Mímir - 01.03.1967, Side 17

Mímir - 01.03.1967, Side 17
í fyrra erindinu lýsir skáldið blómi í garði: Eg Leit i Einum garde, yfrid fagurt blöm, Og: einatt a mig starde Auds firer fagranw Röm, sú listug Lilianw fröm. En í síðara erindinu afhjúpar skáldið mynd- ina. Það kemur skýrar í Ijós, að kveðið er um ástmey; hún er blómið í garðinum, en garður getur um þessar mundir merkt, býli, höfuðból. Ovenjuleg er í kveðskap tíðarinnar samlíking sú, sem dregin er upp í síðara erindinu: riett sem Rösenœ hvijta, eda Rin«e blod i sniá, Og ósjálfrátt kemur Mjallhvítarmyndin upp í huga manns. Eftirtektarverð er líka notkun lýs- ingarorðanna: fögur, yfrið fögur og nýt, vcen. Auk þess er stúlkan lystug, þ. e. a. s. kát, og hún er hýr á að líta. Táknmál þessa kvæðis er þó athyglisverðast; blómanöfnin lilja og rós voru í kaþólskum sið notuð um heilaga guðs- móður; voru tákn hreinleikans. Hjá Páli er rós- in hvít að lit, og liljan er fróm. Hvítur getur ekki merkt annað hér en flekklaus, og frómur þýðir auðvitað guðhræddur. Kvæði þetta er samt ekki lýtalaust; stuðla- setningin í fyrra erindinu í 3. og 4. vísuorði er bágborin, og er sennilegast, að brenglazt hafi í meðförum. En kostir kvæðisins, hinn barnslegi innileiki þess og hin lipra orðanotkun, vega þennan ágalla upp. Kvæðið hefur líka á sér svip skáldskapar með framandi, suðrænum þjóð- um, enda mun Páll vera fyrsta íslenzka skáldið, sem líkir ástmey sinni við blóm í garði, að hætti erlendra skálda. I inngangi ritsins, Kvæði og dansleikir I, segir útgefandinn, Jón Samsonarson, m. a. svo um afmorskvæði:25 AfmorskvæSin voru tízkubundin. Þar er nóg um vananotkun orða og hugmynda, og stundum getur sú spurning hvarflað að þeim sem tortryggnir eru, hvort skáldin séu raunar í sárum eða hvort þau láta einvörð- ungu berast með og yrkja eins og venjan býður... Kvæðin eru skert og stundum vafalaust brengluð, en það hefur viljað svo til, að þau standa eftir sem full- trúar lýriskrar kvæðagreinar sem manni er að minnsta kosti leyfilegt að gruna, að hafi átt sér traustar rætur með þjóðinni á sínum tíma... J. S. skýrir einnig svo frá efni nokkurra við- laga við vikivakakvæði:26 í dálitlum hópi viðlaga bregður fyrir framandi nátt- úrumyndum sem ekki verður mjög mikið vart í vikivakakvæðum ella. Hér er lundur og eik, rós og lilja. I títtnefndum kvæðum Páls má gjörla sjá frændsemi við þjóðkvæðið.27 Hann kann greini- lega að meta þýðlega hrynjandi þess; Ijóðmálið er og af sömu ætt. I kvæðinu um Eikarlundinn notfærir hann sér raunar einn þátt þess, sem er alkunnugt minni í bókmenntum miðalda og allt fram undir aldamótin 160028 og kemur víða fram í þjóðkvæðum. Þetta er lýsingin á stað lystisemdanna, locus amoenicus; þessa sér m. a. merki í:29 Þangað vildi eg líða á þann aldinskóg sem lífsins vaxa liljurnar og lofleg blómstrin góð; þangað vildi ég líða. Og: Fagurt er á firði þar formaðurinn ró(r); þó er fegra í lundi þar liljan grór. Eða: Mig langar eftir lund einum þar liljan grór. Og þó svo ég bregði mér til Þýzkalands, verð- ur sama minni fyrir mér; farandsveinninn held- ur í morgunsárið út í skóg:30 Ich rit einmal spacieren durch den wald darin da hört ich singen die wöglein jung und alt die Troffel und fraw Nachtigal; sie sungen von heller stimmen, dass in dem wald erhal. Lágþýzkt afbrigði hljómar: 17

x

Mímir

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Mímir
https://timarit.is/publication/1937

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.