Morgunblaðið - 23.05.1945, Blaðsíða 7

íriðjudagur 23. maí 1945.
M 0 R fí U N B L A Ð T Ð
Þjóðverjar brendu 900 fango
í steinhlöðu
Björn Björnsson útvarpsþulur
sá þar öll verksummerki
BJORN BJORNSSON, blaða-
juaðui'inn vestur-íslenski, sem
allir þekkja hjer á landi, var
sem kunnugt er með 9. amer-
íska hernum á leið hans frá
Rin austur undir Berlín.
Meðan á þessari sókn stcð,
flutti Björn daglega útvarps-
fregnir til Bandaríkjanna fyrir
National Broadcasting fjelagið
og sagði frá því helsta, sem
fyrir hann bar. Frjettaflutning-
ur hans hefir vakið mikJa at-
hygli um öll Bandaríkin.
Björn hefir sent Morgunblað
inu eftirfarandi frásögn frá
einum af hinum hroðalegu af-
tökustöðum nasista í Þýska-
landi, þar sem svo ótrúleg villi-
menska hefir átt sjer stað, að
þeir einir geta fyllilega gert
sjer grein fyrir henni, sem kom
Ið hafa á þessar slóðir.
I brjefi frá Birni, sem skrif-
að er þ. 3. maí segir hann m. a.:
Nú fer að minka um írjettir
á þessum stöðum, því bardagar
eru að fjara út. Þessa daga ger-
ir 9. herinn ekki annað en taka
á móti föngum, sem flýja und-
an Russum vestur yfir Saxeifi.
Og glaður er jeg að maður
skuli fara að sjá fyrir endann
á þessu. Þó jeg hafi ekki verið
lengi á vígstöðvum, þá hefi jeg
sjeð fullmikið af dauða og eyoi
leggingu.
Björn segir frá því, að hann
hafi verið nærstaddur, þegar
hersveitir Bandaríkjamanna
mættu Rússum, og hafi fögn-
uður hinna rússnesku her-
manna verið feiknlegur. Banda
ríkjahermönnum var það líka
íagnaðarefni að sjálfsögðu. Seg
ir Björn að Þjóðverjar, er sáu
þá fagnaðarfundi, hafi fengið
sönnur á, að þeim tókst ekki
að koma misklíð á milli stór-
veldanna
Björn var sendur til Dan-
merkur skömmu eftir að hann
skrifaði brjefið. Þar hitti hann
Jón bróður sinn, er verið hefir
í herþjónustu í Frakklandi,
Hcllandi og Belgiu.
Björn hefir sennilega verið
kominn til Oslo fyrir 17 maí.
F.n Hjálmar Björnsson oróðir
hans er á förum til Noregs frá
Minneapolis. Hann fer til Norð
urlanda til þess að skrifa grein-
ar fyrir Minneapolís Tríbune.
í Þýskalandi 3. maí.
JEG VILDI, að allir íbúar
veraldar gætu heimsótt múr-
steinshlöðu nálægt þýsku borg-
inni Gardelegen. Ef það gæti
orðið, mundu menn fá að sjá
og skilja, hve siðlausir villi-
menn það eru, sem við erum að
berjast við.
Það var í þessari hlöðu, sem
hjer um bil 900 pólitískir fang-
ar voru brendir. Þýskjr her-
menn umkringdu bygginguna
og skutu þá, sem
komast undan.
Það er ógerningur að lýsa
þessari hræðilegu sjón með orð
um, menn verða sjálfir að sjá
verksummerkin til að skilja og
trúa. Jeg kom til þessa staðar,
meðan valkestirnir voru enn að
brenna. >
Hlaðan er á að giska mílu veg
ar frá Gardelegen. Leiðin ligg-
Kappreiðar Fáks
Þrír sem sluppu frá Buchenwatd.
ur eftir steinlögðum þjóðvegi verið fjögur ár í fangelsum. —
gegnum frjósama akra, sem Þeir sögðu mjer þessa sögu:
baða sig í vorsólinni. Hlaðan er — Upphaílega hafði meira en
nokkur hundruð metra frá þjóð 1200 föngum verið safnað sam-
veginum. Þegar jeg gekk í átt- an frá ýmsum fangabúðum. Þeir
ina til hennar, lagði á móti mjer höfðu verið fluttir í járnbraut,
óhugnanlegan daun af sviðnu sem var undir gæslu SS-manna.
kjöti. Gegnum dyrnar gat jeg Nálægt Bida staðnæmdist lest-
sjeð hauga af líkum, sviðnar in og SS-mennirnir hurfu á
leifar manna. Einn hinna ógæfu brott, og gáfu í skyn, að ef fang
sömu manna hafði auðsjáanlega ana fýsti að komast undan, þá
verið að reyna að brjótast und- væri nú tækifærið komið. Flesta
ir eina af hinum rammlæstu grunaði, að hjer væru einhver
hurðum. Hann hafði komið öðr svik á ferðinni, en engu að síð-
um handleggnum og höfðinu út ur reyndu hjer um bil 300 að
úr byggingunni, en lengra flýja og voru þeir fljótlega
komst hann aldrei. Hinn stirðn- skotnir, þegar þeir hlupu frá
aði handleggur hans benti upp lestinni. Seinna komu þýskir
á við og í andliti hans sátu rák- hermenn til og tóku íangana í
ir, sem báru merki þjáninga og sína vörslu.
