Húsgangur - mar. 1997, Síða 6

6
Húsgangur - Mars 1997
ákveðið að hveiju korti væri lýst og
það sett í sögulegt og kortasögulegt
samhengi. Öll vinna sem viðkom
kortunum sjálfum, svo sem
myndataka, rannsókn á sögu þeirra,
flokkun og skráning, var unnin hér.
Fyrsta verkið áður en kortin voru
mynduð var að bera kennsl á þau og
flokka eftir aldri og uppruna. Við
gerð ættartrés og samningu lýsingar á
hveiju korti var aðallega stuðst við
Kortasögu íslands eftir Harald
Sigurðsson enda er það rit sannkölluð
biblía hverjum þeim sem ætlar að
kynna sér gömul íslandskort. Einnig
var hægt að hafa not af miklu
bókasafni um kort og kortagerð sem
Haraldur gaf Landsbókasafni íslands
- Háskólabókasafni. Allar vefsíður
eru bæði á íslensku og ensku.
Samtímis því að unnið var að
skönnun og lýsingu kortanna var
unnið að forritun notendaviðmóts og
gagna- grunnsskila.
Vefsíðurnar
Ákveðið var að bjóða upp á þrenns
konar aðgang að kortunum til að upp-
fylla mismunandi þarfir notenda
gagnvart verkefninu og geta þeir
leitað að korti eftir aldri og
skyldleika, eftir sögulegu yfírliti eða
samkvæmt ýmsum leitarskilyrðum.
Við hönnun notendaviðmóts var reynt
að gæta samræmis á öllum vef-
síðunum. Reynt var að forðast að not-
andi þurfí að skruna og að myndir
væru stærri en 60 kb á síðu en það eru
nokkurs konar viðmiðunarmörk fyrir
heimanotendur. Það skal þó tekið
fram að sum kortin eru mjög stór og
er þessi regla því sumstaðar brotin.
Til að auðvelda notkun voru búnar til
hjálparsíður. Úr öllum vefsíðum er
hægt að komast á titilsíðu.
Kortin
öll kortin voru forunnin. Ljós-
myndimar af kortunum vora yfir-
færðar á stafrænt form með skönnun
í mjög hárri upplausn, í um
3500x3000 punktum og lit (24
biturn). Þetta þýðir að myndirnar eru
um 34 mb að stærð og þar sem um er
að ræða 275 myndir verður
heildargeymslurými fyrir óþjappaðar
myndir um 9 gb sem er augljóslega of
stórt til að bjóða upp stöðugan
aðgang. Því voru öll kortin minnkuð
niður í um 1500x1300 punkta sem
gefur um 6,2 mb myndir að
meðaltali. Yfirleitt var skerpa og
birta myndanna aukin um leið og þær
voru smækkaðar. Það var gert til að
auka læsileika textans á kostnað lita.
Öll þessi forvinnsla var unnin í
myndvinnsluforritinu Photoshop.
Stækkun kortanna er framkvæmd
eftir þörfúm á rauntíma þannig að
eftir að notandi hefúr valið stækkun
og staðsetningu reiknar forritið út
hnit á kortinu, klippir þann bút út úr
sem stækka á, breytir honum í
vefmynd og sendir hana út til notenda
afltur í viðunandi stærð.
Framhald
Áhugi er fyrir því hjá Lands-
bókasafni íslands - Háskólabókasafiii
að verkefnið haldi áfram þó að
Internetnámskeið
þessum hluta sé senn lokið. Ljóst er
að safnið á ekki öll kort sem gerð hafa
verið af íslandi fyrir 1900. Það er ósk
þess að geta birt sem flest íslandskort
á Alnetinu og fá til þess lánuð, til
yfirfærslu á stafrænt form, kort hjá
einstaklingum og öðrum söfnum.
Næst liggur fyrir að athuga
möguleikann á því að færa yfír á
stafrænt form herforingjaráðskortin
svokölluðu, þ.e. kort sem danskir
landmælingamenn gerðu af landinu á
fyrri hluta aldarinnar. NDLC, sam-
starfsaðili Landsbókasafnsins við
verkefnið, hefur mikinn áhuga á að
kanna áhuga hinna Norðurlandanna á
samvinnu um að vinna sambærilegt
verk með söguleg kort þeirra. Ef af
því verður mun þetta verkefni verða
undirstaða þess verks.
Kynning
Verkefnið verður kynnt á ýmsan
hátt. Erlendis verður það kynnt með
því annarsvegar að athugað verður
hvernig best er að koma viðeigandi
leitarorðum inn í helstu leitarforrit
veraldarvefsins og hinsvegar verður
það kynnt í sérstökum spjallþætti Al-
netsins sem fjallar um söguleg kort.
Innanlands verður vakin athygli
fjölmiðla svo sem dagblaða og sjón-
varps á verkefhinu.
Slóðin að vefsíðunni sem kortin
og saga þeirra eru geymd á er:
http://egla.bok.hi.is/kort
Þorsteiim Hallgrímsson
1. apríl
/) agíina 20.-2I. janúar sóttu
Halldóra Þorsteinsdóttir og
Ingibjörg Ámadóttir námskeið sem
bar heitið: Internet course for medical
librarians in Iceland. Námskeiðið var
haldið að tilhlutan Sólveigar
Þorsteinsdóttur á bókasafni Land-
spítalans. Leiðbeinendur voru Per
Ölsson og Maj-Lene Hedenborg sem
bæði starfa við bókasafn Karolinska
Institutets (KIB) í Svíþjóð, hann sem
yfirmaður þess.
Fyrri daginn var farið í
undirstöðuatriði vefsins, leitarvélar
hans, helstu upplýsingasíður í læknis-
fræði og fleiri greinum. Fyrir-
lestrunum var síðan fylgt eftir með
verkefnum í tölvuveri. Síðari daginn
voru fyrst rifjuð upp helstu atriði þess
sem farið var í fyrri daginn og síðan
tekið til við heimasíðugerð í tölvuveri.
Námskeiðið var hið gagnlegasta
og fyrirlesaramir áheyrilegir og vel að
sér í fræðunum, enda búnir að halda
slík námskeið bæði á Norður-
löndunum og annars staðar. Síðast
höfðu þeir haldið námskeið í Portúgal.
Þeir töldu íslenska bókaverði vel að
sér og fljóta að átta sig á hlutunum.
Sennilega segja þeir þetta alls staðar
til að hvetja þátttakendur til dáða.
Fyrirlesaramir era með öll gögn
Minnt skal á að
fyrstu þrír stafir í símanúmeri
safnsins breytast 1. apríl
525
námskeiðsins inni á heimasíðu bóka-
safnsins (http://www.kibic.ki.se/) og
veittu góðfúslegt leyfi til þess að við
nýttum okkur þau gögn til kennslu.
Einu skilyrðin vora þau að þess væri
getið hvaðan gögnin væru. Einnig
fengum við heilmikla pappíra í
hendur.
Ingibjörg Ámadóttir