Tíminn - 23.02.1939, Qupperneq 2

90
TlMIIVIV, fimmtiidagiiiii 23. felirtiar 1939
23. blað
Ntrid og friður
Eru þeír orðnir sam-
slarishæfir?
‘gímirtn
Fimtudaginn 23. febr.
Hefir vínnulöggjöfín
ekkí „siðferðilegan
rétt?^
Annað dagblað Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík (Vísir)
sagði 18. þ. m. um Hafnarfjarð-
ardeiluna:
„Að forminu til og samkvæmt
gildandi vinnulöggjöf kann Al-
þýðusambandið að hafa réttinn,
en siðferðilega er þó rétturinn
Hlífar megin.“
Með öðrum orðum: Vísir get-
ur ekki dulið fyrir sér, að kom-
múnistarnir og Sjálfstæðis-
mennirnir, sem standa að
vinnustöðvuninni í Hafnarfirði,
muni hafa brotið vinnulöggjöf-
ina með athæfi sínu. En þetta
skiptir ekki máli að dómi blaðs-
ins. Ofbeldismennirnir í Hafn-
arfirði hafa „siðferðilegan rétt“
til að brjóta þessi lög. Það eru
ekki lög landsins heldur lög-
brjóturinn, sem samkvæmt
þessum orðum Vísis hafa hinn
„siðferðilega rétt“.
Þannig er þá hollusta a. m.
k. nokkurs hluta af Sjálfstæð-
isflokknum við hina nýju vinnu-
löggjöf þegar á reynir.
Árum saman var á því klifað
af hálfu þessara manna, að
að vinnulöggjöf væri nauðsyn-
leg. Framsóknarflokknum var
í blöðum þeirra úthúðað fyrir
það, hve seint hann gengi til
verks i þessu máli. Og þegar
frumvarp milliþinganefndar-
innar var lagt fram í fyrravet-
ur, töluðu Sjálfstæðismenn um,
að það væri allt of vægt í á-
kvæðum og lítils virði.
Að þessum ummælum athug-
uðum var full ástæða til að ætla,
að þar sem Sjálfstæðisflokkur-
inn væri, ætti vinnulöggjöfin
traustustu stoð, og að hvað sem
öðru liði, myndi sá flokkur og
blöð hans beita sér fyrir því af
öllu afli að ákvæði þessara laga
væru virt, og það því fremur,
sem hann taldi þessi ákvæði
fremur of væg en of ströng.
En dómur reynslunnar er
þveröfugur við það, sem ætla
mátti.
Reynslan sýnir, að innan
Sjálfstæðisflokksins hefir ekki
komið fram neinn sérstakur á-
hugi fyrir því, að vinnulöggjöf-
in nái tilgangi sínum.
Reynslan sýnir, að fullástæða
er til þess nú að ætla, að hjá
hinum ráðandi hluta Sjálfstæð-
isflokksins hafi setning vinnu-
löggjafarinnar ekki verið neitt
áhugamál — og að kröfur hans
um vinnulöggjöf hafi verið fram
settar eingöngu vegna þess, að
álitið hafi verið að slík laga-
setning hlyti að slíta samstarfl
Framsóknarflokksins og Al-
þýðuflokksins.
Þeim, sem svo spáðu, varð ekki
að trú sinni. Vinnulöggjöfín var
sett án þess að samstarfið milli
þessara tveggja flokka rofnaði.
En þegar svo fór, viTðist á-
huginn í herbúðum Sjálfstæðis-
manna fyrir þessu máli skyndi-
lega hafa þorrið svo að undrum
sætir.
Þegar Héðinn Valdimarsson
lætur á sl. hausti bera fram í
verkamannafélaginu Dagsbrún
breytingar á lögum félagsins,
þess efnis, að tilraun skuli gerð
til að fara í kringum hina nýju
vinnulöggjöf, ráðleggja bæði
dagblöð Sjálfstæðisflokksins
fylgismönnum sínum meðal
verkamanna að greiða atkvæði
með þessari breytingu. Og fyrir
atbeina Sjálfstæðismanna var
þessi árás á vinnulöggjöfina
samþykkt í félaginu. Án þeirra
fylgis hefði tillaga Héðins Valdi-
marssonar verið felld.
