt frá sjöunda áratugnum hefur mikið gengið á í efna-

V ... i J
V \ ÍyJ
V-s A ^ X i VkA, ,('rVí\ kj^vA r ' X V
'V;, ) NJ . XX: i v ^

7.1.2003 7.3.2003 7.5.2003 7.7.2003 7.9.2003 7.11.2003 7.1.2004 7.3.2004 7.5.2004 7.7.2004 7.9.2004 7.11.2004 7.1.2005 7.3.2005 7.5.2005 7.7.2005
kunni að vera því
ósammála.
Hátt vaxtastig hér-
lendis undanfarin ár
hefur orðið til þess að
fyrirtæki landsins
hafa í auknum mæli
fjármagnað sig með
erlendu lánsfé. Þetta
hefur orðið þeim dýr-
keypt þar sem fall
krónunnar hefur étið
upp þann vaxtamun
sem fyrirtækin hafa
fengið. Á endanum
lendir það svo á ein-
staklingum þar sem
kaupmáttur minnkar
með aukinni verðbólgu
og verðtryggðar skuld-
ir hækka að sama skapi. Meðal annars af þessari ástæðu velt-
ur maður því fyrir sér hvort hagstætt geti verið fyrir íslendinga
að taka upp aðra mynt og er þá helst horft til evrunnar. Evran
skiptir okkur miklu máli þar sem um þriðjungur vöruskipta okk-
ar við útlönd er við evrulönd svo ekki sé minnst á hugsanlega
inngöngu Breta. Það hljóta því að vakna upp spurningar hvort
að evran verði orðin gjaldmiðill á íslandi í náinni framtíð.
FRAMSÓKNARFLOKKURINN
íslenska leióin • Staða íslensku krónunnar gagnvart erlendum gjaldmiðlum Bls. 35