Helgarpósturinn - 22.06.1979, Blaðsíða 23

—he/garpósturinru
23
Einhversstaðar hjá dómstöl-
unum þvælist nú sérkennilegt
mál, þar sem er lögbannskrafa
Hvals hf., á aðgerðir Green-
peacemanna gegn hvalveiði-
bátunum hér úti fyrir Islands
ströndum. Þótt deild Grænfriðar-
manna og islenskra hvalfangara
séekki ný af nálinni, þá er hún nú
komin á alvarlegra stig en áður
hefur veriö og getur enn átt eftir
að magnast, svo að úr getur orðið
hið vandræðalegasta mál fyrir
okkur tslendinga, sem út á við
amk. höfum lagt kapp á aö fá á
okkur ímynd fiskiverndara.
Það gerir vafalaust > málið
flóknara, að núna hafa Græn-
friðarmenn eignast talsmenn hér
innanlands varðandi algjöra frið-
un hvalastofna, þar sem eru
náttúruverndarfélögin en á sama
lýst er andstöðu við hvaladrápið
hér við land i ljósi ónógra rann-
sókna á hvalastofnunum, sem hér
eru veiddir.
„Það er ákaflega erfitt að
okkar mati aö segja nokkuð til um
stofnstærðina,” segir Arni Waag,
einn af forsvarsmönnum náttúru-
verndarsamtaka Suðvesturlands.
„Það er t.d. ákaflega margt sem
bendir til þess að langreyöar-
stofninn fari minnkandi, sem
m.a. sést á þvi aö kynþroskaaldur
langreyöa virðist lægri en áður
var. Það liggur fyrir merkileg at-
hugun breskrar konu, sem hún
gerði á þessari hvaíategund i
Suöur-tshafinu. 't henni kom i ljós
að kynþroskaaldurinn hjá kúnum
hafði lækkað úr 10-11 ára niöur í
5-6 ára eða um heil 5 ár miðaö við
eðlilegar kringumstæöur og það
reyðarstofnsins hér við land en
hins vegar væri vitaö aö þessum
tegundum færi fækkandi i heim-
inum um þessar mundir. Hann
kvað aöallega þrjú megin sjónar-
mið ráöa þvi aö hann vildi vernd-
un hvala. Fyrir það fyrsta vildi
hann hafa stjórn á náttúru-
auðlindunum en til þyrftu þá aö
koma auknar rannsóknir til aö
unnt væri að halda við tegund-
unum. t öðru lagi væri forkastan-
legt að hætta á nokkra tvisýnu
þegar um gæti verið að ræða út-
rýmingu einhverra þeirra teg-
unda sem nú lifa hér á jörðu. Og i
þriðja lagi væri við rannsóknir
stöðugt aðkoma i ljós hversu full-
komið miötaugakerfi hvala
væri, þannig aö það jaðraði við
eða jafnvel færi framúr tauga-
kerfi mannsins og væri þvi lítil
Skip Grænfriöarmanna biöur enn
i Reykjavikurhöfn eftir úrskuröi i
lögbannsmáiinu.
SÁ Á HVALINA SEM Á VÖLINA
tlma situr tslendingur i virðulegu
forsæti Alþjóöa hvalveiðiráðsins,
sem rasður mestu um það hvernig
staðið er að hvalveiðum I heims-
höfunum. Velheppnaðar skærur
Grænfriðarmanna gegn einum
hvalveiöibátnum á dögunum og
aögerðir yfirvalda hér eftir aö
Grænfriðarmenn komu I höfn,
hafa slðar oröiö til aö beina aug-
um heimspressunnar að þessari
deilu.
