Helgarpósturinn - 09.01.1986, Page 26

USTAU PPGJOR 1985
húseigendur leggja mikinn metnað og
vinnu í að útvega það besta sem framleitt er
í kvikmyndaheiminum hingað til lands.
Af íslenskum kvikmyndum voru frum-
sýndar sex kvikmyndir ef telja á Nickel
Mountain þar á meðal. Atkvæðamestur er
Þráinn Bertelsson með tvær myndir,
Skammdegi og Löggulíf. Aðrar myndir voru
Hvítir Mávar Stuðmanna, Hringurinn eftir
Friðrik Þór Friðriksson og þýsk/íslenska
myndin Svart og sykurlaust í leikstjórn Lutz
Konermanns. í heild var íslenska framleiðsl-
an fremur bágborin hvað listræn og tæknileg
gæði snertir.
Hér á eftir fer listi yfir 10 bestu myndir
kvikmyndahúsanna á liðnu ári að mati HP:
1. Amadeus — bandarísk, árgerð 1984, leik-
stjóri Milos Forman (Háskólabíó).
2. Paris, Texas — þýsk/frönsk, árgerð 1984,
leikstjóri Wim Wenders (Háskólabíó).
3. Zelig — bandarísk, árgerð 1983, leik-
stjóri Woody Allen (Austurbæjarbíó).
4. Witness — bandarísk, árgerð 1984. Leik-
stjóri Peter Weir (Háskólabíó).
5. Killing Fields — bandarísk, árgerð 1984.
Leikstjóri Roland Joffe (Háskólabíó).
6. Blood Simple — bandarísk, árgerð 1984.
Leikstjóri Joel Coen (Tónabíó).
7. Prizzi’s Honor —bandarísk, árgerð 1984.
Leikstjóri John Huston (Bíóhöllin).
8. The Cotton Club — bandarísk, árgerð
1984. Leikstjóri Francis F. Coppola (Bíóhöll-
in).
9. Passage tö India — bresk, árgerð 1984.
Leikstjóri David Lean (Regnboginn).
10. The Man Who Knew Too Much — banda-
rísk, árgerð 1956. Leikstjóri Alfred Hitch-
cock (Laugarásbíó). ^
JAZZ
Djassárið 1985 var gjöfult íslenskum. Þrjár
íslenskar djassskífur litu dagsins Ijós. Þessi
ófétis jazz með Ófétunum, Björn Thorodd-
sen með gítarleikaranum ágæta og Fascinat-
ing Voyage með Árna Egilssyni og amerísk-
um félögum með Ray Brown í broddi fylking-
ar. Djass eftir Jón Múla Árnason, fyrsta ís-
lenska djassbókin, kom á prent og Jazzvakn-
ing hélt mikla hátíð í tilefni tíu ára afmælis
síns. Þar léku margir en fyrir íslenskt djasslíf
var mest um vert er Niels-Henning 0rsted
Pedersen, Ole Kock Hansen og Pétur Öst-
lund ásamt íslenskum strengjakvartetti
fluttu fjögur íslensk þjóðlög í útsetningu Ole
Kocks, svoog verk eftir Gunnar Reyni Sveins-
son og Jón Múla — norræn samvinna einsog
hún gerist best. Rúnar Georgsson hélt til
Danmerkur að leika með Radioens Big Band
og Kristján Magnússon og félagar léku á
djasshátíð í Færeyjum. Jón Páll kom á djass-
festíva! Jazzvakningar og lék einsog aldrei
fyrr. Semsagt: íslandsdjassinn í blóma —
meiri djass en fyrr í ríkisfjölmiðlunum og
Léttsveit Ríkisútvarpsins varð að veruleika
og vonandi starfar hún áfram!
