Helgarpósturinn - 29.06.1979, Blaðsíða 9

ekki, þá greiðist tapið úr rlkis-
kassanum.
Rikisfjölrfiiðlarnir tveir eru
satt að segja blóðsugur á hinum
almenna markaði fjölmiðla.
Útvarp og sjónvarp hrifsa til sin
peninga sem annars mundu fara
til hinna frjálsu fjölmiðla. Sjón-
varpið gerir þetta með þvf að
undirbjóða auglýsingaverð stór-
lega.
Oft er áhrifamáttur auglýsinga
I dagblaði og sjónvarpi borin
saman þannig að minúta í sjón-
varpi á að jafngilda einni blaðsiðu
i dagblaði. An e£a nær sjónvarps-
minútan til fleiri áhorfenda.
Það er þvi furðulegt að sjón-
varpið skuli selja eina
hag i að nota sjónvarp. Blöð og
timarit mæta afgangi.
Þessar auglýsingatekjur
hrökkva að sjálfsögðu ekki til
fyrir sjónvarpið. Þvi er lagt á
afnotagjald. En meira að segja
það er ot' lágt, sé aftur miðað við
dagbiað. Dagblað kostar 42
þúsund krónur á ári i áskrift.
Afnotagjald af sjónvarpi er innan
við 20 þúsund krónur.
Sjónvarpsnotandinn borgar
helmingi minna, en fær meira
fyrir sinn snúð. Sá verður liklega
vandfundinn sem getur setið i
þrjá tima á dag yfir blaðinu sinu.
Þeir sem stitja þrjá tima daglega
yfir sjónvarpinu eru hins vegar i
meirihluta sjónvarpsnotenda.
Hver er að stela?
þess að fyrirtæki verja almennt
minna fé til auglýsinga en annars
staðar i hinum vestræna heimi.
Útvarp og sjónvarp geta hins
vegar greitt það sem upp er sett
fyrir nobkin á erlendu efni. Þetta
eru rikisreknir fjölmiðlar sem fá
tekjustofna rétta upp i' hendurnar
á silfurfati. Og ef tekjurnar duga
auglýsingaminútu • á aðeins 140
þúsund krónur meðan siða i' dag-
blaði kostar 420 þúsund krónur —
og er ekki einu sinni i lit.
Sjónvarpið undirbýður dag-
blaðið um tæpar þrjú hundruð
þúsund krónur. Enda er það svo
að flestir þeir sem þurfa að
auglýsa eitthvað að ráði telja sér
Útvarpið er litlu skárra i undir-
boðunum en sjónvarpið. Það na-r
til landsmanna allan daginn, en
þar kostar minúta af upplestri
ekki nema um lOOþúsund krónur.
Ofan á allt meinar rikið svo
frjálsum fjölmiðlum að hafa
tekjur af auglýsingum á vörum
sem ríkið einmitt selur, og
„Blöð hérlendis nota stolið efni fyrst og fremst vegna þess að þau
komast upp með það, og vegna þess að þaö sparar peninga....”
hagnast vel á, þ.e. áfengi og
tóbak. Það tekjutap nemur tugum
ef ekki hundruðum miljóna.
Ef Eiður Guðnason hefur.áhuga
að islensk blöð og timarit hætti
að stela úr Time, þá hefur hann
tækifæri til að sjá það i fram-
kvæmd. Hann, og aðrir, ættu að
beita áhrifum sinum til að stöðva
undirboð rikisfjölmiðlanna á
auglýsingamarkaðinum. Einnig
þarf að hækka afnotagjöldin til
jafnaðar við áskrift dagblaða.Þá
fara blöðin kannski að hafa efni á
þvi að greiða fyrir það sem þau
verða að stela núna.
mæli smákalla gegn öllu fasista-
bullinu um Vietnama.
Annað mál er að ég hef frá upp-
hafi þularstarfs mins — það er
lfðiðá 34 ár— reynt að lesa fréttir
vandlega yfir áður en þeim er út-
varpað, — flestir þulir vita að það
borgar sig. Lengi var þetta einkar
ánægjulegur undirbúningur i
viðurvist menntaðra fréttamanna
undir stjórn Jóns Magnús-
sonar, — þar stóð ekki á upp-
lýsingum um framburð erl.