Það eru félagar i náttúru-
verndarfélagi Suövesturlands
sem hafa haft frumkvæðið að þvi
að taka upp málstað Grænfriðar-
manna gegnhvaladrápi. A þeirra
vegum hefur verið starfandi
meira og minna i vetur starfs-
hópur um hvalavernd og enda
þótt talsmenn þeirra segist vera i
mjög litlum tengslum við Græn-
friöarmenn, hafa þeir ekki beitt
ósvipuðum röksemdum fyrir frið-
un hvalsins hér viö land og ein-
mitt Grænfriðarmenn gera. For-
svarsmenn þessa starfshóps hafa
síðan I kjölfarið fengiö sam-
þykkta innan samtaka náttúru-
verndarfélaga ályktun þar sem
erýmislegtsem bendir til þess að
þessi lækkun kynþroskaaldursins
sé hreinlega gagnráöstöfun
náttúrunnar til aö halda áfram
viðhaldi stofnsins. Lauslegar at-
huganir hér heima benda til sömu
þróunar, en svo mikið er vist að
þessar niðurstöður athugunar-
innar I Suður-lshafinu uröu til
þess aö Japanir og Rússar hættu
veiðum á langreyöi. Islendingar
halda hins vegar uppteknum
hætti.”
Arni gagnrýnir einnig þau rök
talsmanna íslenskra hvalveiða að
reynslan sýni að veiöin milli ára
sé alltaf mjög áþekk eða 200-250
hvalir með svipuðu úthaldi og
þetta sé sönnun þess að ekki sé
tekiö meira úr honum en hann
þolir. Arni segir, að hvalir séu
félagsdýr, þeir haldi hópinn og
meöan sé hægt aö murka úr þeim
llfið uns aö þvl kemur einn góðan
veðurdag aöekki sé fleiri hvali að
fá, llkt og átti sér staö þegar
síldarstofninn hrundi.
Sömuleiðis vildi Arni meina að
Utiö sem ekkert væri vitað um
ástand búrhvalsstofnsins og sand-
sæmd I þvi að murka lifið úr svo
háþróuðu spendýri.
Málið horfir hins vegar öðru
visi við Þóröi Asgeirssyni skrif-
stofustjóra I sjávarútvegsráöu-
neytinu og formanni Alþjóða
hvalveiöiráðsins. Hann viður-
kennir að vísu aö ekki liggi fyrir
nema takmarkaðar rannsóknir á
hvölum hér viö land en þó nægi-
lega vlðtækar til að visindamenn
ætli aö stofninn eigi að þola þær
veiðar, sem hér eru stundaöar,
auk þess sem þær hafi verið
stundaðar hér við land sl. 30 ár
með mjög svipuðu sniði, er hljóti
að teljast bærilegur reynslutimi.
Ýmsar rannsóknir liggi fyrir og
þótt þær séuekki fullkomnar, beri
þær þó allar að sama brunni að
mati vlsindamanna — aö ekki sé
meira tekiö úr stofninum hér viö
land heldur en hann þolir. Þóröur
vfsaði einnig á bug þeim rökum
að heimfæra niðurstöður rann-
sókna á kynþroskaaldri lang-
reyðarkúa I Suður-tshafi upp á
islenska langreyðarstofninn og
vildi benda á að lækkun aldursins
hér gæti allt eins stafað af hag-
HARMLEIKURINN MAGNAST
Þrjátiu og fimm ára striði Viet-
nama við aðvífandi óvini lauk
fyrir fjórum árum, og voru þá
frægir sigrar unnir á Japönum,
Frökkum og Bandarikjamönnum
hverjum á fætur öðrum. En þessi
harðgera og herskáa þjóö, eða
réttara sagt forustumenn hennar,
virðast meö engu móti geta hætt
að striða, styrjöld er orðin þeirra
llf, eins og Prússa á sinum tima.
Er reyndar langt siöan farið var
að kalla Vletnama, vegna her-
mennsku þeirra, Prússa Suð-
austur-Asiu.
Þegar óvinir úr fjarlægum
heimsálfum eða handan hafa eru
sigraðir og hraktir á flótta, taka
Víetnamar að herja á nágranna
Bátsfólkið biður eftir þvi að fá að fara I land I Hong Kong.
sina. Fyrst gerðu þeir nágranna-
ríkiö Laos sér háö, og halda uppi
hernaði gegn fjallabúum af Meo
þjóöerni, sem aldrei hafa viljað
sæta yfirráðum sléttlendinga.