Nú — í Hafnarfjarðardeilunni
— tekur Vísir opinberlega mál-
stað ofbeldismanna gegn vinnu-
löggjöfinni.
Það sýna hin tilvitnuðu um-
mæli blaðsins hér að framan.
Og Morgunblaðið sl. sunnu-
dag tekur undir. Það segir, að
ekki komi til mála að fram-
kvæma vinnulöggjöfina gagn-
vart verkamannafélaginu Hlíf í
Hafnarfirði og sendimönnum
Dagsbrúnar frá Reykjavík.
„Slíkt væri hin herfilegasta
Árið 1932 höfðu nokkrir fram-
sýnir útgerðarmenn og for-
stöðumenn Landsbankans for-
göngu um að láta eigendur
saltfiskbirgðanna í landinu
hætta innbyrðis verzlunarstríði
og snúa bökum saman til að
forðast yfirvofandi hættu. Um
langa undanfarna stund höfðu
'þessir menn keppt hver við ann-
an á hinum erlenda markaði
og talið sér mestan gróða og
fremdarvon í því. Jón heitinn
Ólafsson, forstjóri í Alliance,
var bæði vel gefinn maður,
framsýnn og gætinn. En í sam-
keppninni um saltfisksöluna
hafði hann tapað miklum hluta
af efnum sínum árin 1930 og
1931, og svo var um nálega alla
stallbræður hans.
Sá hluti Sjálfstæðisflokksins,
sem stóð að saltfiskframleiðsl-
unni, tók nú í þeim efnum til
nýstárlegra úrræða. Þeir tóku
hina gömlu kenningu um að
þeir ættu að liggja í sífelldri
styrjöld hver við annan, vöfðu
hana innan í líknarbelg t>g
lögðu hana afsíðis upp á hillu,
og þar er hennar ekki getið síð-
an. —
Nú byggja íslenzkir útvegs-
menn eingöngu vonir sínar á
samhjálp og samstarfi stall-
bræðranna. Enginn útvegsmað-
ur er svo illa að sér, að honum
detti í hug að byrja aftur sams-
konar innanlandsófrið um
framleiðslumál sín eins og þann,
sem leiddi marga þeirra á gjald-
þrotsbarminn 1932.
Tveim árum eftir þetta, vorið
1934, beitti Framsóknarflokkur-
inn sér fyrir stjórnarmyndun
um að koma skipulagi á sölu
landbúnaðarafurðanna. — Hin
nýja verzlunarpólitík nábúa-
misbeiting ríkisvaldsins“, segir
aðalmálgagn Sjálfstæðisflokks-
ins (orðrétt).
Enginn þarf að láta sér koma
til hugar, að allir Sjálfstæðis-
menn séu ánægðir með þennan
fjandskap gagnvart vinnulög-
gjöfinni, sem fram hefir komið
af hálfu flokksins og hér er
skýrt frá. En þeir, sem betur
vilja, hafa orðið að láta i minni
pokann nú, eins og þeir hafa
æfinlega orðiff aff gera, þegar til
átaka hefir komið allt fram á
þennan dag.
í þessu felst líka skýringin á
á því, hve erfitt Sjálfstæðis-
flokkurinn hefir átt með sam-
starf við aðra flokka og að hann
er búinn að tapa fimm Alþing-
iskosningum í röð.
Það er enginn framavegur í
lýðfrjálsu landi, að dæma þeim,
sem lögin brjóta, hinn „siðferffi-
lega rétt.“
NIÐURLAG
Sú stefna er æ meira og meira
að ryðja sér til rúms og ná hylli
og viðurkenningu, að dreifðu
byggðirnar þurfi að endurskipu-
leggjast og nýlega lét ungur
landbúnaðarkandidat á þrykk út
ganga, að allsherjar endurskoð-
un á skipulagi byggðanna þyrfti
að eiga sér stað og tilfærslur á
býlunum eftir því sem við væri
hægt að koma, eða í það minnsta
ættu allir þeir bændagarðar, er
lægi fyrir að endurbyggja, svo og
býli þau, er ættir skiptu á milli
sín að hlíta ráðum skipulags-
fróðra manna.
