Plógur - 21.02.1900, Blaðsíða 4

12
verður vart við? Það er ekki gott
að segja, en ef kaffið er eitur fyr-
ir taug&veika og hjartveika, hvað
er þá lfklegra en að það gjöri
menn taugaveika og hjartveika? Og
það er víst, að kaffið er eitt af því,
sem gjörir menn taugaveika og hjart-
veika. En hver veit þetta? Lækn-
arnir eiga að vita það bezt; já. þeir
hljóta að vita það. Þó drekka þeir
sjálfir kaffi. — Ef það er skaðlegt, hvf
gera þeir það þá, og hví koma þeir
ekki fram til að vara aðra við og verja
heilsu manna — peim er og verður
bezt trúað til þessa, en þó þvf aðeins,
að þeim beri saman, því hér er ekki
nema tim tvent að gera: annaðhvort
er kaffið skaðlegt og má ekki brúk-
ast, nema þá sem minst, ellegar það
er ósaknæmt oe má drekkast eins og
hver vill.— Þetta vil eg endilega hafa
fram, og eg treysti »Plóg« til að skora
á læknana, að koma fram og segja
almenningi, hvort eða hvernig hann
á að fara með kaffið. — En það skal
þeim, læknunum hér sagt, að kaffi-
nautn er nú rnjög mikil, og fer víða
1 vöxt. —
En þótt svo ólfklega skyldi ské,
að kaffinautnin yrði talin ósaknæm
eða alveg meinlaus fyrir heilbrigði
manna, sem varla kemur fyrir, — þá
er og verður kaffinautnin harla skað-
leg í efnalegu tilliti. — Kaffið kostar
peninga, og það væri sök sér, ef það
væri nauðsynleg vara; en sé kaffið
skaðlegt eða meira skaðlegt en gagn-
legt, eða þá meinlítið og gagnslltið,
þá er peningunum fyrir það kast
að út til óþarfa, eða til lítils og
einskis gagns, og þar sem mikiö kaffi
er brúkað, eru þetta miklir peningar
og þeim illa varið. — Þessa peninga
gætu þeir sparað sér, sem auk kaffis-
ins geta aflað heimili sfnu nógs mat
arforða, eða varið þeim til einhvers
þarflegs eða til aukinnar vellíðunar
heimilisins, en hinir, sem oftast eða
vanalega brestur einhverntíma ársins
eitt og annað af mat og öðrum lífs-
nauðsynjum, fyrir það meðal annars,
að þeir hafa keypt kaffi, þeir gætu
varið peningunum til að fá sér þess-
ar nauðsynjar, og það er eg viss um
að margur húsbóndi og mörg hús-
móðir hefði nóg fyrir sig og sína af
mat og öðrum sönnum nauðsynjum,
ef kaffipeningunum hefði verið bætt
við matbjargarpeningana. —
En það er varla mögulegt, að
menn alment geti bæði haft nóg
kaffi og nógan mat að staðaldri, svo
að annaðhvort verður að bresta kaffi
eða mat. En hvort brestur fyr? Stund-
um vantar hvorttveggja, sem eðliffigt
er, en alvfða er þó til einhver kaffi-
lús, þó ekki sé, eða varla, matbjörgtil
næsta máls. Nauðsynjavöruna brest-
ur fyrr og freniur en hina skaðlegu
eða að m.k. óþörfti, og aumingja fólk-
ið á kaffi, en eklci mat. Þetta væri nú
gott og blessað, ef vesalings tólkið
gæti drukkið kaffi við matarleysinu og
hungrinu, en slíkt mundi ekki lengi
duga; mundi þá bezt koma fram, hví-
líkt kaffið er; menn mundu ekki þola
það, og deyja, og þá mundimönnum
skiljast, að það er maturinn, sem fyrir
öllu er, og hjálpar lfka til, að þola
betur eitur kaffisins. Það er sorglegt, að
vita til þess, að hvert einasta heimili
h. u. b., hversu fátækt sem er, skuli
eyða svo tugum króna skiftir fyrir
kaffi, og mörg svo miklum peningum,
að þriðjungi og alt að helmingi nem-
ur af verði aðdtegintia sannatiegra
nauðsynja, og svo brestur stundum
matbjörg lyrir jafnmikið eða meira
en þessa kaffipeninga. Það er víst
margur nú, sem ver árlega góðu stór-
gripsverði fyrir kaffi, en vantar aptur
árl. gott gripsverð fyrir þær nauðsynj-
ar, sem ekki verður án lifað. Við
þetta minka ekki skuldirnar, og það