Tíminn - 09.09.1956, Blaðsíða 8

íiMiimíninmnnniii;
TÍMINN, sunnudaginn 9. september 1956.
8;
I—J q 15 □ Q C1 □□□□ o l3 p D cG □□□□□□□□□□ n □□□□□□□□□ □ □
« .o
b
ia
:□ r
□
G
[Od OdB oBo □□□□□□ D
□
„o
ID
n
J3
-D
i." T “ . o
Q n □'ö □ o Q o □ ci □ o □ O'q
æitir
i .* 60
ara:
Harin Tarð sextugur C. ágúst
s.l. og e:: fæddur í Nefsholti í
Holtum, sonur hjónanna Sól-
veigar í.'-agnúsdóttur og Guð-
jóns Jónssonar, er þar bjuggu
s.llan siiiU búskap. Giftur er
l.ann lhgibjörgu Guðnadóttur
frá Hvammi í sömu sveit-. Bene-
r:ikt„ tók við búi af foreldrum
•• ifnm 1; 24. Nefsholtið er ekki i
í.t.ór j.örö og nokkuð erfið til
xsektunar vegna staðhátta. en
] ó er nú svo komiö, að Bene-
cikt tekur allan sinn heyskap
íl ræktuöu landi. Auk þess hef-
x.r hann byggt öll hús myndar-
lega upp.
Sjö börn hafa þau hjón eign- ;
f.-st, sem öll eru uppkomin og;
hin mannvænlegustu. Þegar
þess er gætt, að Benedikt, sem
var einyrki, sem svo er kallað,
íi meðan börnin voru í ómegð,
ræður af líkum, að unnið hefir
v rið hörðum höndum og oft
l .-gð nótt við dag til þess að
viíföa fyrir þungu heimili.
Eg sem þetta rita, kynntist
J vnedikt strax á barnsaldri og
] afa þau kynni staðið óslitið síð
íin eða um fimmtíu ár og ná-
r -annar höfum við verið yfir 30
Kyrini mín af þeim Nefsholts-
1 ;ónum hafa verið með ágæt-
i m og hefir oft létt af mér á-
hyggjum og óyndi að • koma til
þeirra.
Þau hjón bæði eru léttlynd og
yngsti maSur, sem setið hefir í
hreppsnefnd hér i sveit, en þar
hefir hann átt sæti um þrjátíu
ára skeið. En Benedikt hefir átt
sæti í fleiri nefndum eða líklega
í öllum nefndum, sem ein sveit
verður að hafa í sinni þjónustu,
en það veröur ekki talið hér.
Það hefði verið freistandi að
rekja hér nokkuð ættir Bene-
dikts, en til þess skortir mig
því miður kunnugleika. En
hann ’ var heitinn eftir séra
Benedikt í Saurbæ, sem var
v mansöm ög“hafa oft“'kom'iö Prestur 1 Holta- og Landpresta-
kalh og nafrændi hans i moður-
ætt.
] ér og fleirum í gott skap. Þar
á Ingibjörg húsfreyja sinn þátt
í skki siöur en hann og vil ég
ILikka henni fyrir það.
'Það .kom fljótt í ljós, að
f-shedlkt hafði hinar beztu
Hur ög naut hann þess.
•vV
ínn líka hagnýtt sér það á
]- i»ri bezta hátt með sjálfs-
r ími, í skóla lífsins, ef svo
3 ætti segja.
' Harin er margfróður, stál-
t. innugur og gerhugull.
Það hlaut því svo að fara, að
„1 mum yrðu snemma falin
“t"ofg’riélztu trúnaðarstörf sveit-
í • sinnar, og mun hann vera
Eg tel, að Benedikt í Nefs-
holti hafi -verið gæíumaður,-átt
göða konu, komið'‘upp -stórum
barnahé-p ' ágætlega .gefnum og
á“.;..almennum vinsældurn . að
Spharnaskóla og svo hefir, íagná; hj á riíiúrikJStrííl Bans
þckkja. ' |
Kæri æskufélagi og vinur.
Nú, á þessum tímamótum éævi
þinriar, þakka ég Jiér samferð-
iriá í öll þessi ár, pafeka þéri öll
okkar samskipti í orði og verki
ög'cská þér og fjölskyldu þinni
gæfu og gengis um ókomna
frámtíð.
