Ólavsökan - 01.07.1943, Page 23

Séra Jakob Jónsson:
HORFT I AUSTUR
Frá því ég var barn að alldri hafa Færeyj-
ar verið í huga mér eins konar ævintýraland
í austri; það er yfir þeim dulrænn blær, eins
og á þjóðsögn, sem sögð er af ókunnugum
ferðamanni. Þegar ég horfi til Færeyja, er
mér sem ég sjái þær vafðar móðu, sem á
stöku stað grillir í gegnum, svo að veruleikinn
sjálfur kemur þar í ljós. En það sem tengir
þessa bletti saman, undirstaða þeirra, hylur
sig bak við hjúpinn. Eða á ég að likja Færeyj.
um við ljóð, sem ég heyri í gegnum svefninn,
þannig að stef og stef eða hending og hend-
ing festist mér í huga?
Þegar ég var barn, átti færeysk kona heima
í næsta húsi við fordldra mína. Hún er mér í
minni sem óvenjulega stillt, hreinlát og kurt-
eis kona. Þar var líka gamall maður, barngóð-
ur, talaði íslenzku méð útlendingslegum hreim
og þótti gott að tyggja tóbak. Það eitt að hafa
útlent fólk í nágrenni við sig, ýtir undir í-
myndunarafl lítilla barna. Síðar koma aðrar
myndir til greina, einhver óljós minning um
menn með rauðar húfur. Þeir dansa með dyn-
miklu fótataki niðri á bryggjunni, og ég eygi þá
varla gegnum rökkrið. En söngur þeirra svíf-
ur út í kvöldkyrrðina.
Mörg ár líða, ég fæ tækifæri til að sigla gegn-
um Vestmannasund og koma við dagstund í
Þórshöfn, á leið til annars 'lands. Hlýleiki og
fegurð, hrikaleg björg, straumharðir álar,
og af mannanna hálfu snotur bændabýli, höf-
uðból, kirkjurústir, sem seiða hugann langt
aftur í tímann, — loks sérkennilegur bær með
fallegum trjágróðri og grænum húsþökum.
Fyrsta skipti, sem ég stíg á erlenda grund,
og á þar þá nána frændur, að vísu ókunnuga
mér.
Enn líða nokkur ár. Þá er ég orðinn prestur
í ausfirzkum bæ, þar sem færeyskir sjómenn
koma tíðum á skipum sínum. Á sunnudögum
ganga sumir þeirra í litklæðum og ísaumuð
silkivestin glitra í sólskininu. Einu sinni býðst
mér tækifæri til að prédika yfir þessum veð-
urbörðu og hæglátu, útlendu sjómönnum, og ég
varð að nálgast þá á tungumáli, sem er bæði
mér og þeim framandi, þótt það sé móðurmál
frændþjóðar okkar allra.
Loks eina mynd enn. Á Alþingishátíðinni
stend ég ásamt múg og margmenni í Almanna-
gjá og hlusta á færeyskan fulltrúa flytja Is-
landi kveðju á móðurmáli sínu. Og mér finnst
eitthvað glæsilegt við þess kveðju, jafnvel öðr-
um fremur.
En því er ég að rifja upp þessar myndir,
sundurslitnar og ónógar? Er ég að reyna að
rýna í móðuna, sem hylur ævintýra- og þjóð-
sagnalandið í austri? Og ef svo er, hvers vegna
er ég að því?
Það er ef til vill erfitt að segja, hvers vegna
mér þykir dálítið vænt um þessar minningar,
sem tengdar eru við nafn Færeyja. En með
sjálfum mér fyrirverð ég mig, þegar ég hugsa
um þær, ekki eingöngu mín vegna, heldur
vegna þjóðar minnar yfirleitt. Hvers vegna er
það land, sem okkur er næst, vafið slæðu
ókunnugleikans og óveruleikans ? Því hefi ég
vanrækt að afla mér undirstöðunnar, sem teng-
ir saman minningar einstakra atvika? Það eitt
að hafa opnað færeyska skáldsögu, færeyskar
þjóðsögur og litið í nokkra árganga af fær-
eyskum tímaritum, gefur mér aðeins ofurlitla
hugmynd um það, sem mig og flesta aðra vant-
ar í þessum sökum.
Hví eru ekki íslenzkir alþýðuskólanemendur
og menntaskólanemar fræddir rækilega um fær-
eyska menningarsögu og skáldskap?
ÓLAVS0KAN
23