Engar stórfelldar nýjungar komu fram í
djassheiminum á síðasta ári. Undirritaður fór
á Norðursjávardjasshátíðina í Haag og hlust-
aði á þversnið djassins og hreifst einna mest
af Miles Davis, Keith Jarrett og Sun Ra. Miles
er sifrjór þó rafmögnun tónleika hans sé oft
á kostnað styrkleikabreytinga — þær koma
þó vel fram á hljómplötum hans og á þeirri
nýjustu: You’re Under Arrest (CBS) leikur
hann m.a. Time After Time eftir Sidney
Lauber og leitar til popplaga nútímans
einsog djassleikarar millistríðsáranna leit-
uðu fanga í dægurlögum síns tíma. Seinni
standardaskífa Keith Jarretts kom út á árinu:
Standards 2 (ECM). Af öðrum athyglisverð-
um skífum er hingað bárust má nefna Eter-
nal Traveller með Niels-Henning 0rsted
Pedersen (Pablo). Einsog alltaf kvöddu marg-
ir mætir djassmenn þessa lífstjörnu og skulu
þeir helstu nefndir í tímaröð: Kenny Clarke,
Zoot Sims, Chris Woods, Philly Joe Jones,
Joe Jones, Cootie Williams og Big Joe Tur-
ner. Chris Woods var sá eini þessara er
komið hafði til íslands, en það gerði hann í
tvígang. Fyrst sem einleikari í stórsveit Clark
Terrys og síðar í fylgd konu sinnar og blés þá
ásamt Ted Daniel á Hótel Sögu. -VL
ROKK
Árið 1985 var sögulegt hvað popptónlist
varðar. Þar ber vitaskuld hæst Live Aid
hljómleikana í Bretlandi og Bandaríkjunum
í júlímánuði síðastliðnum. Tónlistin sjálf, sem
flutt var, markaði svo sem engin tímamót,
heldur framtakið. Tæknilega séð heppnuðust
Live Aid hljómleikarnir einnig afbragðs vel.
Stjórnendur Ríkisútvarpsins báru náttúru-
lega ekki gæfu til að skynja mikilvægi at-
burðarins. Þeir sáu aðeins popp og það er
grýla í þeirra augum. Tónleikarnir sjálfir
voru hins vegar einungis meðalið; tilgangur-
inn var vitaskuld sú stórkostlega fjársöfnun
sem fór fram samhliða hljómleikahaldinu og
sá hugur sem fylgdi máli. Íslenskir sjónvarps-
áhorfendur sáu því aðeins brotabrot af öllu
því, sem boðið var upp á frá 11 fyrir hádegi
til klukkan þrjú næstu nótt.
Fjölmörgum stjörnum skaut upp á stjörnu-
himininn á liðnu ári. Á þessari stundu er erf-
itt að spá um hverjir falla útbrunnir til jarðar
og hverjir fá að lifa. Fljótt á litið gæti maður
ímyndað sér að Lloyd Cole And The Com-
motions, Fine Young Cannibals og Simply
Red ættu eftir að gera það gott í framtíðinni.
í Bandaríkjunum ræður öldungaveldið enn
ríkjum en einhverjar hræringar eru þó
merkjaníegar meðaí yngri manna, svo sem
Green On Red, Jason And The Scorchers og
jafnvel Los Lobos.
Margar góðar plötur komu út á árinu 1985
og þar af nokkrar býsna merkilegar. Dire
Straits sendu til að mynda frá sér sína fyrstu
stúdíóplötu í þrjú ár. Á plötunni Brothers In
Arms blönduðu Mark Knopfler og félagar
hans saman léttaviktarpoppi, kröftugu rokki
og sannkölluðu ljúfmeti með kröftugum
textum gegn stríðsbrölti. Engan man ég, sem
sæmdi plötuna meistaraverksnafnbót, en
fáir urðu til að hallmæla henni. Ef nokkrir.
Dream Of The Blue Turtles, fyrsta sóló-
plata Stings, þótti einnig gæðagripur. Varla
er hægt að merkja Policestefnuna nema í
mesta lagi í einu lagi plötunnar. Þess í stað
beitir Sting djössuðu fönki sums staðar, djassi
annars staðar og víða er einnig að finna tón-
list, sem eiginlega er ekki hægt að nefna
öðru nafni en Sting-músík. Eftir velgengni
Dream Of The Blue Turtles er framtíð hljóm-
sveitarinnar Police í enn meiri óvissu en
áður.
íslensk hljómplötuútgáfa var nokkuð
óvenjuleg á liðnu ári. Útgáfufyrirtækin
drógu verulega saman seglin eða felldu þau
jafnvel alveg. Því streymdu einstaklingarnir
fram á sjónarsviðið, sumir einungis vopnaðir
trúnni á eigið ágæti og skítsæmilegu veðláni
úr einhverjum bankanum. íslenskar plötur
voru jafnbetri á árinu en oft áður. Sárafáar
voru slæmar og enn færri stóðu upp úr. Her-
bert Guðmundsson kom áreiðanlega mest á
óvart á árinu með plötu sinni Dawn Of The
Human Revolution. Aðallega þó vegna þess
að fæstir áttu von á nokkru úr þeirri áttinni!
