Ferðir - 01.04.1979, Page 15

F E R Ð I R
15
sögu, þ.e. að landið hefði lyfst úr sjó. Surtarbrandslög á
Austfjörðum og Vestfjörðum eru yfirleitt mun lægra í fjöll-
unum. Hins vegar hafa steingervingar fundist í svipaðri hæð í
Tindastóli við Skagafjörð.
Þótt ekki sé vitað um neinar lífrænar minjar neðar í fjöllum
við Glerárdal, er þó varasamt að draga af því þá ályktun, að á
myndunartíma eldra basaltsins hafi þar ekki verið neinn
gróður. Má geta þess að í Kotagili í Norðurárdal í Skagafirði
hafa fundist greinileg trjáför langt niðri í þessum hraunlaga-
stafla (um 200 m hæð) og má telja líklegt að slíkar minjar eigi
eftir að koma í leitirnar hérna megin líka.
Litgrýtislögin
Þess var áður getið að litgrýti (líparít) er mjög áberandi þáttur
í fjöllunum umhverfis Glerárdalinn. Myndar það samfellda
lagasyrpu í ofanverðum fjöllunum, frá Hárindum syðst á
Hlíðarfjalli og suður um Tröllafjall, Glerárdalshnjúk og
Kerlingu, og þaðan norður um Þríklakka og Súlur, en eyða
virðist þó vera í lögin umhverfis tindinn Bónda. Sömu lög
koma einnig fram í austurhlíðum Bægisárdals. Þykkust er
þessi jarðlagasyrpa í Fremri-Lambárdal (á Ytradal), en þar er
hún allt að 650 m þykk, enda nær einráð í hlíðum dalsins.
Þaðan virðist hún þynnast í allar áttir og undir Tröllafjalli að
NA er hún aðeins um 300 m þykk og um 250 m á svæðinu
norðan við Kerlingu (Lambárdalsöxl) og í Glerárdalshnjúki.
Annars er víða erfitt að ákveða þykkt laganna því að lit-
grýtið veðrast yfirleitt mun hraðar en blágrýtið og hefur því
tilhneygingu til að mynda skriður sem oft ná út yfir basalt-
lögin og hylja þau gersamlega. Svo er t.d. líklega í Súlum að
austanverðu, þar sem litgrýtislögin virðast vera mjög þykk og
mun þykkri en að vestanverðu í fjallinu. (Sbr. kortið á mynd
1) (12)
Litgrýtislögin skera sig yfirleitt mjög greinilega úr öðrum
jarðmyndunum í landslaginu, einkum vegna litanna, sem eru
yfirgnæfandi ljósir, oftast gráir, grágulir eða bleikir, og sýnast