Þroskaþjálfinn - 2002, Blaðsíða 24

Þroskaþjálfinn
Starfsdagar
Hrönn Kristjánsdóttir
HVAÐA ÞÆTTIR HAFA AHRIF
Á HVERNIG ÞROSKAÞJÁLFA VEGNAR í STARFI?
Inngangur
Hér er gerð grein fyrir efni fyrirlesturs á
starfsdögum ÞI í nóvember 2001 sem fjallaði
um hvaða þættir hafa áhrif á hvernig þroska-
þjálfa vegnar í starfi. Til að fá mynd af stöð-
unni innan stéttarinnar var ákveðið að gera
könnun meðal þroskaþjálfa, sem fram fór í
september 2001. Könnunin var óformleg
en niðurstöðurnar gefa þó ákveðnar vís-
bendingar um það sem þroskaþjálfum
sjálfum þykir skipta mestu máli. Vert er
að benda á að til að fá heildarmynd af stöðunni þyrfti að
gera umfangsmeiri og formlegri könnun en þessa.
Framkvæmd könnunarinnar var á þann veg að send
voru í tölvupósti bréf til 45 þroskaþjálfa sem valdir voru af
handahófi. Þeir starfa í dagþjónustu eða í sólarhringsþjón-
ustu, hjá ríki og sveitarfélögum, búsettir á höfuðborgar-
svæðinu og á landsbyggðinni. Alls svöruðu 20 þroskaþjálf-
ar sem er tæplega 50%. Könnunin var einnig lögð fyrir
nemendur á þriðja námsári við þroskaþjálfabraut Kennara-
háskóla Islands. I þeim hópi svöruðu alls 6 af 18 nemend-
um eða tæp 35%.
Tvær spurningar voru lagðar fyrir báða hópana. Þroska-
þjálfarnir voru, annars vegar, beðnir um að nefna þrjá til
fimm þætti sem hafa jákvæð áhrif í starfi og hins vegar þrjá
til fimm þætd sem hafa neikvæð áhrif í starfi. Þroskaþjálfa-
nemendurnir voru beðnir um að nefna þrjá til fimm þætti
sem þeir telji að muni hafa jákvæð áhrif á hvernig þeim
vegnar í starfi sem verðandi þroskaþjálfar og þrjá til fimm
þætti sem þeir telji að muni hafa neikvæð áhrif á hvernig
þeim vegnar í starfi sem verðandi þroskaþjálfar.
Starfsánægja og velgengni í starfi
Starfsánægja og velgengni í starfi eru afar víðtæk hugtök
og eru margir þættir, persónulegir og faglegir, sem hafa þar
áhrif á. Atburðir, fólk og hlutir hafa mismikil áhrif á hvert
og eitt okkar og móta það hvernig okkur líður og vegnar
hverju sinni. Starfið er mjög stór þáttur lífs okkar og
minningar, reynsla og tilfinningar tengdar starfmu eru því
fjölbreyttar. Sumir þættir eru sameiginlegir og virka á hóp-
inn sem heild t.d. launakjör stéttarinnar, stefna yfirvalda á
hverjum tíma og staða fatlaðs fólks í þjóðfélaginu. Aðrir
þættir hafa áhrif á okkur á einstaldingsvísu eins og t.d.
vinnuumhverfi, samstarfsfólk og persónuleg líðan og
heilsa. Einnig geta áhrifavaldar verið ólík-
ir frá einum tíma til annars.
Það eru því fjölbreyttir þættir sem móta
starfsánægju og velgengni, sem tengjast
starfsumhverfi annars vegar og persónulegri
líðan hins vegar. Sem hluta af starfsumhverfi
má nefna: Starfsaðstöðu, vinnutíma, vinnuá-
lag, launakjör, umbun og hrós, samstarfsfólk,
stuðning í starfi, möguleika til starfsframa og
endurmenntun. Til persónulegra þátta teljast
atriði eins og: Heilsufar og almenn líðan,
metnaður, lífsviðhorf, viðhorf til starfsins,
sjálfsmynd, aldur, reynsla og þekking. Almennt er talið að
vellíðan starfsmanna sé lykillinn að starfsánægju. Oll þau
atriði sem nefnd hafa verið hér að framan geta í raun átt við
hvaða starf sem er. Sérstaða þroskaþjálfa og annarra um-
önnunarstétta felst m.a. í því að vinnan felur í sér mikla ná-
lægð við fólk og krefst þess að við gefum okkur öll í starf-
ið.
Niðurstöður könnunarinnar
I könnuninni var svarendum gefið frjálst val að nefna þætti
sem hafa mest áhrif á hvernig þeim vegnar í starfi. I nið-
urstöðunum komu fram alls 17 jákvæð atriði sem hafa á-
hrif á ánægju þroskaþjálfa í starfi, sjá mynd 1. Áberandi er
að gott vinnuumhverfi, möguleikar á endurmenntun og
námskeiðsþátttöku og að sjá framfarir hjá hinum fötluðu
eru þeir þættir sem flestir nefndu sem hefði jákvæðust áhrif
en starfslýsing hefur þar minnst vægi. Við skilgreiningu á
vinnuumhverfi voru nefnd atriði eins og góð vinnuaðstaða,
jákvæð vinnubrögð, gott faglegt umhverfi og að hafa næði.
Endurmenntun og námskeiðsþátttaka felur m.a. í sér að
viðhalda fagþekkingunni með því að fá tækifæri til að sækja
námskeið, taka þátt í starfsdögum, fylgjast með nýjungum
í faginu og að fá nemendur af þroskaþjálfabraut KHI í
starfsnám.
I niðurstöðunum voru nefndir 14 þættir sem hafa nei-
kvæð áhrif, sjá mynd 2. Mikið álag í starfi, léleg mönnun,
léleg launakjör auk fjármagnsskorts og úrræðaleysis eru
þeir þættir sem flestir nefndu sem neikvæðust áhrif hafa, en
sá þáttur að árangur starfsins sé lengi að koma í ljós hefur
þar minnst vægi.
Mikið álag og léleg mönnun fela m.a. í sér að ekki er
24