SÍBS blaðið - 01.06.2023, Page 13

13
2. tbl. 2023
getið gert saman og í sitthvoru lagi til að auka nándina á milli
ykkar, ræðið langanir og þrár. Sjálf getur þú reynt að kveikja
löngun með því að lesa erótískar sögur, búa til aðstæður þar
sem þú getur verið ein með makanum þínum, jafnvel legið
nakin saman, nuddað hvort annað. Þessar aðstæður, líkt og
kynlíf, auka vellíðunarhormónið dópamín í heila og við það
gæti löngunin aukist.
Þyngdarstjórnun
Erfiðleikar með þyngdarstjórnun og breyting á líkamssam-
setningu og fitudreifingu er algengt umkvörtunarefni kvenna
á miðju aldri. Ef þér líður ekki vel með líkamann þinn þá er
skiljanlegt að kynlíf sé þér ekki efst í huga.
Hreyfing er alltaf mikilvæg en ekki síst þegar kemur að
því að líða vel í eigin líkama. Við hreyfingu eykst framleiðsla
dópamíns í heila en það er vellíðurnarhormón líkamans og
einskonar „verðlaun“ fyrir heilann.
Þjálfun, sérstaklega styrktaræfingar með þyngdum eykur
einnig testósterón sem er mikilvægt hormón fyrir kynlöngun.
Ekki er verra ef þú tekur makann þinn með á æfingu, það
eykur nánd, gefur ykkur sameiginlega upplifun, auk þess
sem sameiginleg æfing getur boðið upp á ýmsar snertingar
og stellingar sem gætu mögulega kveikt einhverja löngun í
frekari nánd þegar heim er komið.
Einstaklingsbundin upplifun
Upplifun kvenna af breytingaskeiðinu er mjög einstaklings-
bundin. Stór hluti af konum upplifir einkenni sem hafa nei-
kvæð áhrif á þær, bæði í einkalífi og starfi.
Flestir tengja breytingaskeiðið við hita- og svitakóf en
þetta eru yfirleitt ekki þau einkenni sem eru mest truflandi
fyrir konur. Það eru einkennin sem aðrir sjá ekki eins og and-
leg vanlíðan og heilaþoka sem reynast konum hvað erfiðust.
Depurð og einkenni þunglyndis geta verið algeng ein-
kenni á breytingaskeiði og í kringum tíðahvörf. Önnur sálræn
einkenni geta komið fram eins og minnkað sjálfstraust, minni
drifkraftur, kvíði, pirringur, kvíðaköst, einbeitingarskortur,
almennt orkuleysi og jafnvel sjálfsvígshugsanir. Þessi ein-
kenni eru oft misgreind sem þunglyndi og fá konur gjarnan
ranglega uppáskrifuð þunglyndislyf.
Ef þú hefur upplifað fæðingarþunglyndi eða hefur sögu
um fyrirtíðarspennu þá er líklegra að þú upplifir andlega van-
líðan á breytingaskeiðinu. Ástæðan fyrir því er sú að líkami
þinn er viðkvæmari fyrir hormónasveiflum.
Áhrifaríkasta meðferðin
Hormónauppbótarmeðferð (HRT) er áhrifaríkasta meðferðin
við breytingaskeiðseinkennum. Konur finna oft að ef þær
taka réttan skammt af estrógeni hefur það jákvæð áhrif á
andlega líðan og önnur einkenni tengd breytingaskeiðinu.
Konur finna oft fyrir meiri innri ró, hafa meiri orku, eru
áhugasamari og líður almennt betur þegar þær taka HRT.
Konur sem eru með leg þurfa líka að fá prógesterón.
Sumar konur þurfa líka að taka hormónið testósterón sem
er gefið sem gel.
Hormónauppbótarmeðferð hefur sýnt sig að bæta
almenna vellíðan kvenna og bæta þar með lífsgæði. Þar að
auki eru minni líkur á beinþynningu, hjarta- og æðasjúk-
dómum, sykursýki og ákveðnum tegundum af krabbameini
ef þú tekur hormónauppbótarmeðferð. Það má því líta svo á
með þessu sé verið að fjárfesta í framtíðinni og bæta heilsu
og líðan kvenna á efri árum.