Þórður Runólfsson.
Minning: Jón Jónsson Þjórsárhoífi
■Jón í Þjórsárholti var fæddur að
"I únna-Núpi í Gnúpverjahreppi 27.
• aí 1877 sonur Jóns Jónssonar
Jónsdóttur frá Minni-Mástungu
,i sama hreppi.
» Pöðurbróðir Jóns í Þjórsárholti
' :ir Brynjúlfur Jónsson fræðimað-
- i r og skáld frá Minna-Núpi.
Faðir þeirra bræðra, Jóns og
! ryri’juifs var talinn bráðgáfaður
;• ;aður, vel hagmæltur. Hann var
• i murc Brynjúlfs bónda á Minna-
á úpi Jónssonar Thorlacíus frá
! fcóra-Núpi. Var ríkur er hann
"Í öm að Stóra-Núpi en missti allar
i :gur sínar í móðuharðindunum
<!g var fátækur eftir það.
Jón í Þjórsárholti var einn af
Leztu hændum Gnúpverja um sína
• ð, búhygginn og byrgur vel fyrir
; tt heimiii, menn og skepnur alia
i 3. Framleiddi góðar landbúnaðar-
’ irur, varð vel úr sínu. Iðjusamur
; hafnamaður, hirðusamur og nýt
: ;n reglumaður, verkgreindur og
• andvirkur hleðslusnillingur, og
: eð fyrstu mönnum að nota hesta
‘ ð jarðafcótavinnu. Varð því fram
i tír árum á undan öðrum með
; 5 stækka tún sitt í Þjórsárholti.
. fárhúSveggir í Ferjuhóhun á
ánriá-Núpi standa enn óhaggaðir
; 'ðan vorið 1898, er hann hlóð úr
;.oðu hraungrjóti, þannig að hla'ða
: mri hleðs'una fyrst, mokaði síð-
. n moldir í að og hlóð svo snydd-
• na síðasc utan.
Jón í Þjórsárholti var elztur af
, mum systkinum frá Minna-Núpi.
: ;ru þau íksí dáin, nema Ámundi
þondi á Kinn,a>-Núpi, Guðvaldur
tyL,ökkvÍJjðsmaður í Reykjavík og
Jóhanna og Helga á Eyrarbakka og
Selfossi.
Eins og gefur að skilja mun
þungi heimilisins á Minna-Núpi
hafa frá byrjun hvílt ekki sízt á
elzla bróður, sem var Jón í Þjórs
árholti, því fátækt mun frekar
hafa verið þar, eins og þá var
títt yfirleitt á landi hér. En brátt
fór að batna í búi þar cftir.sögn,
er hans fór að njóta þar við með
athafnahugsjónir og eljusemi.
En nokkuð þótti hann frameftir
árum áhugasamur og ýtinn við
vinnu, með langan vinnudag eins
og þá var títt, þá var annað hvort
að duga eða hafa lítið.
Þetta var þess tíma eina Ieið
til að komast áfram í lífinu, að
vinna heima og heiman. Jón 1
Þjórsárholti fór að heiman á vetr-

> >■ i j t j t i «ri.i • ;,ui i...iiii.um >íi.i.,; m,i 1.1 «.»>. i,r.t, i
/
Ur stuttri ferð...
(Framhald- af 6. síðu)
heima en 1 Noregi; þar er landið
ekki nærri eins þéttklætt skógi, dal
irnir ekki jafn þröngir og sá mað-
ur lengra frá sér. Þegar til borgar-
innar kom, bjuggum við um okk-
ur á Hótél Palace, myndarlegu hó-
teli mitt í bænum. Lega bæjarins
við Göta-ána er sérstaklega falleg,
og virðist Gautaborg prýdd, mörg-
um trjágörðum og skemmtigörð-
um og bar Brunnsgarðurinn af
þeim flestum. Þó fannst mér Tívolí
garðurinn ennþá fallegri, skreyttur
fossum, klöppum, trjám og blóm-
um. Þegar ég gekk þar um, datt
mér í hug, hvers vegna Tívolí í
Reykjavík var ekki fundinn staður
inn við Elliðaár, þar sem hægt
um, ýmist til sjóróðra eða vetrar-
maður íil Magnúsar Torfasonar
sýslumanns á Árbæ í Rangárvalla-
sýslu. Eitt sinn sagðist Magnús
sýslumaður hafa haft tvo vinnu-
menn bezta, sem báðir voru beztu
bændur síns tíma, en þeir voru
Jón í Þjórsárholti og Jónas ríki
úr Landeyjum. ___
En Jón hafði þó verið ennþá
meiri ferðamaður, hann var líka
um skeið einn af mestu eftirleit-
armönnum Gnúverja.
