Helgarpósturinn - 12.10.1979, Qupperneq 22

22
„Pssst, heyrðu... Það er
enskur rokkari i sinfóniu-
hlj ömsveitinni", var hvislaö að
Helgarpóstinum á dögunum.
Þetta þóttu tiöindi og við
nánari eftirgrennslan revndist
þetta rétt vera. Maöuriin heitir
Graham Smith, fiðlusnillingur,
svo maður noti sinfóniumálið,
sem kunnastur er fyrir leik sinn
meðhljómsveit Peter Hammils,
Van UerGraaf Generator.Hann
hefur mí vent sinu kvæöi í kross,
horfiö úr skarkala enska popp-
heimsins, og stillir nú strengi
sina meðGuðnýju og Jóni Sen,
og öðrum hljóöfæraleikurum
sinfóniunnar.
Helgarpósturinn hitti Graham
Smith i litlu herbergi i vestur-
bænum, þar sem hann sat og
maulaði harðfisk og spurði fvrst
um hann sjálfan.
Ekki óvenjulegur
ferill
, Kg er frá Chelmsford.
Essex. Ferill minn sem klassik
er var ekkióvenjulegur. ftghóf
fiðlunámið 7 ára gamall og um
12 ára aldur innritaðist ég i the
Royal Academy Of Music. Og
þegar ég lauk skólaskyldunni,
sneri ég mér eingöngu að
tónlistarnáminu. Eftir að ég út-
skrifaðist úr Konunglegu
tónlistarakademiunni var ég
um tima i sinfóniuhljómsveit-
sem heitir Hallé Orchestra, en
fór þaðan t New BBC Orchestra
sem hefur aösetur i Bristol, og
er nú útibú frá aðalhljómsveit
BBC (bresku útvarpshljóm-
sveitinni). Svo fór ég i skosku
BBC hljómsveitina, og endaði
meö Skosku þjóðarsinfóniunni,
þar sem ég var aðstoðar-
stjórnandi (assitent leader)."
— Hvenær gerist þú rokkari?
,,Það var meðan ég var i
Skosku sinfóniunni. Ég vann þá
nokkuð við kvikmyndagerð, og i
gegnum mynd um poppkúltúr-
inn, það fólk sem ég kynntist
meðan á þvi stóð, fékk ég áhuga
á rokkinu. Og komst að þvi að
rokkið á þessum tima — 1970-72
— bauð uppá mikla möguleika
t’l að veita sköpunargleðinni
útrás. Þarsemég hafði þá verið
i sinfónium i 10 ár fann ég hjá
mér þörf til að breyta til, reyna
eitthvað nýtt og öðruvisi en ég
hafði áður fengist við. Ég
stofnaði hljómsveit —
„instrumental”, þ.e. enginn
söngvari — sem var svona
avant garde djassrokkband, og
viö spiluðum um hverja helgi á
grunsamlegum klúbbi, sem hét
Maryland og var i Glaskow."
String Driven Thing
„Og i gegnum spilverk mitt
með þessari hljómsveit var mér
boðið i aðra sem hét String
Driven Thing. Stuttu eftir að ég
gekk i hljómsveitina komst hún
á samning hjá hljómplötufyr-
irtækinu Charisma. Chris
Adams, sem var forsprakki
SDT, samdi lagiö It’s A Game,
og það varð næstum þvi „hit"
með okkur, en varð siöar mjög
vinsælt með Bay City Rollers.
Nú, en sumarið sem við fengum
samninginn komum við fram á
Redding-festivalinu og túruöum
Bretlandseyjar mjög stift.
Einnig ferðuðumst við um
Evrópu og fórum til New York.
String Driven Thing starfaði i
tvöár áður en hún leystist upp.
en ég endurreisti nafnið stuttu
siöar með nýjum mönnum Sú
útgáfa SDT var meira á
amerisku linunni, meira
„funky”. Við fórum i hljóm-
leikaferðir um Evrópu og
Bandarikin og vorum lengi
upphitunargrúppa söngvarans
Lou Reed. En eftir nokkurn
tima kom i ljós að erfiðara var
að halda saman þessari útgáfu
SDT, en hinni fyrri, og ég
hætti.”