orða, né leiðbeiningum sem
koma þulum vel. Einnig tóku Jón
Magnússon og menn hans ævin-
lega með vinsemd ábendingum
þula, ef þær kynnu að verða til
þessað eitthvað mætti betur fara
i fréttum útvarpsins. Annars
gerðist þess sjaldan þörf, — mál-
smekkur fréttastjórans óskeikull
og undirmenn hans frábitnir gol-
frönsku og gúanói, — Björn
Fransson, Bjarni Einarsson, Axel
Thorsteinsson, Hendrik Ottóson,
Thorolf Smith, Högni Torfason,
Emil Björnsson og Stefán Jóns-
son. Þvi miður er það orðið æ tlð-
ara á siðari árum að maður neyð-
ist til aö lagfæra málið á fréttum
Útvarpsins, þar sem mörgum
fréttamanninum virðist núorðið
einkar ósýnt að tjá hugsanir sinar
á mannamáli. Að sjálfsögöu dett-
ur þulum ekki i hug að breyta e fni
eða meiningu frétta, heldur eru
allar leiðréttingar gerðar i anda
Útvarpslaganna 5,april 1971. Þar
segir svo i I. kafla, 3. grein:
„Rikisútvarpð skal stuðla að al-
mennri menningarþróun þjóðar-
innarog efla islenzka tungu.”
Ekki eru allir fréttamenn Út-
varpsins mjög hrifnir af athuga-
semdum og orðalagsbreytingum
þula, né heldur „krassi í frétt-
irnar minar”. Sumir hafa tamið
sér fas og orðbragð götustráka:
— kvudn djöfulin ert þú að skita i4
fréttirnar minar — ég vil ekki
hafa þetta helvitis krass i hand-
ritin min — haltu k jafti — éttu skít
— o.s.frv. — Maður forðast i
lengstu lög að eiga orðastað við
þessa tegund, en fráleitt að
nokkur fari að hatast við hana
vegna skapbresta og geðvonsku.
Hákarl segir frá „styrjöld” sem
átt hafi upphaf i kjarasamning-
um, er fréttamenn voru settir
flokki ofar þulum fyrir nokkrum
árum. Þuiir útvarpsins höfðu þá
eins og ævinlega talið að þeir og
fréttamenn ættu heima i sama
flokki, — svo hefur verið frá setn-
ingu launalaganna áriö 1945.
Fréttamenn i kjaramálanefnd
vorualveg á sama máli, en gengu
að loknum samningumfylktu liði
upp i ráðuneyti undir forystu
Kára Jónassonar fréttamanns og
fengu sighækkaða um einn flokk.
Siðan þögðu þeir um afrekið, og
það leið heilt ár áður en þulir
komust að þessu drengskapar-
bragði fyrir tilviljun. Eftir
nokkurra vikna þóf var þetta leið-
rétt og þulir haáikaðir I sama
flokk og fréttamenn, en þá voru
hinir siðarnefndu orðnir minni
karlar en fyrr, — og þurfti enga
„styrjöld” til.
Hákarl segir frá „fjaðrafoki”
sem varð þegar starfsmenn
Veðurstofu Islands fóru að lesa
veðurfregnir i' stað þula, og er
frásögnin i stil „fréttamanna”.
Siðurinn var innleiddur fyrir
mörgum árum i sparnaðar og
hagræðingarskyni fyrir Veður-
stofu og Útvarp, starfsmönnum
beggja stofnanna til ánægju og
hægðarauka. Töluvert þvargvarð
aftur á móti i fyrravor, þegar
glæsilegur stjórnmálaleiðtogi á
framboðslista Framsóknar-
flokksins, Markús A. Einarsson
lét til sina taka I útvarpsráði og
kvartaði undan „masi” morgun-
þula um veðrið I höfuðborginni og
naut stuðnings veðurstofiistjóra
máli sinu til framdráttar. Þessi
útvarpsráðsmaður Framsóknar
og fallkandidat lét ekki þar við
sitja, en sakaði mig opinberlega
um aö hafa snúið út úr og rang-
fært veðurfregnir i morgunút-
varpi. Útvarpsráð lét samt málið
kyrrt liggja og taldi ástæðulaust
aðræðaþaðvið morgunþuli. Við
P.P. hættum aö sjálfsdáðun að
minnast á veðnði morgunútvarpi,
enda tel ég að veðurstofustjóri
einneigi að fjalla um veðrið opin-
berlega i' Sjónvarpinu, — hann er
á sinn hátt manna skemmtileg-
astur á skjánum.
Það er ekki rétt hjá Hákarli að
morgunþulum hafi fallið mjög illa
breytingin við vetrardagskrár —
upphaf siðastl iðið, þegar
Morgunpóstur reið i hlað.
Morgunþul (ég var einn þá stund-
ina,— P.P. i frii) féll mjög illa að-
ferðin sem útvarpsráð og út-
varpsstjörnbeittivið breytinguna.
Þá voruliðin 15árfrá þvi mér var
falið að sjá um dagskrá frá kl. 7
til 8 á hverjum virkum morgni.
Ekki leið á löngu að næsta
klukkustundbættist viðog svo hin
þriðja, fram að veðurfregnum kl.