Jón í Þjórsárholti tók fyrst við
búi foreldra sinna á Minna-Núpi
og bjó þar með móður sinni til
ársins 1907. Þá flutti hann að
Þjórsárholti. Kvæntist þá eftirlif-
andi konu sinni, Helgu Stefáns-
dóttur, ættaðri frá Leirubakka í
Landmannahreppi. Eignuðust þau
sjö börn, eru sex þeirra á lífi. Búa
tvö þeirra nú í Þjórsárholti, en
hin fjögur í Reykjavík, eina dóttur
misstu þau uppkomna.
Á þroskaskeiði þeirrar kynslóð-
ar, sem nú er að kveðja, og Jón í
Þjórsárholti íilheyrir, reyndi all-
verulega á þrek manna í ferðalög-
um. Mun margur hafa lamað
htíilsu sína í því volki, þreytu og
vökum, hitna og kólna á víxl, gista
svo að lokum í köldum náttstöðum.
Jón í Þjórsárholti fór ekki var-
hluta með heilsuna af þeim ástæð-
um. Brjóstið lamaðist, astma fór
að ágerast, sérstakiega á vetrum,
mátti hann þá helzt ekki koma í
hey.
En þá tók Gísli sonur hans við
þyngstu verkum heimilisins. En
hinn sonur hans, Jón, náði upp
jarðhita úr 11 metra dýpi úr jörð,
án þess að hafa nútíma tækni
meö jarðboranir. Eftir það náðist
nógur hiti í bæinn og eru það einu
jarðhitahlunnindin í Gnúpverja-
hreppi ennþá.
Eftir það batnaði heilsa Jcns að
ýmsu leyti, unz ellihrörnun ágerð-
isý með ári hverju.
í Þjórsárholti var og er lög-
ferja, enda kom það sér að Jón
var bæði mikill og góður ferju-
maður, gestrisinn og greiðasamur,
enda hafði heimilið mikinn erfið-
isauka við þess háttar frek störf,
en þar heyrðist aldrei annað en
allt velkomið og sjálfsagt vegfar-
endum til þénustu og svo er þar
enn, en minni umferð en áður
var.
í eðli sínu var Jón bókhneigður
sérstaklega á fræðibækur t. d. Þor
valdar Thoroddsens „Lýsing ís-
lands“ og „Landfræðisögu“ hans
og fleiru þess háttar var hann
gagnkunnugur.
Minnugur var hann á ýmsar
sagnir og kímnisögur fyrri tíma.
En undir niðri bjó heill hugur
kvíðalaus því er koma skyldi.
í ferðalögum var hann fyndinn
og skemmtinn, þótt ekki hefði
hann vín um hönd. Fékkst hann
samt til að taka lagið í sínum
hópi, ekki sízt er kvölda tók og
kólna í veðri.
Fannst mér þá koma fram innri
maður hans eftir efnisvali erindis
þess, er hann sjálfur stakk venju-
lega upp á, eftir vin hans, sóknar-
prest og nágranna, dr. Valdimar
Briem.
*
Kom huggari mig hugga þú.
Kom hönd og bind um sárin, '
kom dögg og svala sálu nú,
kom sól og þerra tárin,
kom hjartans heilsulind,
kom heilög fyrirmynd,
kom ijós og lýstu mér,
kom líf er ævin þver,
kom eilífð bak við árin.
