Pósturinn - 12.11.1965, Blaðsíða 5

12. NÓV. 1965 PÓSTURINN
5
RÆTT VID UNGA LEIKKONU, VALGERBI DAN
allir
hjálpað
mi:
■ • A <• r>
mer
Þaö er ekki of djúpt í
árinni tekið þótt hún sé
nefnd glæsilegur fulltrúi
ungu kynslqðar'mnar í hópi
íslenzkra leikara. Þar er átt
við persónuna sjálfa, en
eins og komið hefur fram í
dagblöðum að undanförnu,
hafa leikdómarar okkar nokk
uð áþekkar hugmyndir um
leikkonuna.
Hér er um aS ræða Valgerði
Dan, sem nú í Liaust kom
fram í sviðsljósið í fyrsta stóra
hlutverkinu sínu í leikriti Jök-
uls Jakobssonar, „Sjóleiðin til
Bagdad.“
Við áttum tal við hana um
daginn, og spurðum meðal
annars um tildrög þess að hún
Tagði út á hina ..þyrnum
stráðu“ listabraut.
— Þetta var engin skyndi-
hugmynd. Mig hefur langað til
að leika frá byrjun. Og frá því
að ég man eftir mér, sat ég
hugfanginn við útvarpið á
laugardagskvöldum og hlustaði
á leikritin. Svo var það í tólf
ára bekk, að ég gerðist virkur
þátttakandi á sviðinu. Á sum-
ardaginn fyrsta var skemmtun
í Iðnó, og þar las ég upp, lék
í leikriti og sýndi leikfimi.
— Hvað tók við að loknu
barnaskólanámi?
— Ég fór úr Melaskólanum
í Kvennaskólann, og þar var
ég í fjögur ár og lauk prófi
þaðan. Ég hugsaði lítið um
leiklistina á meðan, eða að
minnsta kosti kom ég mér und-
an því að taka virkan bét.t —
á skólaskemmtunum og þess
háttar. En þegar Kvenna-
skólinn var frá, innritaðist ég
i leikskóla Leikfélags Reykja-
víkur. Það er þriggja ára nám,
og fyrstu tvö og hálft árið
vann ég með skólanum. Það er
mögulegt vegna þess að þetta
er kvöldskóli og kennslustund-
ir eru frá kl. 5 á daginn til
hálfátta á kvöldin. Annars
fannst mér það nokkuð erfitt
að samræma vinnuna og skól-
ann — það hlýtur óhjákvæmi-
legá að koma niður á öðru
hvoru verkefninu.
— Viltu segja mér eitthvað
frá leikskólanáminu?
— Ja, í fyrsta lagi hafði ég
afskaplega góða kennara, eins
og t. d. Helga Skúlason, Stein-
dór Hjörleifsson og Gísla Hall-
dórsson. Það er auðvitað mik-
ils virði, en annars er leiknám-
ið mest vinna og aftur vinna.
Fólk getur ekki ímyndað sér
hve það er í rauninni umfangs
mikið. isfámsgreinar eru t. d.
leiktúlkun, raddbeiting, leik-
listarsaga, bragfræði, sálar-
fræði; plastik, sem er sambland
af ballett og leikfimi, og förð-
un. Fyrst þegar í skólann kem-
ur, heldur maður sig vera þó
nokkuð merkilegan leikara, en
svo líður og bíður, og maður
kemst að raun um hið gagn-
stæða. Finnur, hve það er í
rauninni ósköp lítið, sem mað-
ur veit. Einn kennarinn minn
í leikskólanum sagiji eitthvaö
,á þá^leið;;.að annað-árið í skól-
•anum færi í það að‘sjá, hvað
maður getur lítið, og það væri
í rauninni ekki fyrr en á þriðja
ári, sem hægt væri að byrja
að vinna fyrir alvöru.
— Svo tókst þú prófið í vor?
