Fréttabréf Samtaka lungnasjúklinga - dec. 2021, Side 17

17
Súrefnisháðir fangelsaðir við vistun á hjúkrunarheimilum
Eftir Andrjes Guðmundsson, stjórnarmann í SLS
Léttu, rafhlöðuknúnu ferðasíurnar hafa veitt
lungnasjúklingum frelsi til athafna sem þá hefði ekki
órað fyrir áður. Sjúkratryggingar Íslands greiða
kostnaðinn fyrir almenna borgara – þangað til þeir fara
á hjúkrunarheimili, en þá er ferðasían tekin af þeim.
Lungnasjúklingar þekkja af eigin raun hvað lungun skipta miklu
máli í daglegu lífi fólks. Öll hreyfing krefst þess að lungun geti
brugðist við og tryggt fullnægjandi súrefnisflæði til allra
líkamshluta og líffæra. Það kemur flestum á óvart hvað
súrefnisþörfin er mikil, jafnvel í léttri göngu á jafnsléttu. Fáir eru
hins vegar meðvitaðri um þessa þörf en lungnasjúklingar og
enginn þarf að segja þeim þótt halli á götunni sé aðeins brot úr
gráðu, þeir verða strax varir við hann.
Skila hreinu lofti til sjúklingsins
Til að bregðast við súrefnisþörfinni er hægt að bæta
súrefnismettun á ýmsa vegu. Nú er það almennt leyst með
súrefnissíum, þ.e. rafdrifnum vélum sem taka inn loft úr
umhverfinu og skila því hreinu og samanþjöppuðu um svokölluð
súrefnisgleraugu, þ.e. holpípu í nef (nasal cannula), til
sjúklingsins. Fyrir tilkomu súrefnissíanna var eingöngu notast við
þunga súrefniskúta sem tæmast fljótt, sérstaklega undir álagi og
áfylling er eingöngu framkvæmd af sérhæfðum fyrirtækjum.
Bylting varð með tilkomu rafhlöðuknúinna ferðasía. Þær eru
léttar og meðfærilegar og hægt að hafa þær með sér hvert sem
er í axlartösku, eða í bakpoka. Með þessu hafa lungnasjúklingar
öðlast frelsi til athafna sem þá hefði ekki órað fyrir áður.
Sjúkratryggingar Íslands (SÍ) greiða kostnaðinn af síunum fyrir
almenna borgara og eru nú nokkur hundruð sjúklinga um allt
land sem njóta þeirra.
Síurnar teknar af vistmönnum
Það vekur því nokkra furðu að þegar lungnasjúklingar eru
vistaðir á hjúkrunarheimilum er ferðasían snarlega tekin af
þeim, þar sem SÍ greiða ekki lengur fyrir afnot þeirra. Flestir
forráðamenn hjúkrunarheimila bregðast þó skjótt við og útvega
nýjar síur, en því miður er ekki alltaf svo. Í nokkrum tilfellum
hafa ekki verið útvegaðar nýjar síur og lungnasjúklingurinn er
því algerlega sviptur frelsi til að hreyfa sig, hitta fólk, eða hafa
samskipti við aðra vistmenn. Þeir eru einangraðir innan veggja
vistarveru sinnar og komast hvorki lönd né strönd.
Misbrestur á tilfærslu lögbundinnar þjónustu
Það kemur skýrt fram í reglugerðum sem fjalla um styrki vegna
hjálpartækja, að SÍ eigi ekki að greiða fyrir þá sem eru á
stofnunum, þar með talið hjúkrunarheimilum. Hins vegar er jafn
skýrt að stofnanir eigi að greiða fyrir þá þjónustu sem SÍ annars
mundu greiða, að undanskildum gleraugum, heyrnartækjum og
hjólastólum. Gleymum þó ekki að SÍ borga fyrir þessa þjónustu,
en viðkomandi stofnun verður milliliður.
Hvað er þá til ráða?
Eiga vanmáttugir lungnasjúklingar á hjúkrunarheimilum að sækja
rétt sinn hjá dómstólum? Þarf að skerpa á reglugerðum, eða færa
súrefnissíur í flokk með hjólastólum í reglum um hjálpartæki? Þarf
að breyta því alfarið hvernig stofnanir eru fjármagnaðar þannig að
þær skirrist ekki við að uppfylla kröfurnar sem þær undirgangast?
Ég veit ekki svarið, en víst er að lungnasjúklingar geta ekki beðið.
Það er með öllu óásættanlegt að lungnasjúklingar séu lokaðir inni
og sviptir ferðafrelsi við það eitt að vistast á hjúkrunarheimilum.
Þessi heyrðist í
brandarahorninu
Hjólreiðamenning er atlaga að efnahagskerfi þjóða.
„Hjólreiðamaður er hörmung fyrir efnahag landsins: Hann
kaupir ekki bíla og þarf því ekki lán til kaupanna. Hann
borgar ekki fyrir tryggingar, kaupir ekki eldsneyti og borgar
lítið eða ekkert fyrir nauðsynlegt viðhald og viðgerðir.
Hann notar ekki bílastæði, þarf ekki fjölakgreina hrað-
brautir. Hann veldur ekki alvarlegum slysum, kaupir sér
ekki líkamsræktarkort og heldur sér í góðu formi. Heilbrigt
fólk er bæði óþarft og gagnlaust fyrir efnahaginn. Það
kaupir ekki lyf, fer ekki á sjúkrahús og nýtir heilbrigðis-
þjónustu lítið. Ekkert bætist við landsframleiðsluna. Aftur á
móti skapar hver nýr skyndibitastaður að minnsta kosti 30
störf: 10 hjartalækna, 10 tannlækna, 10 lífstílssfræðinga
og næringarfræðinga fyrir utan starfsfólk veitingastaðarins
sem er á illa launuðum vöktum sem skapa enn önnur
verðmæti.“ Hvað vilt þú gera fyrir þitt samfélag. Þeir sem
ganga eru jafnvel enn verri, þeir kaup ekki einu sinni hjól.