Fróðskaparrit - 01.01.1983, Page 101

Yrkisvanlukkur í Føroyum
Frágreiðing um eina kanning av yrkisvanlukkum
í Føroyum í tíðarskeiðinum 1975—1979.
Høgni Debes Joensen og Pál Weihe
Endamálið við kanningini er at lýsa yrkis-
vanlukkur í Føroyum á tann hátt, at sum
tilfar verða nýtt øll mál um vanlukkur, ið
eru viðgjørd í Føroya Vanlukkutryggingar-
ráði í árunum 1975—79. Tilfarið er allar
tær vanlukkur, ið verða fráboðaðar Føroya
Vanlukkutrygging. Vanlukkutryggingin í Før-
oyum fevnir lutvíst um lógbundna vanlukku-
trygging, lutvíst sjálvbodnar, frítíðartrygging-
ar, ítróttatryggingar o.a., tilsamans 8 sløg.
Lógbundna tryggingin tekur við, tá ið ó-
arbeiðsførið hevur vart 14 dagar, og tekur
hon við bæði, tá tað snýr seg um vanlukku-
tilburðir, ið henda undir arbeiði og áleiðis til
ella frá arbeiðsplássi.
Sum støðan er í dag, eru at siga eingi hagtøl
viðvíkjandi vanlukkutilburðum í Føroyum.
Vanlukkutilburðirnir í nevnda tíðarskeiði
verða í hesi kanning fyri landið sum heild
lýstir á tann hátt, at eitt blað (4 foliosíður)
verður útfylt eftir teimum upplýsingum, ið
eru at finna í málinum hjá Føroya Vanlukku-
tryggingarráð fyri hvønn tilburð sær. Til
fiskimenn er gjørt eitt blað fyri seg, av tí at
hesin yrkisbólkur á so mangan hátt víkur
frá arbeiðandi fólkinum á landi.
Tilfarið er fingið til vega á tann hátt, at hvørt
einstakt mál er nágreiniliga eftirhugt av oman-
fyrinevndu læknum, ið síðan hava fylt bløðini
út. Hetta arbeiðið var lokið í november 1983.
Alt tilfarið var knappliga 1300 mál. Av
hesum snúgva um leið 30 % seg um vanlukku-
tilburðir hjá fiskimonnum.
Tilfarið er nú sambært avtalu sent til Lærda
háskúlan í Bergen, og verður tað nú EDV-
viðgjørt har.
Ætlanin er fyrst og fremst at fáa til vega
vitan um yrkisvanlukkur í Føroyum viðv.
aldri og kyni á teimum, ið vóru fyri vanlukku,
yrki teirra nærri lýst, slag av vanlukku, sjúku-
avgerð, undir hvørjum umstøðum vanlukkan
nágreiniliga hendi o.s.fr.
Hjá fiskimonnum snýr tað seg um 30
ymiskar bólkar av upplýsingum á útfylling-
arblaðnum, hjá øllum hinum 26.
Petur Zachariasen, lektari cand.scient. á
Støðisútbúgvingini er knýttur at hesum
kanningararbeiði sum EDV-kønur, og hevur
hann verið í Bergen at kunna seg við EDV-
tólini, ið nýtast skulu at viðgera tilfarið við.
Tað veldst um orku og tíð, nær alt kann-
ingarúrslitið er komið á prent, men er ætlan-
in, at fyrstu úrslitini kunnu prentast á sumri
1984, og at arbeiðið er lokið um 2 ár.
Mett verður, at úrslitið av hesi kanning
kann fara at fáa heilt stóran týdning í sam-
bandi við, at farið verður undir økt arbeiði
viðv. spurninginum um fyribyrgjandi at-
gerðir innan føroyskt arbeiðseftirlit í rúm-
astu merking.
Fróðskaparrit 31. bók (1983): 104.