Óeirðir á ítaliu
— Nú varstu mikiö í ferða-
lögum á þessum árum þinum
með String Driven Thing, —
lentirðu ekki i einhverjum ævin-
týrum?
,,Jú, þaögeröist margt ævin-
týralegt á þessum feröalögum,
en það sem mér er kannski
minnistæðast var að leika á
ttaliu. Við fórum þangaö með
Lou Reed og hljómleikarnir
voru yfirleitt á iþróttaleik-
vöngum. Og fyrir framan sviðiö
Föstudagur 12. október 1979
Viðtal: Páll Pálsson Myndir: Friðþjófur
voru kommúnistarnir, fyrir
aftan það fasistarnir og við i
miðjunni. Og andrúmsloftið var
mjög þvingað. Einu sinni þegar
við vorum að byrja að spila, og
vorum komnir svona 5-10 sek.
inni fyrsta lagið, fór að rigna
yfir okkur allskyns ávöxlum og
eggjum og vatnspoka-
sprengjum. Þetta var ekki
vegna þess að við vorum svona
lélegir, heldur voru öfgahóp-
arnir aö nota tækifærið til að
vekja á sér athygli. Við vorum
strax drifnir útaf sviðinu og inni
búningsherbergin, en fylking-
arnar runnu saman á miðju
sviöinu og i slagsmálunum eyði-
lagöist meirihluti hljóðfæranna
og magnarakerfisins. Þetta var
i Torino.
Þaö má þvi nærri geta, aö við
vorum mjög hræddir þegar við
áttum að leika i Róm, — en
upphaflega átti ttali'uförin að
hefjast þar, en fyrstu hljóm-
leikunum aflýst einmitt af ótta
viö óeirðir. Og við þurftum að
innbyrða talsvert af alkahóli til
að þora uppá sviðið. 1 fyrstu
virtist alit ætla að fara friðsam-
lega fram, en þegar okkar
númer var hálfnaö fór allt i háa-
loft. Ljósin kviknuðu i salnum
og löggan þusti inn. Þarna var
beitt táragasi og reyk-
sprengjum, og steinar flugu i
allar áttir. Einn lenti i hausnum
á trommaranum og honum
blæddi mikið. Við vorum læstir
inni búningsherbergjunum og
öllum gluggum lokað. Fyrir
utan geisuöu óeirðirnar. Hljóm-
leikarnir fóru náttúrlega útum
þúfúr og Lou Reed — sem var
aðalnúmerið — kom aldrei fram
Þegar þetta spuröist út, hættu
rokkhljómsveitir alveg að
heimsækja ttaliu i langan tima.
Og ég held ég megi segja aö svo
sé enn.”
Van der Graaf
Generator
— Hvenær fórstu aö vinna
meðPeter Hammel og Van Der
Graaf Generator?
„Allan þann tima sem ég var
meðString Driven Thing var ég
mikið i „sessionvinnu” eins og
þaðer kallað þ.e. aðstoðarhljóð-
færaleikari i stúdióum. Af þeim
sem ég aðstoðaði má t.d. nefna
hljómsveitirnar Osibisa og
Greenslade. Ég vann lika með
Steve Hackett (úr Genesis) og
var meðGary Sheerston i laginu
I Get A Kick Out Of You, sem
fór I 4. sæti breska vinsældar-
listans. Eftir að ég hætti með
String Driven Thing tókégsmá
hlé, en fór svo að vinna með
Peter Hammel við sólóplötu
hans Over. Og var eftir það
boðið að ganga i hljómsveitina
Van Der Graaf Generator. Ég
gerði tvær plötur með Van Der
Graaf. The Quiet Sone, The
Pleasure Dome og Vital, sem
var tekin upp á hljómleikum i
MarqueeklúMinum i London.
Við vorum mikið á ferðinni,
mest á Bretlandseyjum og i
Evrópu, en komum einnig viðar
við m ,a. fórum við i hljómleika-
ferð um Skandinaviu, að tslandi
undanskildu auðvitað. Mér
skilst að Islendingar séu í miklu
svelti i þessum málum.