Brynjúlfur Meísteð.
var að koma svipuðu við. í Gauta-
borg er auðsjáanlega;-ekíri' logð að-
aláherzlan á eitthvað sem hringlar
og snýst og vekur hávaða, heldur
sjálft svæðið, náttúrufegurðina og
þægindin fyrir þá, sem leita þang-
að ög;:ganga um í skemmtigarðin-
um, se'm þar kallast Lisebarg.
FRÁ GAUTABORG fórum við til
Kaupmannáhafnar.' Þar úði og
grúði af mannfjölda frá mörgum
löndufn á járnbrautarstöðinni. Sér-
staklega bar á breytilegum lriæða-
burði og jafnvel hörunds- og hára-
lit fyrir framan blaðasöluna inni
í sjálfri járnbrautarhöllinni, en þar
eru seld, að ég held, öll helztu
blöð veraldarinnar. Stóðu ferða-
menn í langri röð að kaupa blöð
að heiman. Tók ég eftir því, að
meðal blaða, sem auglýst voru, var
Morgunblaðið frá Reykjavík og Vís jj
ir. En ekki sá ég Tímann og Al-
þýðublaðið, og veit ég ekki hvað
því veldur, en fannst þó að þau
ættu ekki síður heima þar úr því
blaðasalan seldi íslenzk blöð á ann
að borð.
Þegar ég stillti mér upp við
blaðasöluna til að ná í nýjustu
fréttirnar að heirnan, kom ég auga
á mynd af Bjarna M. Gíslasyni rit-
höfundi í tveimur erlendum blöð-
um, sem þarna lágu frammi. Ekki
skildi ég málið og leit það út fyrir
mig eins og hebreska eða kín-
verska. En mér var sagt, að það
væri finnska og þarna væri um
að ræða tvö stærstu blöð Finn-
lands, „Helsingin Sanomat“ og
Uusi Suomi“, og einnig þar var
handritamálið rætt í sambandi við
starf hans. (Framh.).
(Framhald af 7. síðu).
húsi í miðju þorpinu. Ilá girðing
er í kringum húsið. Landsstjórinn
skýrir það fyrir okkur, að svona
girðingar verði menn að hafa í
kringum húsin til þess að vernda
börnin fyrir hundunum. Græn-
lenzku hundarnir eru alls eklri
hættulausir. Spangólið í þeim berg
niálar um þorpið og hlýtur að
halda vöku fyrir þeim, sem koma
og gista. Gestirnir sitja að kaffi-
drykkju. á landstjóraheimilinu,
sem er fallega búið evrópskt heiiri
ili á gamla vísu, með fallegum
málverkum eftir danska og græn-
lenzka listamenn og þungum dönsk
um húsgögnum. Dóttir landstjór-
ans er nýkomin úr námsferð til
Bandaríkjanna. Hún er glæsileg
stúllca, algerlega grænlenzk að
yfirbragði, þótt faðirinn sé dansk-
ur. Þetta heimili er gestrisið og
vingjarnlegt. Landstjórinn á ára-
tuga þjónustu að baki á Austur-
Grænlandi. Manni finnst þegar
maður talar við hann, að þetta
land eigi hug hans allan.
M.eS farandfólki í fjaldi
í útjaðri þorpsiás býr farand-
fólkið og þar er öðrúvísi umhorfs.
Ungur grænlenzkur piltur er
leiðsögumaður þangað. Hann hefir
látið í það skína, að hann vijji
höndla við gestina og fá vindlii)ga
fyrir skinnskó. Leiðin liggur ýfir
brúna á bergvatnsánni og niður
hálfgert einstigi í klöppunum,; á
flatirnar við sjóinn. Þar eru nokkr
ir kofar, sem minna á verbúðir í
útróðrarstöðvum á Vestfjörðum
fyrir 30 árum. Þeir, sem ekki cru
svo heppnir að eiga þar húsaskjól,
búa í tjöldum. Þar eru þeir sum-
arlangt, en færa sig til veiðistöðva
inn með firðinum eða til annarra
fjarða er haustar að. Búskapurinn
þarna virðist líkastur því sem var
í tjöldum á útengjum í sveit í
gamla daga. Inni í tjaldi er þungt
loft. Það snarkar á prímusi á
kassa, matarílát eru eins og lirá-
viði út við skörina allt í kring,
IIIIIIIIIIIIIIlllllllllllllllllllllIHIMjH, II^M ...........
