Haukur - 01.07.1912, Page 12

H A U K 0 R.
Smásög'ur úr ýmsum áttum.
J*að var líka snjallræði.
Það var árið 1639. Spánverjar höfðu telcið bæinn
Arras, og frakkneska hershöfðingjanum, Saint Preuil, hafði
hugkvætnzt ágætt ráð til pess, að ná bænum aftur á sitt
vald. Hann var alveg sannfærður um, að ráðið hlyti
að gefast vel, og höfuðsmaður einn, Courcelles að nafni,
átti að annast um framkvæmd þess.
»Þjer haflð orð fyrir að vera duglegur herforingi«,
mælti Saint Preuil við höfuðsmanninn, »og jeg hefl þess
vegna valið yður til að framkvæma djarftefli nokkurt,
sem er þess eðlis, að þjer verðið stórfrægur maður, ef
það lánast vel. Pað sem um er að ræða, er það, að
taka bæinn Arras, með þvi að koma að honum óvörum,
og í því skyni hefl jeg hugsað rnjer þetta ráð: Þjer
farið í bóndabúning og takið á yður bóndagervi, farið
svo inn í bæinn, og talið þar við einhverja, sem þjer
hittið, og komið því til leiðar, að þjer veröið grunaður
um að vera spæjari. Pjer verðið þá handsamaður og
fluttur í varðhald, og það verður sjálfsagt höfð fljóta-
skrift á rjettarrannsóknunum, eins og vant er, þegar um
spæjara er að ræða, og þjer verðið umsvifalaust dæmd-
ur til dauða. Eins og þjer vitið, er það siður i Arras,
að allar aftökur fara fram á gálgahólnum, sem er fyrir
utan bæinn, og á því byggi jeg einmitt áætlun mína.
Skammt frá hliði bæjarins, sem hópurinn verður að
fara um til aftökustaðarins, læt jeg menn liggja í leyni,
og þegar farið verður með yður til gálgans taka menn
mínir hliðið. Svo kem jeg með meginherinn, tek bæinn
herskildi, og bjarga yður. Hvernig lýzt yður á þetta
áform ?«
»Það er ágætt«, svaraði höfuðsmaðurinn. »En þó
held jeg, að það sje rjett að íhuga það betur«.
»íhugið þjer það þá«, mælti Saint Preuil, »og segið
mjer svo á morgun, að hvaða niðurstöðu þjer hafið
komizt«.
Daginn eftir kom Courcelles á fund hershöfðingjans.
»Mjer virðist ráð yðar reglulegt snjallræði« mælti
hann. »Jeg vildi einungis biðja yður að gera eina ó-
verulega breytingu á fyrirkomulaginu, sem sje þá, að
jeg verði látinn stjórna fyrirsátinni, og að þjer leikið
sjálfur lilutverk spæjarans«.
Óvænt tíðindi.
Fyrir mörgum árum var jeg farandsali, og ferðað-
ist þá frá einum bæ til annars með sýnishorn af ýmis-
konar vörum. Einn dag fjelck jeg símskeyti að heiman
um það, að konan mín væri búin að eignast son. En
af því að kona mín var mjög veik síðari hluta dagsins,
skrifaði læknirinn annað símskeyti, óskaði mjer til ham-
ingju með soninn, skýrði mjer frá veikindum konunnar,
og bað mig að koma sem fljótast heim, því að hann áleit
veikindin ekki hættulaus.
Pegar læknirinn hafði skrifað símskeytið, fjekk
hann vinnukonunni það, en þessi bráðgáfaða stúlka
stakk því í vasa sinn, og gleymdi þvi þar með öllu.
Daginn eftirátti jeg af tilviljun leið fram hjá heim-
ili mínu, og kom þess vegna við þar. Konunni minni
leið þá mjög vel eftir atvikum, og jeg hjelt því áfram
ferð minni með járnbrautinni. Enginn minntist á sím-
skeyti læknisins, því að allir töldu sjálfsagt að jeg hefði
fengið það.
Hálfum mánuði síðar fann vinnukonan símskeytið
í vasa sínum, og þegar hún hafði ráðfært sig við unn-
usta sinn, lögregluþjóninn, rjeð hún það af, að senda
skeytið án þess að minnast á það við aðra.