Ég var með Van Der Graaf i 1
1/2 ár. en þá lögðum við hljóm-
sveitina niður. Við vorum nefni-
lega ekki á „commercial-lin-
unni” og farnir að eyða meiri
peningumen við fengum inn. Og
hættum til þess að eiga góðar
minningar um hljómsveitina og
áður en við værum komnir i
botr.luusa skuld við hljómplötu-
fyrirtækið.
Eftir það hef ég að mestu
vei ið með Peter Hammel
á svona minniháttar
hljómleikaferðum og
ódýrum. Nú siðast i
byrjun þessaárs,þá
ferðuðumst við um
öll Bandarikin á
rúmlega 5 vikum.”
Til íslands
— Af hverju komstu hingaö til
tslands?
„Frá þvi ég hætti i Van Der
Graaf hef ég verið „freelance-
rokkari” og afkoma minháð til-
fallandi störfum. Og með þvi
þetta var orðið meira peninga-
legt spilverk, en minna það sem
hafði verið upprunaleg ætlun
min með þvi að fara i rokkið, að
öðlast tónlistarlegt frelsi, — þá
ákvað ég að söðla um og fara
aftur I klassikina. Ég sá
auglýsingu frá Sinfóniuhljóm-
sveit Islands i ensku blaði, þar
sem auglýst var eftir fiðlara, og
hafandi alltaf langað til að
kynnast tslandi, eftir að ég sá
kvikmynd um það, ákvað ég að
sækja um stöðuna.
— Likarþér veli Sinfóniunni?
„Já. ég er ánægður. Ég
byrjaði á þviað fara með hljóm-
sveitinni í landreisu sem er
nýafstaðin, og hún gekk alveg
ljómandi vel og var mér mjög
lærdómsrik. Það er mjög gott að
vinna með þessari hljómsveit,
þvi þó standardinn sé hár, þá
kemur hann ekki i veg fyrir að
innbyrðis samband hljóðfæra-
leikaranna sé gott
Bjór — harðfiskur
— Saknarðu einhvers úr
menningu heimalands þins, sem
ekki er fyrir hendi hér á landi?
„Já, pöbbanna. Að geta ekki
lallað á kvöldin útá næsta götu-
horn og tekið eitt „pint” i róleg-
he'tum. Einnig sakna ég ind-
versku matsölustaðanna,
Annars er ég mjög hrifinn af
landinu og sundlaugarnar hér
bæta mikiö til upp pöbbaleysið,
og harðfiskurinn missi ind-
versku matsölustaðanna. —
— Áttu þér einhver önnur
áhugamál en tónlist?
Jájá, ég les heilmikið, aðal-
lega bækur um heimspeki og
skáldsögur. A Englandi var
aðaltómstundagaman mitt
sveppafræði, sem ég tók mjög
alvarlega og eyddi oft heilum
dögum i að ráfa um skógana og
skoða hinar ýmsu sveppateg-
undir. En hér er þvi miður litið
um sveppi. Stjörnuspeki er
einnig mitt áhugamál og
aiheimspælingarnar — uppruni
hans og þar f ram eftir götunum.
Og ég er að skrifa bók um
reynslu mina i Skosku sinfóni-
unni og öðrum hljómsveitum —
dálitla satiru. Jájá, ég á mörg
önnur hugðarefni en tónlist.”
— Hefuröu eitthvað fengist
við tónsmiðar?
„Það fer nú litið fyrir þvi. Ég
hef svo sem samið talsvert, en
litiö hefur það borist til eyrna
almennings.
Klassik og rokk
— Margir telja að klassiska
tóniistin og rokkiö eigi enga
samleið — hvaö finnst þér?
„Aður fyrr þóttu þetta tveir
óskyldir hlutir en i lok siðasta
áratugs fóru menn aö gera sér
grein fyrir þvi aö rokkið er form
sem býöur uppá mikla mögu-
leika. Siðan hafa æ fleiri svo-
!
i
i
I
i
i
„LÍF ROKKARANS
ER EKKI ENDA-
LAUS VEISLA”
Rætt við Graham Smith, fyrrum fiðlara bresku
rokkhljómsveitarinnar Van Der Graaf Generator,
sem nú leikur með Sinfóníuhljómsveit íslands
helgarpósturinru
kallaðir klassikerar fengið
áhuga á þessu tónlistarafbrigði.