Baflagiðir
Viðgerðir
Díiiissala.
Tengill h.f. |
HEIÐI V/KLEPPSVEG |
Náttúran . . .
(Framhald af 5. síðu)
hve athugull hann hafi orðið á
ýms náttúrufyrirbæri. Hún kveðzt
vera sannfærð um, að barninu sé
meira virði að fá að athuga undur
lífsins, en að endilega sé fylgt
ströngustu reglum um svefn,
hreinlæti og matmálstíma. í lok
greinarinnar segir hún frá bréfi,
er sér hafi borizt, þar sem spurst
va fyrir hvar helzt væri að finna
stað við sjávarströndina, þar sem
hægt væri að bera sig um, án
þess að lclifra í kletta og klung-
ur. Bréfritarinn var 86 ára göm-
ul kona, sem sagðist alla ævi
hafa notað frístundir sínar til að
fylgjast með þeim fyrirbærum,
er hið síkvika haf skolaði á land
og njóta fjölbreytni og fegurðar
náttúrunnar.
en á fleti sitja þrjár konur og
ein með ungabarn, og er að gefa
; því eitthvað úr dúsu eða pela. Sam
tal er stirt því að notast vei-ður
við bendingar og látbragðsleik. En
útkoman er, að þótt þessi fjöl-
skylda vilii tlraga skó af fótum sér
og seija fyrir vindlinga, þá þykir
gestum' elcki vfengilr ' að ' sl’ifnum
skóm og miður Kréinum, en þegar
vindlingum er útdeilt eigi að síð-
ur, eru heilar sættir og konan með
ungabarnið púar í ákafa, en gest-
irnir verða þeirri stundu fegnastir,
er þeir komast út undir bert loft.
BeinkarSinn svipljóti
Úr þessari ferð eru noklcrir
minjagripir, og einliverjir ferða-
langar geta skartað með græn-
lenzka skó á fótum, en ég hafði
með heim útskorinn beinkarl, fer-
legan ásýndum. Svoleiðis iiáung-
um stingur Grænlendingur í holið
á kajak óvinar síns, og glæpist
hann til þess að róa með hann
út á sjó, er eins víst að til hans
spyrjist aldrei meir.
Þegar degi íekur nijög að halla
er blásið til brottfarar. Þegar á
bryggjuna er komið, er auðséð, að
þeir Flugfélagsmenn hafa elcki
verið iðjulausir á meðan Btaldrað
var við. Flest börn sem sjást eru
1 úlpum frá Jóni Í Belgjagerðinni,
en konur ýmsar í tízkukjólum frá
því í hittiðfyrra eða árið þar áðu.r.
Allt hafði þetta fundizt í kviðar-
holi Katalínunnar, þrátt fyrir það,
sem út var deilt í Ikateq.
Þegar kvöldsól ro'ðar fjöllin hef-
ur flugbáturinn sig upp af vogin-
um og telcur stefnu í austur, á
Snæfellsnessfjöll. Útskorni bein-
karlinn er í jakkavaxanum. Maður
hefir það til marks um að gestirnir
hafa ekki verið illa séðir, a'ö flug-
báturinn lendir heilu og höldnu
á Reykjavíkurflugvelli um mið-
nættið. — H. Sn.
■AV.V.V.V.VAV.V.VoV.V.V.V.’.V.V.VA’.VV.V.V.VAVJ
_! Hjartanlega þakka ég öllum þeim mörgu, sem heim-
sóttu mig og glöddu meS skeytum og gjöfum á 80 ;I
í ára afmæli mínu 10. ágúst s. 1. \
::
Sérstaklega þakka ég þeim hjónunum Guðfinnu Guð- ;.
;í mundsdóttur og Páli Lýðssyni og heimilisfolkinu Nfausta ;I
vik fyrir alla umönriUh og auðsýnda vináttu. ;I
Guð blessi ykkur öll. ;I
BJARNVEIG BJÖRNSDÓTTIR, ;S
S;V Reykjarfirði. ;I
WA’.VAV.V.V.’.V.’.V.’.V.W.V.VAV.VVVVVWASWM
; J ■«.
,1 ‘
■» L