10.10. Með árunum reyndist þetta
einum manni ofviða, einkum
þegar haldið var áfram morgun-
útvarpi allt fram til kl. 12 á
hádegi. Fór svo að P.P. var ráð-
inn tíl þessara starfa, og höfum
við síðan skipt verkum bróður-
lega á milli okkar. En það var 4
dögum áður en siðasta vetrar-
dagskrá gekk I gildi að Guðmund-
ur Jónsson framkvæmdastjóri
sagði mér frá fyrrnefndri ný-
skipan i' morgunútvarpi. Mér
þóttí útvarpsráð og útvarpsstjórn
misbjóða gömlum starfsmanni
með fáheyrðum dónaskap, eink-
um þegar ljóst varð að öllum sem
dagskrárbreytingin varðaði hafði
löngu fyrr verið skýrt frá til-
vonandi morgunpósti, — öllum
nema manninum sem hafði haft
morgunútvarp að aðalstarfi í 15
ár. Ég sendi þvi útvarpsstjóra og
menntamálaráðherra bænar-
skjal, og óskaði þess auðmjúk-
legast að verða leystur undan svo
þungbærri kvöð að þurfa á
gamalsaldri gerast hallærisþulur
i útvarpsdagskrám Páls H. Jóns-
sonar og Sigmars B. Haukssonar.
Ég var bænheyrður.
Það sem Hákarl skrifar um
Pétur Pétursson i fyrrnefndri
grein er venjulegt frétta-
manna-þvaður, og nenni ég ekki
að fara út i' þá sálma, — Pétri er
betur treystandi en öðrum mönn-
um að hirta óuppdreginn stráka-
lýð sem sullar saman óhróðri um
fólk undir dulnefni.
En hver er þá þessi blóðþyrsta
skepna undirdjúpanna, og hvaðan
hefur Hákarl fræði sin um starfs-
menn Útvarpsins?
Gunnar Eyþórsson fréttamaður
hefði ekki þurft aðsignera mynd-
ina af Pétri Péturssyni sem
prýddi titt nefnda grein. Listrænt
handbragð teiknarans dylst eng-
um sem til þekkir, og G.E. hefur
áður dregiö upp skemmtilegar
myndir af samstarfsmönnum sin-
um, — þærskreyta veggi hvildar-
stofu fréttamanna útvarpsins.
Þær eru þó gerðar áður en lista-
maðurinn náöi fullum þroska og
hugkvæmdist hin óhemju smekk-
lega fyndni að láta módeliö kasta
af sér vatni á hurðir og ganga.
Svona smellin klmni hefur ekki
þekkst siðan ádögum Butralda og
verkið lofar meistarann. Sömu
sögu eraðsegja af ritsnilldinni, —
still höfundar er einkar kúnnug-
legur, og það þótt hákarlarnir séu
tveir.
Ogeinmittáþessum júnidögum
berst váleg frétt um landið: einn
mesti stflsnillingur Fréttastofu
Útvarpsins ætlar að hætta þjón-
ustu sinni við hlustendur á
næstunni, en stjórna i þess stað
framkvæmdum islenskra banka-
manna. En maður verður vist að
hafa það, — allt leikur i höndum
slikra manna, stjórn penna og
véla og sambanda, — við megum
sannarlega þakka fyrir að hafa þó
fengið að njóta útvarpsmennsku
Vilhelms G. Kristinssonar siðast-
liðin 8 ár. Vonandi á útvarps- og
sjónvarpsstjárnan einhverja smá
stund aflögu næsta vetur fyrir
Rikisútvarpið.ogíæri þa vei á aö
hann léti til sin heyra á Beinni
linu, i Kastljósi eða einhverjum
ámóta þáttum sem öðrum stil-
snillingi, Kára Jónassyni frétta-
manni lætur svo vel að stjórna.
Ve.gna verðleika sinna heftir Kári
Jónfsson nú verið kjör-
linn formaður Blaðamanna-
félags Islandsi tvfgangoghlaðast
á hann trúnaðarstörf. Gaman
væri að heyra gömlu samstarfs-
mennina VGK og KJ spjalla
saman I útvarpi eða sjónvarpi
einhverntima þegar þeim vinnst
timi til. Hver veit nema Kári
Jónasson noti þá tækifærið og rifji
upp að gamni sínu Siðareglur
Blaðamannafélags Islands sem
honum og hinum stilsnillingnum
eru áreiðanlega efstar I huga i
hvert sinn er þeir drepa niður
penna eða stinga blaði I ritvél. En
hvort slikur boðskapur hefði sið-
bætandi áhrif á blaðamennsku
Hákarls verður að teljast mjög
hæpið, — enda höfundar greina
hans tveir litlir karlar.
Þökk fyrir birtínguna
Jón Múli Arnason