Heimili og skóli - 01.08.1944, Blaðsíða 9

HEIMILI OG SKÓLI
55
Ég verð að láta mér nægja að benda á
fátt eitt og fara fám orðum um hverja
aðferð út af fyrir sig eða fleiri saman.
1. Kennarar reyna að hasta á óra-
belgina, — banna þeim og nefna ef til
vill nöfn þeirra um leið. Þetta er svo
sem þægileg aðferð og fyrirhafnarlítil
og getur oft haft nokkur áhrif til bóta
í bráðina. Gera má hana gildisríkari
(áhrifameiri) með rómbreytingu, ým-
ist með rómlækkun eða með gæti-
legri hækkun. Gott er líka að gera
þagnarhlé meðan kennarinn beitir
persónuvaldi sínu, með því t. d. að
liorfa þegjandi á ærslabelgina. Mér
virðist sem margir uppeldisfræðingar
geri of lítið úr gildi þessarar ögunar-
aðferðar, sjálfsagt af því tvennu, að
áhrif hennar eru skammæ og að sú
hætta liggur við dyrnar, að allt geti
lent í máttlausu nöldri. Það er auðvit-
að skaðvænt eitur.
2. Hótanir, sem koma þó ekki
til framkvæmda þá þegar, og aldrei, ef
nemandi „lætur sér segjast". Þær eru
handhægar, en um gildi þeirra efast
margir, og sjálfsagt ekki að ástæðu-
lausu. Persónulega þykist ég þó hafa
reynzlu fyrir því, að þær geti haft
nokkura þýðingu undir vissum kring-
umstæðum. Þess verður stranglega að
gæta, að hóta aldrei neinu í geðofsa
eða bræði, beita hótunum sem allra
sjaldnast og gæta þess vandlega, að
þær séu bæði eðlilegar og sanngjarn-
ar sem refsingar fyrir framferði hlut-
aðeigenda, ekki aðeins að dómi kenn-
aranna, heldur einnig að áliti barn-
anna. Ég hygg, að mörg börn skoði
skilorðsbundna hótun, sem hagað er á
þessa leið, sem vinsamlega en alvar-
lega bendingu, er taka beri tillit til.
3. Brottrekstur úr einstökum tím-
um, eftirsetur, innilokanir í stunda-
hléum o. fl. þ. h. Um allar þessar ög-
unar-aðferðir má í fám orðum segja,
að þær eru varhugaverðar og hálfgild-
ings-neyðarúrræði almennt skoðað.
Tíðir brottrekstrar úr tímum eru oft
til þess eins, að „bæta svörtu ofan á
grátt“. Ber því sízt að neita, að svo
„kaldir húðarletingjar“ finnast árlega
á bekkjum barnaskólanna, að brott-
reksturinn er þeim kærkomið stund-
arleyfi. En „nauðsyn brýtur oft lög“ —
að vísu. Langt um hyggilegra tel ég
að loka óþekktarangana inni í stunda-
leyfum, EF kennarinn getur setið
sjálfur hjá þeim og rætt eða útskýrt
það, sem fyrir kom, í allri vinsemd,
en alvarlega þó. Eftirsetur geta haft
nokkurt gildi, en þær komið illa við
nauman tíma kennaranna. Oft getur
þó verið nauðsynlegt að láta skeyting-
arleysingja „vorkennast“ á þennan
hátt, og vinna þá það, er þeir áttu að
gera og gátu gert í kennslustundun-
um. Það virðist vera kostur þessarar
aðferðar, að fremur auðvelt reynist að
gera börnum skiljanlegt, að hún er í
sjálfu sér sanngjörn, ef henni er rétti-
lega beitt.
4. Líkamlegar refsingar. Um þær
þarf ekki að ræða, og hefði máske ekki
átt að nefna þær, þar sem þær virðast
varða við lög, — svo að segja hvernig
sem á stendur. Ég tel þá löggjöf sein-
heppilega. Á mínum langa kennslu-
ferli hef ég að vísu ekki þurft að beita
þeim ögunar-aðferðum, svo að nokkru
nemi, en þó verð ég að segja það, að
dæmi gefast þess, að löðrungur, gefinn