Kennarablaðið - 01.04.1900, Side 4

100
myndar. Svo fengu þeir sér kálfsblóð á.glas, skáru sér penna
úr hrafnsfjöður og settust með þetta út í fjós á tómstundum
sínum. Enginn mátti vita, hvað þeir höfðust að, því þá var
allur friður úti. Þetta var áhugi, og hann var alls ekki sjald-
gæfur. Á vorum tímum er börnunum haldið að námi 1 mörg
ár, og þau læra rnargt og mikið fram yflr það, sem afar þeirra
og ömmur iærðu. En að mentafýsn standa þau þeim litið
eða ekkert framar; mörg standa þeim langt að baki.
Eitthvað virðist þetta vera öfugt. Það er viðurkendur
sannleikur, að mentunin efli áhuga mannsins á því að afla
sér frekari mentunar. En hér verður þó annað uppi á ten-
ingnum.
Hér er ekki nema um tvo möguleika að ræða. Annaðhvort
stafar þetta áhugaleysi af því, að þjóðinni í heild sinni er að
fara aftur að andlegu atgervi og mentabæfileikum, eða af því,
að barnafræðslan er á röngum grundvelli bygð, — er með
öðrum orðum ekki sönn mentun.
Vitanlega er ekki auðvelt að færa óbrigðul rök fyrir aftur-
för eða framför heillar þjóðar, að því er mentahæfileika snertir,
þegar um stutt tímabil er að ræða. í því efni verður mest
að fara eftir líkum og þá einkum eftir þeim kjörum, sem
þjóðin heflr átt við að búa. Því sú vill oftast í-aunin á verða,
að hinir andlegu hæfileikar útheimta sérstök ytri þroskaskilyrði,
svo sem frelsi og viðunanlegt ástand í efnalegu tilliti. Og só
nú gengið út frá þessum ytri skilyrðum, þá hlýtur hver maður
að kannast við, að líkur eru til þess, að þjóð vorri hafl þokað
fremur áfram en aftur á bak að andlegu atgervi á síðustu
áratugum.
Þá er að iíta á hinn möguleikann.
Að hverju stefnir venjulega fræðsla barna og unglinga hér
á landi? Nálega eingöngu að því að auðga nemendurna að
þekkingu. fekkingin er það kynjalyf, sem menn imynda sér
að geti bætt öll andleg mein. Þess vegna er það álitið sjálf-
sagt, að gefa börnunum sem allra-mest inn af þessum „lífs-
elixír", láta þau læra sem allra-mest. Það er lítið spurt um,
hvort þau geti melt alla þekkinguna, hvort þau hafl nokkurt