— Já, ég hætti að vinna með
náminu um áramótin og fékk
þá betri tíma til að æfa. Svo
hafði ég smáhlutverk í „Þjófar,
lík og ' falar konur“ og „Sú
gamla kemur i heimsókn," og
hlaut auðvitað nokkra æfingu
á því.
— Og hvað um fyrsta stóra
hlutverkið?
— Ég leik 14 ára gamla
stúlku í „Sjóleiðinni til Bag-
dad“ Þessi stúlka er . . . .
nei annars, það er bezt að
segja ekkert um hlutverkið. En
ég vil gjarnan taka fram um
leið, að ég er alls ekki jafn
ung og ég hef orðið vör við, að
margir ætla. Ég er nefnilega
orðin tvítug- En svo við snú-
um okkur að hlutverkinu aft-
ur, þá var byrjað að æfa i vor
og svo haldið áfram í haust.
Ég var auðvitað hrædd við
þetta i byrjun — nýkomin úr
skóla og „rullan" stór. En það
hafa allir lagzt á eitt um að
hjálpa mér, leikstjóri, höfund-
ur og leikendurnir og það er
fyrst og fremst þess vegna.
sem þetta hefur tekizt sæmi-
lega.
— Varstu lengi að læra hlut-
verkið?
— Nei, það var mjög fljótt
að koma. Ef til vill því að
þakka hve Jökull skrifar eðli-
legt mál. Annars lærir maður
ekki hlutverk á þann hátt. að
lesa setningu eanga síðan um
gólf og læra hana utanað
Fyrst les maður auðvitað hand-
ritið en síðan heldur miður
á því á fyrstu æfingunum og
les setningarnar. Smám sam-
an síast setningarnar svo inn í
mann, og ég held það hafi ver-
ið á 3. eða 4. æfingu, sem ég
sleppti handritinu.
— Hvernig leizt þér á leik-
dómana?
— Ég var auðvitað afskap-
lega ánægð með þá. Þeir voru
mér hagstæðir og það er svo
pósitíft að byrja leikferilinn
svona. Annars fengi maður ef
til vill ekkert meira að gera,
og þá væri til lítils barizt.
— Hvað um framhaldsnám?
— Það er mín skoðun í dag,
að(ekki sé heppilegt að fara til
framhaldsnáms erlendis strax,
heldur fá einhverja reynslu
fyrst. Auðvitað hefði maður
gott af því, að vera við leik-
hús erlendis og kynnast því,
en ég hef ekkert ákveðið í því
efni enn sem komið er.
— Þú hefur farið utan, er
ekki svo?
— Jú, ég fór til Englands til
að læra ensku í fyrrasumar,
og svo aftur á síðastliðnu
sumri, en þá aðallega til að
sjá leikrit og svoleiðis. Þar sá
ég auðvitað margt merkilegt
og þá fyrst og fremst Brecht-
leikhúsið frá Berlín.
— Og hin klassíska spurn-
ing: Er nokkuð, sem þú vildir
segja ,að lokum?
— Ég vildi að ungt fólk gerði
meira af því að sækja leikhús
— ekki aðeins skólasýningar,
heldur að það finni það hjá
sjálfu sér að koma. Það fer að
vísu í vöxt að ungt fólk sjái
leiksýningar, en ég myndi
vilja, að það ykist miklu meirá.
Það hefur áreiðanlega góð á-
hrif á unga fólkið-
— Fórst þú sjálf í leikhús
mjög ung ?
— Það er bezt að spyrja
pabba. Jú, hann segir að ég
hafi farið fyrst í leikhúsið og
horft á „Nýjársnóttina" um
það leyti, sem Þjóðleikhúsið
var opnað. Ég hef þá verið
sjö ára.
Og við þökkum viðtalið,
göngum út í haustrigninguna
og hugsum með okkur: Þarna
fer ung leikkona, sem á áreið-
anlega eftir að láta að sér
kveða á íslenzku leiksviði meira
en orðið er.