°tta- . I Undir eftirliti SS-manna,
Jeg fikraði mig áfram fram hermanna og nokkurra svikara
hjá tugum líka og fór inn í hlöð ur fanganna þrammaði öll
una. Daunninn fjekk manni ó- fylkingin til hlöðunnar, þar
ÞÚSUNDIR bæjarbúa horfðu
á kappreiðar Hestamannafje-
lagsins Fáks, á annan dag hvíta
sunnu. Þrjátíu hestar voru
reyndir í sex flokkum og þrem
úrslitaflokkum. Fyrst var kept
í skeiði, 250 metra vegalengd.
Frystur varð Kópur, Garðars
Gíslasonar í Hafnarfirði á 24.5
sek. 2. varð Randver, Jóns Jóns
sonar, Varmadal, á 24.5 sek. og
3. Roði, Birgis Kristjánssonar,
á 26.5 sek. Mettími á þessari
vegalengd er 24.2 sek. — Sjúss
frá Hafnarfirði setti met þetta
árið 1928. — Síðan hafa tveir
hestar hlaupið brautina á sama
tíma.
Stökkhestar 350 m.
Reyndir voru séx hestar. —
Fyrstur varð Kolbakur, Jó-
hanns Guðmundssonar, á 26.5
sek. 2. Ör, eign h.f. Sprettur, á
26.5 sek. og 3. Kolbakur, Ás-
björns Sigurjónssonar, Alafossi
á 26.5 sek.
Stökkhestar, 300 m.
Næst var keppt í 300 metra
stökki. Var keppt í þrem flokk
um. Voru timm hestar í fyrstu
flokkunum, en aðeins þrír í 3.
flokki. — í fyrsta flokki varð
fyrstur, Geysir, Kristins Einars
sonar, á 23.3 sek. 2. Tvistur,
Sigurgeirs Friðrikssonar, á
23.3 sek. og 3. Ljettir, Páls Sig-
urðssonar, Fornahvammi, á
23.8 sek. í 2. flokki varð fyrst
Hremsa, Birgis Kristjánssonar,
á 24.1 sek. 2. Hrímfaxi, Sig,
Halldórssonar, á 24.4 sek. og 3.
Jarpur, Jósefs Sigurbjörnsson-
ar, á 24.5 sek. — í þriðja flokki
varð fyrstur Skuggi, Sigurjóna
Jónssonar, á 24.1 sek. 2. varð
Eitill, Júlíusar Jónssonar, á
24.8 sek. og þriðji Gaukur, Arn
ars Karlssonar, Baldurshaga, á
25.2 sek.
Folahlaup, 250 m.
Þrír hestar, allir 5 vetra, voru
revndir. Fyrstur varð Moldi,
Kristins Kristjánssonar, á 20.5
sek. 2. Blesi, Hjalta Sigfússon-
ar, á 20.6 sek. og 3. Krummi,
Sigurðar Guðmundssonar, á
20.8 sek.
Þá var keppt í úrslitaflokk-
um, skeið 250 m., stökki 300 m.
og 350 m. brautir. —. í úrslit
á skeiði kómust 3 hestar. —
Randver sigraði, rann hann
skeiðið á 24.6 sek. Hinir hest-
arnir hlupu upp. í úrslit á 300
m. stökki komust 5 hestar. —
Fyrstur varð Tvistur, á 23 sek.
2. Geysir, á 23.2 sek. og 3. varð
Ljettir, á 23.4 sek. — Mettími
er 22.2 sek. Sett 1938 af
Sleipni.
I úrslií stökkhesta á 350 m.,
komust 5 hestar. Fyrstur varð
Kolbakur, Jóhanns, á 25.7 sek,
2. Ör, á 25.9 sek. og 3. Kolbak-
ur. á 25.9 sek. — Mettími er
25.6. Sett af Droítningu
árið 1938.
Veðbanki starfaði. Gaf hann
sjöfalt.
Norrænt öndvegisverk
Síðasti víkingurinn
sem hinn hryllilegi dauðdagi
beið þeirra. Margir þeirra, sem
voru oí máttfarnir til að ganga,
voru skotnir á staðnum og dysj
gleði. Um alt steingólfið voru
sviðin eða hálfbrunnin lík, sem
íágu í allskonar stellingum, er
báru vitni um hinar hræðileg-
ustu kvalir. Upp við einn vegg-
inn var lík, sjerstaklega mikið 'num- Aðrir voru
brunnið, maður. sem lá á knjám mgabílum upp að hlöðunni.
og olbogum með höfuðið í greip Meðal langanna voru Rússar,
um sjer. Aðrir lágu á bakinu. Pólverjar. Hollendingar. Belgiu
Þar, sem áður höfðu verið menb Tjekkar. Frakkar, Ung-
augu, voru nú holar tóftir, sem veríar °g minsta kosti einn
störðu upp á við út úr sviðnum Bnglendingur.