Siðan kom röðin að Kambodseu
.eða Kampútseu, þar sem einstæð
ógnarstjórn haföi rikt i nokkur ár
og gert Víetnam marga skrá-
veifu. Her Vletnam flæddi yfir
borgir og vegi I Kampútseu á
fáum vikum oghóf á valdastóla i
höfuöborginniPnom Penh nokkra
Kampútsa sem innrásarherinn
haföi I birgöalest sinni. En stjórn
Pols Pots i Kampútseu reyndist
ekki eins hollustu horfin og hún
átti margfaldlega skilið, erföa-
fjandskapur Kampútseumanna
og Vietnama blossaði upp,
innrásarherinn mætir mótspyrnu
skæruliða, landið er brennt og
bælt og fólkið brytjað niður I
þriðju herferðinni sem yfir það
gengur á áratugnum.
PolPot og kumpánar hans voru
bandamenn Kinverja, sem
reyndu hvaö eftir annað aö hefta
blóðþorsta þeirra en náðu litium
árangri. Engu aö slður tóku
Kinverjar upp þykkjuna fyrir
skjólstæðinga sina, þar sem Vlet-
namar höfðu gerst bandamenn
Sovétrlkjanna og nutu fulltingis
Sovétmanna I herferöum slnum I
Laos, Kampútseu. Lauk tveggja
mánaða landamærastrlöi Kina og
Vietnams með miklum blóðsút-
hellingum en engum úrslitum, og
kann önnur lota að skella á þegar
minnst varir.
Astæðan til aö Kina hóf
hefndarstrlð gegn Vletnam var
ekkieinvöröungu vletnamska inn-
rásin i Kampútseu. Kinastjórn
hneit enn nær hjarta að stjórnin i
Hanoi hafði efnt til herferöar
gegn klnverska þjóðarbrotinu i
Vietnam, þjarmað að því á alla
lund og stefndi markvisst að þvl
aö reka vietnamska borgara af
kinverskum ættum úr landi
slyppa og snauða, hrakta og
hrjáöa.
Taliðer aö Kinverjar I Vletnam
hafi talið 1.300.000, þegar striði
Víetnama og Bandarikjamanna
lauk. Meginþorri þeirra bjó i
Suöur-Víetnam, og byggðu þeir
Cholon, einaaf útborgum Saigon,
sem nú nefnist Hó-Sji-Minh-borg.
Eins og I öörum löndum Suð-
austur-Asiu stunduðu Kinverjar i
Víetnam margskonar kaupsýslu
og þjónustu. Urðu þeir þvi
óþyrmilega fyrir barðinu á strlös-
sósíalismanum frá Hanoi, sem
þröngvaö var upp á
Suöur-Vietnama, nauðuga vilj-
uga.
Svo fór nefnilega, að þegar
ófriönum í Vietnam lauk varð
harla litiö úr fyrirheitum
stjórnarinnar i Hanoi um að
suðurhluti landsins skyldi fá aö
þróast eðlilega eftir stefnuskrá
Þjóðfrelsisfylkingarinnar. Um
leið og sigur var unninn var
Þjóðfrelsisfylkingunni ýtt til
hliðar heldur óþyrmilega og
hreinni hernámsstjórn Tonkinbúa
komið á, I stað þeirrar sjálfs-
stjórnar Annamíta og Kotsjína,
sem heitiö hafði verið. Forustu-
menn Þjóðfrelsisfylkingarinnar.
sem mótmælum hreyföu, voru
hnepptir i fangabúðir og tekið að
reka „óþarfa” ibúa borganna út á
landsbyggðina að rækta hris-
grjón, hvort sem þeir kunnu til
þeirra verka eöa ekki.