Ég held að það sem raunveru-
lega hefur verið að gerast i
þessu sambandi. sé að rokkar-
arnir hafa öðlast meiri tækni á
hljóðfæri sin — þó svo enn séu
margir rokkarar sem kunna
ekkert til verka — og sumt i
rokkinu er orðið ekkert annað
en það sem kallað er nútíma-
tónlist eða nýkiassik. Annars er
kannski erfitt fyrir mig að segja
til um þetta, þvi þetta hefur svo
lengi verið i rauninni einn og
sami hluturinn fyrir mér. En ég
held að fólk, sem horfir aðeins i
eina átt i þessu tilliti — hvort
sem það er klassik eða rokk —
fari mikils á mis, án þess ég sé
að segja að það hafi ekki rétt á
þvi. En þá á það ekki að for-
dæma t ó n 1 i s t a r s m ek k
annarra.”
ímvnd rokkarans
— Nú litur lif rokkarans oft út
fyrir aö vera mjög æsilegt. og
fyrir suma kannski eftirsóknar-
vert, — sifellt Útúr eða inni
rollsa, umkringdur mannfjölda,
lúxuslif á dýrum hótelum,
einkaþotur osfrv. Er þetta
svona?
„Jú, maöur kannast svo sem
við þessa imynd.en hún er röng.
Þettaer kannski svona hjá þeim
stærstu, t.d. Rolling Stones og
Elton John, en almennt séð er
þetta ekki svona. Þetta er
lif fullt af andstæðum. Eitt
kvöld var ég i svona
lúxusveislu sem hljómplötu
fyrirtæki hélt á lúxus-
hóteli en það næsta svaf
ég í bil. Það er m jög sérstakt að
vera „on the road” með rokk-
hljómsveit og er kannski mjög
raunveruiegt lif, — alltaf eitt-
hvað að koma uppá og þú ert
aldrei öruggur með neitt, og
maður verður að leita að hinu
stabila i sjálfum sér. Og þetta er
langt frá þvi að vera endalaus
veisla, eins og margir virðast
halda, og oft mjög erfitt likam-
lega.”
— En þetta með eiturlyfja-
notkun rokkara?
„Já, það verður að segjast
eins og er, að það er nokkuð
mikið um eiturlyf i þessum
bransa. En það er ekki siður
mikið um þá sem nota þau ekki
drekka ekki, og sumir borða
meira að segja ekki kjöt, —
þannig að þegar fólk heldur að
rokktónlist og eiturlyf séu tvær
hliðar á sama peningi þá er það
af vanþekkingu á lifi rokkarans,
alveg eins og þetta með „lúxus-
inn”.
— En af hverju heldur fólk
þetta?
„Það er ekki gott að segja,
hvað veldur þessari van-
þekkingu fólks. Kannski er
þetta mest umboðsmönnum
hljómsveitanna að kenna. Þeir
eru alltaf að reyna að búa til
einhverja absúrd imyndir af
sinum mönnum, til þess að
vekja á þeim athygli — bæði
meðal almennings og ekki sist
hljómplötfyrirtækja — og gera
þá öðruvisi en fólk er flest.
Þetta er tóm blekking.”
Á djasskvöldi
— Að lokum Graham — hvað
ætlarðu að vera lengi á Islandi?
„Það er erfitt að segja til um
það. Samningur minn við
Sinfóníuna er til eins árs, en ég
gæti allt eins orðið hér eitthvað
lengur. Það fer eftir aðstæðum,
hvort þeim likar við mig og mér
við þá. Mig langar lika til að
spila eitthvað rokk á meðan ég
er hér. Um daginn lék ég á
djasskvöldi i Stúdentakjallar-
anum og ég vona að það verði
framhald á þvi.”
Graham með fyrrum félögum
sinum I Van Der Graaf
Generator eins og þeir birtast á
umslagi plötunnar The Quiet
Zone