Helgarpósturinn - 21.11.1980, Qupperneq 3

3
___halrjarpncztl irinn Föstudagur 21. nóvember 1980
Engar heildarupplýs-
ingar
liggja fyrir
Þannig má halda lengi áfram
ogvelta upp fleiri reiknisdæmum
og fróölegum tölum i þessum
búskaparháttum rikisins.
Yfirgripsmiklir bálkar um
ábúöar- og jarðalög virðast ekki
ennþá þess megnugir aö leiörétta
og laga þaö gifurlega misræmi og
undirmat sem viðgengst i þessari
rikisjarðapólitik allri.
„Þetta er flókiö mál og yfir-
gripsmikiö,” sagði Skafti
Benediktsson deildarstjóri i
jaröadeild landbúnaðarráöu-
neytisins. Eru þaö orö aö sönnu,
þvi heildarupplýsingar um leigu-
verösþróun raunverulegar eignir
rikisins á jöröunum, tekjur
ábúenda af hlunnindum (sem i
sumum tilfellum skipta milljón-
um á ári hverju), o.s.frv. liggja
hvergi fyrir samandregnar,
nema ef vera skyldi hjá rikis-
endurskoöun. Fór Helgarpóstur-
inn fram á að fá aö blaða i gögn-
um Rikisendurskoöunar sem
tengjast rikisjöröum, en Jón
Ólafssonhjá stofnuninni sem hef-
ur meö þessi mál aö gera, kvaöst
ekki geta leyft slikt og sagöi
þessar upplýsingar eiginlega
ekkert annaö en óformlegt vinnu-
plagg, sem stofnunin ynni eftir.
Tap
Af þvi sem hér hefur komið
fram, má ljóst vera aö það er
langur vegur frá þvi aö rikis-
sjóður hagnist á útleigu rikis-
jarða. í rikisbókhaldi frá 1977
voru tekjur hins opinbera af rikis-
jöröum 5 milljónir króna, en
fjárveiting til rikisjaröa á árinu
1979 voru 40 milljónir. I rikis-
bókhaldi fyrir 1978, sem enn er
ókomið út er gert ráö fyrir þvi aö
skrá yfir allar rikisjaröir fylgi og
þar munu tiunduð hlunnindi sem
jöröunum fylgja .Þar munþó ekki
koma fram i hvaða stærðar-
gráöum hlunnindin eru, eða hve
miklar húseignir fylgja jöröinni.
Og ennþá eykst kostnaöur af
rikisjöröum, þvi 1 frumvarpi til
f jarlaga fyrir áriö 1981, þá er gert
ráð fyrir aö framlag rilcisins
vegna ríkisjaröa verði krónur 200
milljónir og er þar um aö ræða
153% hækkun frá fyrra ári. Fjár-
veiting þessi er a) til aö greiöa
fráfarandi af ríkisjöröum (þeim
ábúanda sem flytur af jörðinni)
fyrir endurbætur á landi og
húsakosti, b) til að greiða
framlög rikissjóös til
framkvæmda á rikisjörðum og c)
tilað greiöa skatta, tryggingar og
viöhald jarða sem ekki eru i ábúö.
Biðröð
Samkvæmt upplýsingum
Skafta Benediktssonar eru
ábúendaskipti á rfkisjörðum ekki
óalgeng i seinni tíö. Þaö hefur
færst i vöxt að fólk af mölinni leigi
rikisjaröir. en gefst siöan upp á
búskapnum eftir skamma hrið.
Yfirleitt mun talsverð ásókn i
rikisjaröirnar og biða menn i
löngum röðum eftir að fá þær
leigðar, enda ætti leigugjaldið
ekki að verða ábúendum ofviða.
Hins vegar þurfa nýir ábúendur
aðleggja út i vmsan kostnað ann-
an, eins og t.d. aö koma sér upp
bústormi og tækjakosti.
Þess má geta i framhjáhlaupi,
að ýmsar rikisstofnanir nýta
jarðir rikisins, svo sem kirkju-
málaráðuneytiö undir prests-
setur, Rannsóknarstofnun land-
búnaðarins, Skógrækt rikisins,
Vitamálaskrifstofan, Orkustofn-
un og fleiri stofnanir. Prests-
setrin eru þarna i meirihluta og
mörg hver eru þau staðsett á
„feitustu” jörðunum. Má þar t.d.
nefna prestssetrin á Reynivöllum
i Kjósarsýslu, Melstaö i Stranda-
sýslu og Hof i Norður-Múlasýslu,
en allar þessar jaröir eru rikar af
laxveiöihlunnindum (Laxá i Kjós,
Miðfjarðará og Hofsá). Renna
tekjur af hlunnindunum til
viðkomandi presta. Og úr þvi
minnst er á prestssetrin þá hefur
heyrst aö kirkjan telji aö rikis-
sjóöur skuldi kirkjunni ennþá
umtalsverðar fjárhæöir fyrir
gamlar kirkjujarðir, sem hafa
færst yfir á hendi landbúnaöar-
ráðuneytisins og fleiri ráöuneyta.
Að öllu samanlögöu ’virðast
þær upplýsingar sem á annaö
borð eru á lausu um málefni
tengd hinum rúmlega 800 rikis-
jörðum leiða i ijós að á þessu sviði
virðist rikissjóður hreint ekki
vera i hlutverki hins fégráðuga
landsdrottins. Þvert á móti
greiöir rikissjóöur tugi milljóna á
ári tíl að halda þessum jöröum i
byggð. Einhver kynni að spyrja,
hvort þarna væri rikissjóði ekki i
lófa lagið, að draga úr umfram-
framleiðslu landbúnaðarafurða,
með þvi einu aö leggja rikisjarðir
ieyðiþegar ábúendaskipti verða.
Arnarbæli f ölfusi. Arsleiga fyrir þessa jörð, sem á myndinni er reynd-
ar umflotin vatni, er 12 þúsund krónur.
Engar hreyfingar virðast þó i þá
átt.
Og á meðan greiða sumir
ábúendur 100 krónurnar sfnar,
sem ieigugjald fyrir jörð, húsnæöi
og hlunnindi. Og þetta er á þvi
herrans ári 1980, þegar einn
mjólkurlitri er rúmlega þrefalt
dýrari.
Felixstowe
alla þriöjudaga
Weston Point
annan hvern
miðvikudag
Hafdu samband
EIMSKIP
SIMI 27100
UMBOÐIÐ
fwrVAR HELGASON
.. -u...^«prslun Rauöageröi 5
hlutaverslun
ir 84510 — 84

DATSUN CHERRY DE LUXE
65 bílar fyrirliggjandi
Tilboðsverð kr. 6.950.000
Innifalið t.d.: útvarp, vinnukona á afturrúðu,
pluss-sæti, pluss-teppi:
Árgerð 1981
essesses

Við erum ekki að bjóða bíl frá Evrópu eða Ameríku — heldúr
toppinn frá japönskum bílaiðnaði Greidslukiör v/ð a//ra hæfi