Aþján Tonkinbúa i
Suður-VIetnam er undirrót flótta-
stæðum ytri skilyrðum hér viö
land, svo sem fækkun annarra
fiskistofna sem hvalirnir hefðu
þurft að keppa viö um æti.
„Það er ekki minnsti vafi á þvi
að Grænfriðarmenn hafa haft
veruleg áhrif á störf Alþjóða
hvalveiöiráösins,” sagði Þórður.
Hann fullyrti að barátta Græn-
friðarmanna heföi t.d. átt mestan
þátt i þeirri gjörbreytingu á störf-
um ráösins sem varð 1972, þegar
fyrst kom fram tillaga um vernd-
un hvala, en þá breyttist hval-
veiðiráðið úr gangslltilli og
áhrifalausri stofnun i stefnu-
mótandi félagsskap varðandi
stjórnun hvalveiða og verndun
hvala. Tveimur árum siðar hafi
ráðið slöan samþykkt tillögu fyrir
frumkvæði Astrallumanna, sem
fól í sér nýja aðgerö við stjórnun
hvalveiðanna, þar sem hvala-
stofnarnir voru flokkaðir I þrjá
aðalflokka, þ.e. tiltölulega ónýttir
hvalastofnar fóru i fyrsta flokk-
inn, I annan fiokkinn fóru þeir
sem töldust nýttirmeð hámarks-
ntraM^tröd]
yfirsýn
mannastraumsins mikla sem
þaöan hefur verið á síðustu miss-
erum og er nú oröinn heims-
vandamál, eftir aö nágrannarikin
Thailand, Malaya, Hongkong,
Singapore og Indónesla hafa
neitað að taka við fleiri hundr-
uðum þúsunda örbjarga fólks en
þau hafa þegar skotiö yfir skjóls-
húsi. Jafnframt vilja nágranna-
rikin vekja athygli á þvi, hvers-
konar verslun með mannslif
stjórnvöld Vietnams reka.
Kinverska kaupsýslustétön i
Suöur-Vietnam hefur, eins og
samskonarhópar i öðrum löndum
á þessu svæði, jafnan leitast við
að koma eigum sinum i gull.
Þennan höfuðstól hefur stjórnin i
Hanoi einsett sér aö klófesta.
Aðferðin er sú, að gera fólkinu
ólift i landinu og láta það siðan
kaupa sér brottför með eigum
sinum. Kfnverjum sem ráku eigin
fyrirtæki hefur verið settur stóU-
inn fyrir dyrnar með þjóðnýtingu,
ogþeir sem unnu hjá öðrum hafa
sætt brottrekstrum. Skólum
Kinverja hefur veriö lokað,
útgöngubönn sett i kinverskum
hverfum, lögreglu attá Ibúana og
sumir hrifsaðir af handahófi I
fangabúðir.
Með þessu móti er skelfing
vakin, svo á allt er taliö hættandi
til að sleppa undan ógnarstj-
órninni. Þá selja stjórnvöld
Vletnam farið fyrir fulltiða mann
með einhverskonar fleytu á haf út
i algera óvissu á tiu gulldali, eða
sem svarar einni mUljón króna.
Þessi fjárkúgun er nú helsta
tekjulind sem stendur undir utan-
rikisverslun Vietnams. Meðal
annars er Sovétmönnum greitt
fyrir þeirra liðsinni með þessum
blóðpeningum, þvi vietnömsk
auðkenni hafa sést á nokkru af
þeim gullstöngum sem Sovétríkin
selja á gullmarkaði i London og
Sviss.
Blóðpeningar eru þetta svo
sannarlega, þvi eftir greiðsluna
fyrir far i verstu lekabyttum sem
veiöi, þannig aö endurnýjun
þeirra er jafnmikil og það sem
tekið er úr stofnunum og I hinn
þriðja lenda þeir stofnar sem töld
ust komnir yfir þessi mörk og
skyldu njóta algjörrar verndar.