NÝLEGA er komið út í is- ] Síðasti víkingurinn er hánor
lenskri þýðingu eitt allra kunn rænt verk, enda eitt af öndveg
asta skáldverk norska stór- isskáldritum Norðurlanda. — I
skáldsins Johans Bojefs. Er það norsku bókmentasögunni segir,
skáldsagan Síðasti víkingurinn, i að „þessi bók gnæfi ekki aðeins
sem Steindór Sigurðsson rit-1 yfir í skáldskap Joh. Bojers,
| höfundur hefir snúið á íslensku. | heldur i öllum samtíma bók-
Útgefandi er Bókaútgáfa Pálma ! menntum••. Eiga þýðandi og út-
H. Jónssonar. | gefandi þessa stórbrotna skáld
. T , „ . ,. . . I verks mikla þökk skilið fyrir að
.. . . . , I hafa fært íslensku þjóðinni t að
sjer siðasta vikinginn, var hann; J r
löngu heimskunnur rithöfund-
ur, dáður og mikilsmetinn. Hins
vegar voru þá all-skiptar skoð-
anir um hann heima í Noregi.
Hann naut mikillar hylli alls
þorra þjóðarinnar, en all-harð-
á hennar eigin máli.
Mýíí IfimyniSahíís
BÆJARRÁÐ hefir fv'
sitt leyti samþykt að leyfa
aðir í gröfum meðfram þjóðveg snumn h°Pur manna 1 landmu ( K;ríki X. Vilhjálmssyni
fluttir í fiutn Vai' h°num mJ°g motsnuinn °&: fíeorgi Magnússyni að
og
reisa:
níddu verk hans eftir bestii; kvjkmyndahús á lóðinni nr.
getu. En eftir að Siðasti vik-
ingurinn kom út, þögnuðu allar
óánægjuraddir að fullu og öllu.
Þeir, sem áður höfðu verið Boj
er mótsnúnastir, voru nú hvað
hástemdastir í lofi sínu. — Og
94 vi'ð Laugaveg og hluta af
lóðinni nr. 92, enda samþykki
bæjarráð útlit og fyrirkomu-
lag byggingarmnar.
Sniðuig stelpa. Nýkomin er út,
andlitum. Brent hold og hár Þegar búið var að smala þeim allir helstu gagnrýnendur oö
datt af hauskúpunum og varð öllum inn í hiöðuna, var tveim stórblöð i Evrópu og Ameríku1 bók' fyrir börn og unSlinga. er
að fíngerðu dufti. Nokkur lík- stói ■um hurðum á.annari hlið- ]uku um einum munni um hið 1 nefnist Smðugisíeipa. Saga þessi,
anna voru aðeins bein. hjer og inni lokað méð slagbrandi. Ann frábæra afrek höfundarins. i ‘ÍLlTr, .ÍZSStnr
Þaf V°rU kannske kjötflygsur ari hurðinni á hinni hliðinni var siðasti víkingurinn fjallar f'HafnarfÍTgi. Norðri gefur bók-
reyndu að obrunnar fatadruslur, sem einnig lokað. en sú fjórða var fyrst og fremst um sjósóknina á' ]na f,t> 0g er frágangur allur góð-
hjengu utan á beinagrindinni. skilin eftir opin i hálfa gátt. vetrarvertíð við Lófót og lifsbar1 ur. •
Það vat ljót, hræðilpg sjón. Steingólfið í hlöðunni var stráð át.tu fátækrar norskrar alþýðu! „Akranes" mai-blað er nýkom
sem jeg vildi gjarna geta hálrni, sem haiði verið blevtt- v]ð sjávarströndina þar norður ^ ið út. í því er m. a. þetta efni:
gleyrnt.
ur í bensíni. Kveikt var í hálm fra. Lýsingar höfundarins á sjó
Aðeins um tylft manna hfði. mum °8 á skammri stundu sókn og siglingum eru með hví
þessa raun af. Jeg talaði við læstu logarnir sig um alla hlöð- nkum ágætum, að lengi mun
tvo þeirra, Pólverja, sem hofðu una- býskir hermenn, tlestir Verða til þeirra jafnað. Þá eru
verið teknir fastir fyrir þátt- ilu8menn frá nærliggjandi flug persónulýsingar bókarinnar frá
töku í pólitiskum fiokki og Ktöðvum, stóðu alt í kring.og þærar og frásögnin öll gædd
stjórnmálastarfsemi og höfðu! Framhatd á 8. síðu. ótrúlega lífi og litauðgi.
Hvenær verðúr fullkomin fisk-
veiðasaga saman? Heiraa og
heiman. Þsettir úr sögu Akra-
ness: Um sjávarútveginn. Er það
siðasti káfíi þess þáttar. Fram-
hald ævisögu Geirs Zoega. Ann-
áll Akraness o. fl. Nokkrar mynd
ir eru í blaðinu.