Pað er varla hægt að hugsa sjer, hve forviða jeg
varð, þegar jeg kom um kvöldið heim í gistihús það,
sem jeg hjelt til í, og fann þar símskeyti til mín, dagsett
þá um morguninn, og sá að í því stóð:
»Oska yður til hamingju mcð nýtæddan son. Kon-
an yðar veik. Komið sem fljótast.
Ekmann læknir«.
Jeg hljóp þegar af stað til járnbrautarstöðvanna,
og fór heim með næstu eimlest. Jeg hafði aldrei á sefi
minni heyrt annað eins og þetta. Tveir drengir — með
hálfsmánaðar millibili.
Jeg æddi eins og óður maður upp stigann, og gerði
konuna mína dauðskelkaða með því að lilaupa úr einu
herberginu í annað til þess að leita að síðari drengnum-
En jeg fann hvergi nema þennan eina.
Loksins játaði vinnukonan það háskælandi fyrir
okkur, hvernig á þessu stæði, og sama daginn auglýsb
jeg í blöðunum, að jeg vildi fá mjer greinda og áreiðan-
lega vinnukonu.
Krókur á mót.i bragði.
í veitingahúsi einu í Álaborg á Jótlandi sátu nýlega
fjórir ungir menn að drykkju. Peir urðu að lokum tölu-
vert ölvaðir, og lentu í áflogum, eins og oft ber við, og
brotnaði þá hjá þeim slólfótur.
Einum þeirra dettur þá snjallræði í hug. Hann
stingur upp á því, að þeir fari allirfjórir til læknis eins
í grendinni, og biðji hann að binda um fótbrotið. Hinir
fjellust á þetta, og svo lögðu þeir af stað. Þeir vöktu
lækninn, og báðu hann að koma sem skjótast, með ÞVI
að einn fjelaga þeirra hefði fótbrotnað. I.æknirinn tók
umbúðatösku sína og fór með þeim.
Pegar þeir komu i veitingahúsið, bentu þeir hon-
um skellihlæjandi á sjúklinginn.
Petta er nú inngangurinn; en svo byrjar sorgar-
leikurinn.
Lækninum dettur líka snjallræði í hug. Ifann tekur
stólinn með mestu alvörugefni, rjett eins og það hefði
verið maður, þvær sárið vandlega, bindur um fótbrotið
og afhendir þeim þvi næst sjúklinginn og segir:
»Gerið þið svo vel, herrar mínir, jeg hef nú lokið
starfi minu. Pað eru 50 krónur eftir nætur-taxtanum«-
Gárungarnir voru fyrir löngu hættir að hlæja, og
urðu daginn eftir að gera svo vel og borga reikninginn,
til þess að losna við frekari óþægindi; og læknirinn
sendi góðgerðarfjelagi einu upphæðina.
óþarfa hlutsemi.
Julíus sálugi Schiott, sem um fjöldamörg ár var
forstjóri dýragarðsins í Kaupmannahöfn, sagði einu sinni
þessa sögu:
Einu sinni var meðal annars í dýragarðinum stór,
grænn páfagaukur. Á sumrum var hann hafður í Apis'
musterinu (við garðshliðið). Pegar skólabörnin fra
Friðriksbergi og Kaupmannahöfn komu til þess að skoða
dýragarðinn, og ætluðu að troða hvert annað undir við
hliðið, var umsjónarmaðurinn vanur að segja:
»Svona, svona, krakkar, ekki þessa áfergju — einn
í einu!«
Á veturna var páfagaukurinn látinn vera í gamla
fuglahúsinu, sem nú er búið að rifa, og þangað kom
varla nokkur maður allan veturinn. Pað var einhver
friðsælasti staðurinn í öllum garðinum, og þegar elsk'
endur vildu vera litla stund í næði, þá gátu þeir ekki
kosið sjer betri stað. Einn góðann veðurdag kom*1
piltur og slúlda þangað inn; þau settust á bekkinn, og
tóku að kyssa hvort annað. En þá gat páfagaukurinð
ekki á sjer setið. Hann ýfði sig, og öskraði af öllum
kröftum :
»Svona, svona, krakkar, ekki þessa áfergju — eim'
í einu!«
Rilstjóri: STEFÁN RUNÓLFSSON, Rcykjcwík.
Prentsmiðjan Gutenberg. — 1912,
— 119 —
— 120