„Með þessu hefði maður ætlað
að Greenpeace heföi unnið
fullnaöarsigur en mér viröist sem
þessi samtök hafi siðan breyst úr
friðunarsamtökum yfirí öfga-
samtök, sem ekki taka neinum
rökum,” sagði Þórður. Hann
lagði hins vegar áherslu á það að
af hálfu tslendinga yrði að gera
stórátak i auknum rannsóknum á
hvalveiðistofnunum hérvið land,
þar sem þær hefðu verið ófull-
nægjandi hingað til.
Sú sama skoðun er rlkjandi
innan Hafrannsóknarstofnunar.
„Rannsóknirnar hingað til eru of
takmarkaðar til þess bæöi að
réttlæta þessar veiðar sem nú
eiga sér stað og til þess að stöðva
þær algjörlega,” sagði einn af
fiskifræðingunum þar. Það kann
þó að standa til bóta þvl að nýlega
er tekinn til starfa hjá stofnúninm
fiskifræöingur sem mun sinna
þessum rannsóknum að verulegu
leyti. Hversu miklar þær verða
fer auðvitaöeftirfjármagni en
það er varla nema eölilegt, þótt
innan stofnunarinnar heyrist
raddir, sem teljaekkert réttlæti i
þvi að Hvalur hf., hafi algjöra
einokun á hvalveiðunum en sé
ekki gertað verja eyri til að kosta
rannsóknir á hvalastofnunum.
Um hvaða verðmæti er svo aö
tefla fyrir þjóðarbúiö? A siðasta
ári nam verðmæti hvalafurða, ef
hrefnan er undanskilin, um 1800
milljónum króna, svo að í ár má
ætla að verðmætið verði á bilinu
2,5-3 milljarðar króna. íslend-
ingar munusjálfir verða að svara
þeirri spurningu hvort búbótin
sé þess virði að tefla á tvær
hættur, og halda veiöunum áfram
eða ekki.
völ er á hverju sinni, telja viet-
nömsk yfirvöld sig laus allra
mála og láta flóttafólkiö eitt um
að bjarga sér yfir hafiö til ann-
arra landa. Þeir sem nánast
þekkja til telja að 50 til 70 af
hundraöi flóttafólksins drukkni á
leiöinni i stórviðrum Suður-Kina-
hafs eða láti lífið með öðru móti.
A siglingaleiðum flóttamannafar-
kostanna hafa hópast saman sjó-
ræningjaskip, sem láta greipar
sópa meðan einhverjuer aö ræna.
Börn og öldungar hrynja niöur i
hafi af matar- og vatnsleysi. Og
þegar komiö er að ströndum
Thailands eða Malaysiu er nú
orðið að mæta byssukjöftum
strandvarðiiðsins.
Flóttafólkið sem nú reynir að
brjótast f gegnum margfalda
herkvi sjávarháska, sjóræningja
og fjandsamlegra varðbáta er
yfirgnæfandi kinverskt aö þjóö-
erni og hefur keypt sér brottför af
víetnömskum yfirvöldum. Fyrstu
flóttamannaskararnir frá Viet-
nam voru hins vegar af viet-
nömsku þjóðerni og laumuðust
brott í miklum háska. Fékk
margt þeirrahæli i Frakklandi og
Bandarlkjunum.
Oðru máli gegnir um Kinverj-
ana, sem nú eru á flótta. Nálæg
riki telja sig hafa meira en nógu
stóra kinverska minnihluta innan
landamæra sinna nú þegar. Ljóst
er, að annað hvort verður framið
á næstu mánuðum i augsýn
alheims múgmorð sem á sér
engan lfka frá þvi á dögum
Hitlers-Þýskalands, eða riki sem
taka skuldbindingar slnar gagn-
vart Sameinuðu þjóðunum alvar-
lega sameinast um að veita hátt i
milljón nauðstaddra athvarf.
Harmleikur þjóðanna sem
byggja Indó-Kina viröist engan
enda ætla að taka.