Skipulagsspursmálið er ekkert
nýtt umhugsunarefni hins
danska landbúnaðarmanns. Sá
þáttur búnaðarsögu hinnar
miklu landbúnaðarþjóðar er
merkilegur og greinir þrotlaust
frá mikilli fyrirhyggju og fram-
sýni, þar sem kynslóðirnar hafa
byggt umbreytingar sínar á
raunhæfri reynslu undangeng-
inna forfeðra.
Fyrir tæpum 150 árum þekktist
ekki hin mikla dreifbygging.
Bændastéttin bjó einungis í
landbúnaðarþorpum. Hugsjónin
um að búa í bæjum — búa þétt
— var heillandi og talsmenn
þéttbyggingarskipulagsins gerð-
landanna var að gereyðileggja
íslenzkan landbúnað. Bændurn-
ir kepptu hver við annan um
hinn þrönga innanlandsmark-
að. Þeir háðu verzlunarstyrjöld
hver við annan í kaupstöðum
landsins, eins og útgerðarmenn
höfðu eyðilagt hver annan með
undirboði í Barcelona og Oporto
nokkrum missirum áður.
Vorið 1934 lágu ekki fyrir hinni
íslenzku bændastétt nema
tveir vegir: Að mynda lands-
skipulag um vörusölu sína og
fylgja í því fordæmi útgerðar-
manna eða að halda áfram
blindri samkeppni og fara ger-
samlega á vonarvöl.
Framsóknarflokknum tókst
með samstarfi við Alþýðuflokk-
inn að koma skipulagi á sölu
landbúnaðarvaranna. Sú skipun
hefir vafalaust ekki verið al-
fullkomin fremur en önnur
mannanna verk. En hún hafði
sömu áhrif fyrir sveitabændur
eins og sölusambandið fyrir út-
gerðarmenn. Skipulagið um sölu
landbúnaðarafurðanna bjarg-
aði sveitum landsins frá al-
gerðri eyðileggingu.
Útvegsmenn höfðu keppt um
markaði erlendis og bændur
um markað innanlands. Bændur
höfðu haldið, að stríðið væri
hinn eini gæfuvegur. En stríð-
ið varð báðum vonbrigði. Eftir
beizka reynslu fundu þeir,að hið
friðsama starf og hin rólega
þróun var hin sanna undirstaða
í atvinnulífi menntaðrar þjóðar.
Samtök útgerðarmanna höfðu
bjargað stétt þeirra frá aðsteðj-
andi erlendri hættu. En dýrtíðin
í landinu svarf að framleiðslu
þeirra. Ár eftir ár varð tap á út-
gerðinni. Nýjar skýrslur sýna,
að tap togaranna er 30 þús. kr.
á skip árlega hin síðustu missiri.
Á þennan hátt verður megin-
þorri útgerðarmanna öreigar og
lánsstofnanir, sem trúa þeim
fyrir fé, verða fyrir óbætanlegu
tjóni. Skipastóll landsins dregst
saman, atvinnan minnkar, at-
vinnuleysingjunum fjölgar. —
Framleiðslan hættir að geta
borgað gjöld til rikis og bæja.
Kaupstaðir og kauptún lenda i
meiri og meiri vandræðum með
fjármál sín. Ef taprekstur held-
ur áfram við sjóinn, er öll byggð-
in við hafið í voða. Skugginn af
erfiðleikum bæjanna teygir sig
upp til dalanna. Hætta bæjanna
er hætta alls landsins.
Það er tilgangslaust fyrir
nokkra stétt í landinu að ætla
að flýja af hólmi og hyggja að
hægt sé að lifa eins og ekki hafi
i skorizt, ef útvegurinn hrynur.