Sannast að segja bjuggust menn ekki held-
ur við neinu stórkostlegu frá Gunnari Þórð-
arsyni. Hann virðist helst einbeita sér að eig-
in hljómsveit og uppsetningu stórra
skemmtiatriða fremur en hann ætlaði sér
einhverja hluti á hljómplötu. Gunriar er orð-
inn rólegur fjölskyldufaðir, lifir heilsusam-
legu lífi og tekur tónlistina, heyrist mér, sem
hverja aðra iðn. Því kom platan Borgarbrag-
ur Gunnars Þórðarsonar þægilega á óvart.
Til hennar er vandað í hvívetna og ekkert
sparað.
Ómögulegt er að spá um það hvaða ís-
lenskir tónlistarmenn eigi eftir að Iáta að sér
kveða á nýbyrjuðu ári. Ýmsir sleikja nú sár
sín eftir fjárhagsleg áföll samfara plötuútgáfu
síðasta hausts og hugsa sig áreiðanlega um
tvisvar áður en lagt verður í frekari ævintýri.
Maður leyfir sér þó að vona að Megas sendi
frá sér plötu á árinu og sömuleiðis Bubbi
Morthens. Eiríkur Hauksson stendur einnig
sterkur og keikur eftir sitt framlag á árinu,
fyrst með Drýsli og síðan Gunnari Þórðar-
syni. Nú, hver veit svo nema oss hafi frelsari
fæðst einhvern tímann á síðasta ári. Það er
eiginlega kominn tími á einn slíkan.
„Dett út
annað slagið“
Hallbjörn Hjartarson á við minnisleysi að
glíma eftir að hafa lent í alvarlegu bílslysi, en
engu að síður sendi hann frá sér hljómplötu
fyrir jólin, með kántrýlögum að sjálfsögðu.
Kúreki á suðurleid er nafn nýjustu
breidskífu Hallbjörns Hjartarsonar,
en verið er að koma fiermi fyrir í
rekkum plötubúðanna um þessar
mundir. Eins og nafn verksins ber
með sér eru hér enn á ferðinni
sveitasöngvar frá þessum maka-
lausa músíkmanni af Skagaströnd.
Þetta er fimmta kántrýplatan hans,
að meðtaldri plötunni með kvik-
myndatónlist Kúreka norðursins.
Það ku kveða við nokkuð annan tón
á þessari nýjustu plötu Hallbjörns
en menn eiga að venjast frá honum.
Hann segir sjálfur að . . .
„ .. . einn ólyginn maður taldi
þetta vera sjö sinnum betri plötu en
allar hinar sem komið hafa út með
mér. Annar kvað þetta vera tíma-
mótaverk, enn annar að lögin væru
gjörólík öllu því sem Hallbjörn
Hjartarson hefði sent frá sér áður."
— Og þessir menn hafa heyrtplöt-
una?
„Jahá, eða ég meina, bara kass-
ettuna. En það er sama.”
— Hvaða nýi tónn er þetta sem
kemur fram á plötunni?
„Það er nú það. Nú seturðu mig í
svolítinn vanda, vinur minn. En ætli
nýi tónninn felist ekki bara í öllum
hijóðfæraleiknum. Sennilega líka í
því hvernig hljóðfærin eru valin
saman. Aldrei þessu vant nota ég til
dæmis engar fiðlur til að auka á
kántrýblæ laganna minna. Aftur á
móti nota ég núna í fyrsta skipti
munnhörpu. Það er til að bakka upp
tregann í þeim lögum sem hann
26 HELGARPÓSTURINN
þarf að vera í, en þau eru nokkur,.
svoleiðis.”
— Hvert erþema textanna hjá þér
núna?
„Það er þetta sem allt snýst um í
samfélaginu okkar, vona ég. Þú
veist; ástin og vináttan manna á
milli.”
— Ertu ástfanginn, Hallbjörn?
„Já, auðvitað er ég það. Eg er gift-
ur maður.”
— Og þá vœntanlega hamingju-
samur?
„Að svo miklu leyti sem hægt er
að vera það. Ég meina, miðað við
allt þetta basl sem maður stendur í,
en jrað er allskonar ...“
— 777 dœmis?
„Ja, bara rekstur Kántrýbæjar.
Hann hefur gengið svo voðalega
illa. Bara alltaf tap.“
— Baslið er ekkert að draga úr
þér kjark og þor?
„Alls ekki. En þó verð ég að viður-
kenna — og nú tala ég við þig í ein-
lægni — að mjög alvariegt bílslys
sem ég lenti í hérna í Reykjavík fyrir
tveimur mánuðum — hefur farið
svolítið illa með mig.“
— Hvernig þá?