Bóndinn, embættismaðurinn,
skrifstofumaðurinn og kaup-
maðurinn, allir falla í sömu
gröf, eftir að atvinnan við sjáv-
ust leiðandi menn þeirra
tíma, en eftir því, sem árin líða,
koma i ljós ýmsir annmarkar á
þessu fyrirkomulagi, og háværar
raddir komu nú fram um alls-
herjar endurskipulagningu á
búnaðinum.Hið helzta, sem þétt-
byggingarfyrirkomulaginu var
fundið til foráttu, voru miklir
erfiðleikar við að hirða fjarlæga
akra og reis oft ósamlyndi
milli bænda um yfirtroðslur á
hendur sér í sambandi við
vinnslu og hirðingu á löndum
þeim, er i mestri fjarlægð lágu.
Landbúnaðarþorpin hiutu nú
fordæming og var svo hart að
þeim kveðið af sumum, að þau
ættu ekki á neinn hátt rétt á
sér og gæti ekki samrýmzt bún-
aðinum að búa í þéttum hvirf-
ingum. Slík þéttbygging gæfi
slæma útkomu, ónógt eftirlit og
hirðing og kostnaður, sem því
fylgdi, að aka að og frá upp-
skeru og áburði. Einnig væri
bændur of mikið áhangandi
hver öðrum. Bændabýlin ættu
að standa í sem mestri nálægð
við akurlöndin, dreifð og liggj-
andi meðfram vegum, samhliða
og andspænis hvert öðru. Og að
undangenginni langri reynslu af
að búa í bæjum og merkilegum
umræðum um þetta mál á sín-
arframleiðsluna er lögð í rústir.
Framsóknarflokknum er ljóst,
að hér veröur að grípa til for-
dæmanna frá 1932 og 1934. Sam-
keppnin ein innanlands er ekki
nóg. Það þarf líka samstarf til
að byggja landið að nýju.
Það er ekkert leyndarmál, að
menn úr aðalflokkum þingsins
hafa um nokkra undanfarna
daga reynt að leita að leiðum til
að koma til leiðar samstarfi um
viðreisn útvegsins og bæjanna.
Enn hefir ekki orðið neinn sýni-
legur árangur. En þess er varla
von. Það var ekki sársaukalaust
fyrir útvegsmenn að hætta
verzlunarstyrjöld sinni 1932, og
þó tilheyrðu flestir |jeirra sama
flokki. En að viðreisn útvegsins
og kaupstaðanna verða að
standa flokkar, sem um áratugi
hafa barizt og treyst á sam-
keppni og sigra eftir unnin stríð.
Samt er engan veginn ólíklegt
að þetta takist. Neyðin kennir
naktri konu að spinna. Ekkert
nema neyðin gat þrýst sam-
keppnismönnum saman í sölu-
samlagið 1932. Ekkert nema neyð
bændanna gat sameinað bændur
um að hætta innanlandssam-
keppni eins og þeir gerðu 1934.
Neyðin mun einnig sameina ís-
lenzku flokkana um viðreisn út-
vegsins og alla þá umbót, sem
af því leiðir.
En það er ómögulegt að spá,
hvort þessi viðreisn byrjar nú
eftir fáeina daga, eða hún dregst
um mánuði, eða jafnvel missiri.
Ef til vill er neyðin ekki nógu
mikil enn. Ef til vill á Þjóstólfur
íslenzkra félagsmála að ganga
um Hafnarfjörð, Reykjavík og
Akranes, með dólgslegum svip,
og egna til ófriðar og illinda.
Ef til vill þarf að láta bláfátæka
verkamenn í Hafnarfirði berjast
með stólfótum og járnkörlum
þar til verk heilla kynslóða við
að reisa þann blómlega kaup-
stað, er allt gert að engu. En því-
lík átök Þjóstólfanna í rauðum
og brúnum klæðum, geta aðeins
sökkt þjóðinni dýpra. Þau geta
ekkert læknað. Því lengur sem
rauðálfar og brúnálfar stíga
dauðadansinn, á rústum tap-
framleiðslunnar við sjóinn, því
lengri tíma tekur viðreisnin. En
hún kemur samt.
Það hefir að vísu verið mælt
um okkur Framsóknarmenn, að
við værum „utanbæjarmenn“ í
höfuðstaðnum, að við værum
„setulið" í borginni, að við vær-
um „höfuðóvinir" sjávarútvegs-
ins, og fleiri slík heiti hafa okk-
ur verið gefin. En við höfum
nokkra reynslu um það, að menn
verða ekki með orðum vegnir.
Við látum þessi og ýms önnur
heiti innan í líknarbelg, og
leggjum þann böggul upp á hillu
eins og útvegsmenn gengu frá
samkeppniskenningunum 1932.
Og hvort sem það tekur lengri
eða skemmri tíma, hvort sem á
að byrja strax eða bíða eftir
um tíma, en sem ekki verður
rakið hér, náði svo dreifbygg-
ingarstefnan hylli. Endurskipu-
lagning var hafin og með niður-
setningu býlanna höfðu eftirlit
sérfræðingar og nýtt vega-
kerfi var byggt með hliðsjón af
hagnýtingu jarðarinnar. Land-
búnaðarþorpin hafa samt sem
áður viðhaldizt og hafa sína
stórvægilegu þýðingu og yfir-
burði yfir sjávarþorp og hafn-
arbæi.í þeim er rekinn landbún-
aður í smáum stíl en fjölbreytt-
um. í einum slíkum litlum land-
búnaðarbæ eru fimm gróðurhús.
Þeir eru miðstöðvar póstmála,
samgangna, handverknaðar,
iðnaðar, verzlana og skóla. í
landbúnaðarþorpunum er at-
vinnuleysi, svo að segja óþekkt
fyrirbrigði, nema þá helst með-
al þeirra, sem ekki nenna eða
vilja vinna. Eru slíkir yfir-
burðir mikilsverðir og ótvíræð
ábending um að leggja beri kapp
á að sem flestir geti byggt líf
sitt að einhverju leyti á gróður-
moldinni.
Leiðandi stjórnarvöld Dana
vinna nú að þvi að stefna fólk-
inu til tveggja höfuðatvinnu-
greina. í fyrsta lagi er lagt kapp
á að skipta herragörðum og
öðrum stórbýlum og koma sem
flestum til sjálfstæðs og sjálfsá-
byrgs starfs og aukinnar og
fjölbreyttari hagnýtingar á
jarðargróðri, en hin leiðin, sem
hvatt er til að fara, er til námu-
vinnslu í nýlendu þeirri, er
Dönum hlotnaðist fyrir nokkr-
um árum í norðurhöfum. Þess-
ar tvær ábentu leiðir hafa á
þýðingarmikinn hátt dregið úr
Um síðustu kosningar var í
blöðum Sjálfstæðisfl'okksins
lostið upp ópi miklu um það, að
samningur hefði verið gerður
milli Framsóknarmanna og
kommúnista um einhverskonar
gagnkvæman atkvæðastuðning
við frambjóðendur, þar sem sér-
staklega stæði á. í ísafold var
birt falsað bréf, sem átti að vera
þessu til sönnunar og því dreift
út um land í mesta flýti rétt
fyrir kjördag. Þegar ritstjórar
ísafoldar voru kallaðir fyrir
rétt, gátu þeir hvorki tilgreint
höfund falsbréfsins né heimild
að fréttaburði sínum að öðru
leyti, og varð frammistaða
þeirra öll hin lítilmótlegasta,
sem von var. Síðar hafa þeir
reynt að halda því fram, sem
auðvitað verður hvorki sannað
né afsannað, að einhver atkvæði
í sveitakjördæmum, sem áður
höfðu fallið á kommúnista, hafi
í þessum kosningum verið
greidd frambjóðendum Fram-
sóknarflokksins.