„Ja, ég get bara sagt þér að þegar
ég vaknaði til meðvitundar eftir
margra tíma mók uppá spítala, höf-
uðkúpbrotinn, rifbeinsbrotinn, við-
beinsbrotinn, kjálkabrotinn, tann-
brotinn og marinn út um allt og fatt-
aði fyrst virkilega hvað hefði eigin-
lega skeð með mig, þá var ég nú
bara frekar ósáttur með lífið og til-
veruna.”
— Af hverju?
„Veit ekki. Þarna var ég náttúr-
lega ekki búinn að jafna mig í höfð-
inu. Ofsalega ringlaður. En það
fyrsta sem ég mun hafa sagt eftir að
hafa séð ástandið á kroppnum, var
eitthvað á þessa leið: Til hvers að
vera að sleppa manni í gegnum
þetta fyrst maður þurfti endilega að
lenda í þessu á annað borð? Ég var
svo virkilega ósáttur við að hafa
þurft að lenda í þessu. Fannst þetta
óréttlátt.”
— Ertu búinn að ná þér að fullu
núna?
„Nei, vinur minn. Það get ég ekki
sat. Ég hef þurft að glíma við minn-
isleysi allt frá því ég lenti í þessu.
Fyrstu dagana fannst mér bara
alveg eins og minnið væri alveg
horfið. En það hefur sem betur fer
smám saman verið að koma aftur.
Ég dett samt ennþá út annarslagið.
Ég er líka alveg ofsalega óstöðugur
á fótunum ennþá. Þegar ég geng er
svona eins og ég sé svolítið íðí. Ef ég
stend upp snögglega er líka viðbúið
að ég falli fram fyrir mig. Ég er svo
valtur. Svo má ég ekki snúa höfðinu
harkalega frá vinstri til hægri. Þá
finn ég rosalega til. Það er bara eins
og heilinn slengist til inni í hausnum
á mér við það.“
— Þetta hefur líkast til háð þér við
upptöku plötunnar?
„Vinur minn. Nú skal ég segja þér.
Þetta slys gerðist akkúrat daginn
eftir að ég hafði lokið við að taka
upp síðasta lagið. Það mátti sko ekki
„Ég var virkilega
ósáttur við að hafa
þurft að lenda í
þessu"
á tæpara standa.”
— Finnst þér þetta skrítin til-
viljun?
„Já, en ég hef enga skýringu á
henni. Eftir á að hyggja finnst mér
samt eitt furðulegt. Þetta síðasta lag
sem ég nefndi heitir Bænin og svo
lendi ég í þessu strax daginn eftir."
— Víkjum aftur að plötunni. Hvað
býstu við að selja mikið af henni?
„Yfirleitt hafa plöturnar mínar
selst i svona 1400 til 1700 eintaka
upplagi. Ætli það verði ekki eitt-
hvað svipað með þessa.”
— Hverju kostarðu til á móti?
„Það fara eitthvað yfir 300 þús-
und krónur í þetta úr eigin vasa.”
— Ertu svo þessi kúreki á suður-
leið eins og nafn plötunnar gefur í
skyn?
„Já, vinur minn. Bæði í huganum
og raunveruleikanum.”
— Hvenœr megum við sunnan-
menn búast við þér?
„Þegar ég hef reddað mér íbúð,
sem verður vonandi fljótlega.”
— Og draumurinn er, Hallbjörn?
„Að geta opnað virkilega smartan
Kántrýbæ hérna í borginni.”
— En ef það tekst ekki?
„Ætli ég myndi þá ekki ráða mig
sem kokk á einhvern stað, enda er
ég alvanur öllu slíku. Tel mig reynd-
ar svolítið flínkan á því sviði.”
— Heldurðu að þú munir sakna
Skagastrandar?
„Skagaströnd hefur alla tíð átt
mitt hjarta. Þegar ég var unglingur
í skreppitúrum hérna syðra kom
það alltaf ofsalega illa við mig þegar
það kom spurningarsvipur á fólk
þegar ég sagði hvaðan ég væri. Þá
vissi enginn hvar þessi fæðingarbær
minn var á íslandi. Á þessum árum
hét ég því að þegar ég yrði fullorð-
inn skyldi ég gera allt sem ég gæti til
þess að koma fólki í skilning um það
hvar Skagaströnd væri. Núna, sem
miðaldra maður, tel ég mig alls ekki
hafa svikið það loforð.” —SER.