En hversvegna lögðu Sjálf-
stæðismenn svo mikla áherzlu á
það árið 1937, að búa til sögur
um samvinnu milli Framsókn-
armanna og kommúnista? Það
var auðvitað vegna þess, að
ráðamenn Sjálfstæðisflokksins
litu svo á, að fyrir lýðræðisflokk
eins og Framsóknarflokkinn
væri það ósæmilegt og hlyti að
verða talið óverjandi, að eiga
vitandi vits samstarf við flokk,
sem dýrkaði hina rússnesku
einræðisstefnu og stæði að
verulegu leyti undir erlendri
yfirstjórn. Og þetta var rétt at-
hugað hjá Sjálfstæðismönnum.
Ef sögur þeirra hefðu reynzt
réttar, hefði Framsóknarflokk-
urinn eflaust beðið við það mik-
inn álitshnekki. Því að allur
þorri almennings úti um lands-
byggðina var sömu skoðunar og
forráðamenn Sjálfstæðisflokks-
meiri neyð, þá munum við hik-
laust starfa með þeim samlönd-
um okkar, sem afneita í orði og
verki byltingu og lögleysum, að
því mikla verki að reisa við út-
veg landsins og fjármál kaup-
staða og kauptúna.
Fordæmin frá 1932 og 1934 eru
glögg leiðarmerki. Þeir menn,
sem vilja að ísland verði land
frjálsra íslandinga, verða nú um
stund að verða samtaka um að
velta bjargi úr götunni. Og það
væri miklu hyggilegra að hefja
þetta verk áður en menn sem
lifa af erlendu landráðafé eru
byrjaðir að etja verkamönnum
landsins út i innbyrðisbaráttu
með járnkarla og stólfætur að
vopni. J. J.
áhrifum innflutnings og of ör-
um vexti stórborganna, sem eru
höfuð heimkynni hinna stríð-
andi atvinnuleysisherja og við-
fangsefni allra landa að vinna
bug á. Enda þótt að í stórborg-
um eigi heima stór-auðmenn og
miljóna iðnfyrirtæki, reynast
þau samt sem áður óhæf til þess
að skapa árlegri fjölgun atvinnu
hvað þá innflytjendum. Ekki
allfáir eru þeirrar skoðunar, að
löggjafarvaldi beri að lögleiða
bann á innflutningi fólks til
stórborga, eða þangað sem
vinnumarkaðurinn er yfirfyllt-
ur, og láta jafnvel margir sig
dreyma um, að slík ráðstöfun
mundi útrýma og grafa fyrir
rætur höfuðmeinsemdarinnar
og böls atvinnuleysisins.
Eins og framleiðendum er
bannað að framleiða vissar af-
urðar vegna sölutregðu og ónógs
markaðs, eins beri að banna
fólki að flytja á yfirfyllta vinnu-
markaði, segja þessir menn.
Það er oft höfuð grundvallar-
atriði til sigurs, að herforingjar
skipi hermönnum rétt niður til
sóknar og varnar á móti and-
stæðingunum; eins er það meg-
inskilyrði hverrar þjóðar, að
einstaklingar hennar vinni og
séu niðursettir þar sem atvinna
og lífsmöguleikar eru mestir og
varanlegastir.
Nútíma kynslóðin gerir kröf-
ur til þess að búa í þéttbýli.
Öldin einkennir sig sem tækni-,
hraða-, lífsþæginda-, sam-
vinnu- og félagsöld. Öll þessi
öfl eru samverkandi og vinna
vitandi og óafvitandi á móti
möguleikunum til þess að hægt
ins þá, að í lýðræðislandi gætu
kommúnistar ekki talizt sam-
starfshæfir.
En á árinu sem leið gerðust
talsverð tíðindi í sambandi við
kommúnistaflokkinn hér á
landi. Kommúnistum tókst þá
að fá á sitt band nokkurn hluta
Alþýðuflokksins undir forystu
Héðins Valdimarssonar. Eftir
að þeir höfðu fengið þennan
liðsauka, köstuðu þeir nafni
sínu og heita nú „Sameiningar-
flokkur alþýðu“ eða öðru nafni
„Socialistaflokkur“. Samhliða
töldu þeir sig brottvikna úr hinu
rússneska alþjóðasambandi og
settu á laggirnar nýja flokks-
stjórn með tveim formönnum,
Héðni Valdimarssyni „út á við“
og Brynjólfi Bjarnasyni „inn á
við“.
Á fyrri öldum fara af því
ýmsar sögur, að heiðnir þjóð-
flokkar, sem sigraðir höfðu ver-
ið, voru reknir út í ár og vötn
til að hljóta þannig á sem
skemmstri stundu hina sálu-
hjálplegu skírn. Ég hefi verið
þeirrar skoðunar, að það sem
gerðist á sl. ári í sambandi við
kommúnista og hinn nýja sós-
ialistaflokk hafi verið álíka fyr-
irbrigði, að enda þótt slík skírn-
arathöfn gangi fljótt fyrir sér,
þá sé hún enganveginn einhlít
til verkana á hugarfarið. Að
eins og snerting straumvatns-
ins reyndist næsta ónóg oft á
tíðum til að „umvenda“ í skynd-
ingu hinum heiðnu sálum, eins
muni hin rauðu goð enn blótuð
í leyni af hinum forna söfnuði
úr Bröttugötu. Ég hefi enn ekki
getað sannfært mig um, að af-
staða kommúnista til þjóðfé-
lagsins hafi raunverulega
breytzt. Endurfæðing er að vísu
möguleg. Ennþá hafa þeir ekki
sýnt slíka breytingu í verki.
En margt virðist benda á, að
Sjálfstæðisflokkurinn hafi aðra
skoðun á þessu máli. Því að
Sj álfstæðismenn haf a síðan
þessi tíðindi gerðust, tekið upp
samstarf við hina hraðskírðu
menn í einni af bæjarstjórnum
Austurlands, í verkamannafé-
laginu Dagsbrún í Reykjavík og
nú síðast á svo mjög áberandi
hátt í sambandi við Hafnar-
fjarðardeiluna.
Ef þessu heldur áfram eins og
hingað tíl, er ekki hægt að líta
öðruvísi á en svo, að Sjálfstæð-
isflokkurinn sé þeirrar skoðun-
ar, að kommúnistar séu, eftir
þær aðgerðir, sem á þeim voru
framdar á árinu, sem leið, orðn-
ir fullkomlega samstarfshæfur
flokkur.
En væntanlega gera Sjálf-
stæðismenn sér ljóst, að slík
sé að viðhalda dreifbýlisbú-
skapnum.
Eftir þessum aðstæðum og
kröfum verður landbúnaðurinn
að laga sig. Og á næstu árum
ber að vinna að því af kappi, að
lagður verði grundvöllur að
stofnun landbúnaðarþorpa í
lágsveitum Suðurlands og Borg-
arfjarðar og víðar. Einnig beri
að taka til eftirbreytni fyrir-
myndarþjóðir í þvi að skipu-
leggja sveitirnar. Vegir verði
lagðir út frá höfuðbrautunum
og meðfram þeim standi svo
bændabýlin beggja megin veg-
arins og andspænis hvert öðru.
Þetta skipulagsform er hægt
að innleiða og koma á með því
að nýbýli þau er byggð verða á
næstu árum, fái aðgang að sam-
felldu ræktanlegu landflæmi og
ætti Búnaðarfélag íslands að
annast skipulagninguna og
veita alla aðstoð, sem með
þyrfti.
Það hefir oft verið um það
talað, að til íbúa Suðurlands-
undirlendis ætti að veita ljós og
yl frá Soginu, en eins og býlin
standa nú dreifð og óskipulega,
er hægt að gera sér í hugar-
lund, hva mjög kostnaðarsamt
það yrði að leggja leiðslur heim
á hvert taýli, svo og dýrt við-
hald þegar fram í sækti. Hjá því
yrði eigi komizt að tilfærslur á
hinum gömlu býlum þyrfti að
eiga sér stað og mundi slíkt
valda dálitlum óþægindum og
aukakostnaði í bili, en eigi ber
að horfa í það, því hér yrði að
ræða um nýtt, fullkomnara og
betra skipulagsform, sem þýðír
(Framh. á 3. síðuj
Höskuldur Hallsson:
Nýír tímar krefjast
nýs skípulags
/